Vapende tieners houden hun verslaving liefst privé
Iedere ouder wil graag geloven dat zijn kind niet vapet, ook al zijn er duidelijke signalen. In de podcast ”Nee tegen vapen” delen ouders hun worstelingen en ervaringen en geeft een expert tips om in verbinding te blijven met je kind.
Een op de tien 12-jarigen heeft weleens gevapet, blijkt uit onderzoekscijfers. De elektronische sigaret, die op de markt is gezet om rokers van hun verslaving af te helpen, is onder tieners mateloos populair. Dat is kwalijk, want hij bevat veel nicotine en trekt kinderen juist een verslaving in.
Reden voor de overheid om met de campagne ”Nee tegen vapen” voor de gevaren te waarschuwen en ouders te ondersteunen. De podcast van journalist Maarten Dallinga is daar een onderdeel van. Hij is als special toegevoegd aan zijn serie ”Na de limonade”. Deze productie uit 2023 wil gezinnen wapenen tegen drank en drugs.
De podcast steekt ouders in de eerste plaats een hart onder de riem. Je bent niet de enige die erachter komt dat je kind vapet. Je bent ook niet de enige die zelfs na zeven keer een vape in de jas van je tiener te hebben gevonden nog steeds de smoes gelooft dat die van een vriendin is die zelf geen jaszak had.
„Mijn kind noemt me naïef. Ik noem het goedgelovig”, zegt een van de geïnterviewde moeders daarvan. „Als ouder wil je heel graag dat je kinderen eerlijk zijn.” Tegelijkertijd liegen kinderen ook zichzelf voor. Ze denken te kunnen stoppen als ze dat willen, maar zijn niet zelden al na een paar keer verslaafd.
Ouders voelen zich vooral heel machteloos als ze merken dat hun kind vastzit aan vapen. Verbieden, afpakken, boos worden, belonen, medische informatie delen, alles wordt uit de kast gehaald om de situatie weer onder controle te krijgen.
Heike Garritsen, wetenschappelijk medewerker middelenpreventie jeugd bij het Trimbos-instituut, is niet verbaasd te horen dat dat allemaal niets helpt. Zet in op verbinding en doe dat al voor je signalen krijgt die wijzen op verslaving, adviseert ze. Stel gewoon de vraag of er in de vriendengroep en in de klas wordt gevapet en maak het niet meteen persoonlijk of beschuldigend.
Het antwoord dat je dan krijgt, ligt een stuk dichter bij de werkelijkheid dan het ontkennen dat een puber doet als hij in de verdediging schiet. Dan zul je er ook achter komen dat er geen middelbare school te vinden is waar op de meiden-wc niet volop wordt gevapet. Het feit dat de zoete lucht die een vape verspreidt kan lijken op de geur van parfum of deodorant, waardoor het gebruik niet opvalt, helpt daar niet aan mee.
Met open vragen houd je als ouder verbinding en komt er ook begrip. Het is nog niet zo eenvoudig om op te groeien in een stressvolle tijd, bestand te zijn tegen groepsdruk en deel uit te maken van een ingewikkeld sociaal netwerk.
Het vapen in het meidentoilet is natuurlijk ook gewoon een sociale activiteit. Je maakt deel uit van een groep en dat geeft een goed gevoel, zegt een moeder begripvol, zonder het goed te keuren.
Ook expert Garritsen zet in op begrip, wat volgens haar hand in hand kan gaan met grenzen stellen en samen zoeken naar een oplossing.
Hoe dat vorm krijgt, vertelt de moeder van een jongen die zo verslaafd was dat hij er grauw van zag. Zeggen hoe slecht het is, helpt niet. Toegeven dat je het zelf ook niet weet en aangeven dat je samen wilt zoeken naar een oplossing, biedt wel perspectief. Zolang het maar niet gepaard gaat met controledrang en wantrouwen, hoe moeilijk dat ook kan zijn.
”Nee tegen vapen” is een leerzaam kijkje in de wereld vol verleiding waar tieners in terechtkomen als ze de basisschool verlaten. Ouders kunnen er hun voordeel mee doen als ze op deze wijze kennismaken met de ondervindingen van ervaren opvoeders. Die worden over het algemeen netjes gedeeld, al verwoordt een moeder de frustratie van haar dochter wel een keer met dezelfde schuttingtaal die haar kind gebruikte en die onder jongeren helaas alleen maar gangbaarder wordt.
