Brede steun in NAVO voor 5 procentnorm, twijfelaars „krijgen we er ook wel”
NAVO-landen zijn het vrijwel eens over een hoger bestedingsdoel van 3,5 procent van het bruto binnenlands product voor pure defensie-uitgaven en 1,5 procent voor aanpalende zaken. Donderdag waren de 32 ministers van Defensie in Brussel om de NAVO-top, die op 24 en 25 juni in Den Haag wordt gehouden, voor te bereiden.
Er is nog een enkel land „dat nog niet zo ver is”, maar „die krijgen we er ook wel”, liet de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth weten. In totaal moeten de defensie-uitgaven op 5 procent van het bbp –wat een land per jaar verdient– uitkomen, eist de Amerikaanse president Donald Trump.
Op de NAVO-top eind juni in Den Haag hopen de regeringsleiders van de NAVO-landen daarover een besluit te nemen. Duitsland, Frankrijk, Noord- en Oost-Europese landen zijn het al eens met 5 procent. Zuid-Europese landen en het Verenigd Koninkrijk willen echter nog niet vooruitlopen op de budgetverhoging. Maandag gaat NAVO-chef Mark Rutte naar Londen om er met premier Keir Starmer over te praten.
Spanje stribbelt vooralsnog het meest openlijk tegen. Madrid zal pas dit jaar voldoen aan de huidige norm van 2 procent. Defensieminister Margarita Robles wil echter niet in Den Haag een deal dwarsbomen, zegt ze.
Hockeystick
Waarschijnlijk komt er vlak voor de NAVO-top in Den Haag overeenstemming over de verhoging van het bestedingsdoel naar 3,5 plus 1,5 procent. Hoe snel de NAVO-landen aan die doelstelling moeten voldoen en of ze tussenstappen moeten zetten, is nog inzet van stevige onderhandelingen.
De NAVO wil wel dat lidstaten jaarlijks duidelijk maken hoeveel ze hun defensiebudget verhogen, aldus Rutte. De VS willen voorkomen dat bondgenoten het opvoeren van hun bestedingen uitstellen, zoals ook met de 2 procentnorm gebeurde. De opgaande lijn naar 5 procent mag „geen hockeystick” worden, zegt Rutte. De alliantie hoopt de bondgenoten bij de les te houden door goed én slecht gedrag publiekelijk uit te meten.
De 32 defensieministers hebben op hun ministeriële vergadering woensdag en donderdag in Brussel ook ingestemd met de grootste herbewapening in decennia – voornamelijk op het gebied van luchtverdediging, langeafstandswapens en logistieke ondersteuning. De nieuwe bewapeningsdoelen, de zogeheten Capability Targets, liggen ruwweg 30 procent hoger dan de vorige van vier jaar geleden.
Nederland heeft berekend dat het 3,5 procent van bbp in defensie zal moeten steken om aan de wensen van de NAVO te kunnen voldoen.
Donderdag is ook een nieuwe Supreme Allied Commander Europe (SACEUR), die de verdediging van Europa leidt, benoemd. Chris Cavoli, zou misschien een Europese opvolger krijgen, klonk na Trumps aantreden. Maar hij wordt opgevolgd door luchtmachtgeneraal Alexus Grynkewich, maakte het Pentagon donderdag bekend.
De NAVO heeft ingestemd. De alliantie houdt daarmee een Amerikaan als hoogste commandant in Europa.