Eensgezinde Tweede Kamer wil stevige aanpak Jodenhaat

Kamerbreed klonk donderdagavond een keihard ‘nee’ tegen antisemitisme. Partijen van links tot rechts willen dat het kabinet harder optreedt tegen de groeiende Jodenhaat in ons land. “Antisemitisme is springlevend”, waarschuwde BBB-Kamerlid Caroline van der Plas tijdens het debat.

Van der Plas refereerde daarbij aan de uitkomsten van het jaarlijkse discriminatie-onderzoek eerder deze week, waaruit blijkt dat het aantal meldingen van antisemitisme fors is toegenomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het uitschelden of bespugen van Joodse Nederlanders en het bekladden van synagoges. Volgens de onderzoekers kunnen de ontwikkelingen niet los gezien worden van het geweld in Gaza en Israël.

Dat conflict werpt ook een schaduw over de Nationale Dodenherdenking op 4 mei volgende week. Onlangs maakte het Nationaal Comité 4 en 5 mei bekend dat zij ‘signalen’ hebben ontvangen die erop wijzen dat de ceremonie verstoord kan gaan worden door anti-Israëlische protestacties. Meerdere Kamerfracties zijn zeer bezorgd over de mogelijke verstoringen. VVD en ChristenUnie pleiten daarom voor het inzetten van het snelrecht bij uit de hand gelopen demonstraties. CDA-Kamerlid Derk Boswijk steunt het voorstel en hoopt dat dit een ‘afschrikkende werking’ zal hebben.

Gevoelig voorstel

Eerder deze week kondigde de regering in een Kamerbrief een reeks maatregelen aan om het toenemende antisemitisme een halt toe te roepen, waaronder het intensiever beveiligen van Joodse instellingen. Ook wil het kabinet antisemitisme in het onderwijs bestrijden en werkt het aan een ‘actieplan’ om online discriminatie tegen te gaan.

Kamerleden zijn er niet op gerust dat dit voldoende is. Veel van de aangekondigde maatregelen zijn al langer van kracht, desondanks blijft het aantal incidenten van antisemitisme toenemen. Partijen duikelden daarom donderdag over elkaar heen met plannen om de Joodse gemeenschap nog beter te beschermen. VVD en ChristenUnie willen bijvoorbeeld dat antisemitisme expliciet in het Wetboek van Strafrecht wordt genoemd, zodat Jodenhaat strenger bestraft kan worden. Dit gebeurt nu al in Duitsland.

Ook BBB-Kamerlid Van der Plas kijkt naar onze oosterburen voor een nieuwe aanpak. De Duitse overheid vereist van nieuwkomers dat zij de Holocaust erkennen en beloven Joden te beschermen. Van der Plas wil dit ook in Nederland invoeren. De SGP steunt haar voorstel.

De plannen leidden tot verontwaardiging bij Denk-Kamerlid Stephan van Baarle. Hij vreest dat nieuwkomers hierdoor onterecht als antisemitisch worden weggezet, terwijl Jodenhaat uit verschillende hoeken van de samenleving komt. Volt-Kamerlid Marieke Koekkoek valt hem bij en waarschuwt voor mogelijke discriminatie: “Wij moeten niet één groep extra aanspreken op de basale plicht die wij allen hebben om niet te haten”.

Denk, Volt en Partij voor de Dieren roepen daarnaast op om de voortvarende aanpak voor alle vormen van haat uit te rollen. De partijen benadrukken dat ook het aantal meldingen van moslimdiscriminatie het afgelopen jaar is toegenomen.

Opstaan tegen Jodenhaat

Toch is een aparte aanpak voor antisemitisme volgens VVD-Kamerlid Ulysse Ellian gerechtvaardigd. Niet alleen vanwege de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog, maar ook omdat de Joodse gemeenschap ‘onevenredig hard getroffen wordt’. Vrijwel alle partijen noemen dat ‘onacceptabel’. Eind vorige maand stelden daarom dertien van de vijftien fracties een verklaring op om ‘op te staan’ tegen Jodenhaat. Alleen Denk en Forum voor Democratie ondertekenden de verklaring niet.

Ook dit debat weten diezelfde partijen elkaar te vinden. GroenLinks-PvdA, VVD, CDA, Volt, SGP, NSC, D66, BBB, JA21, SP, PvdD en PVV steunen een voorstel van de ChristenUnie om een Catshuissessie te organiseren om met Joodse organisaties en allerlei andere organisaties te praten over toenemend antisemitisme. Aan de speciale bijeenkomst zouden onder meer universiteiten, onderwijskoepels, politie, sport, lokale overheden, vervoerders en de cultuursector moeten deelnemen.

Demissionair minister van justitie Dilan Yesilgöz laat weten het CU-voorstel te steunen. De minister belooft daarnaast bij eventuele verstoringen van de 4 mei-herdenkingen ‘waar mogelijk snelrecht in te zetten.’

Lees ook: Politie ziet de tolerantie afnemen en het gescheld toenemen

Meer mensen deden in 2023 melding van discriminatie. Burgers die er anders uitzien, iets anders geloven of voor een ander geslacht kozen, krijgen vaker kwetsende verwensingen te horen.

Lees ook: Nationale Dodenherdenking dreigt verstoord te worden, politie gaat fouilleren

De driehoek van Amsterdam ziet zich genoodzaakt tot een strengere beveiliging van de Nationale Dodenherdenking. Wie die bijwonen, hoeven overigens niet bang te zijn voor geweld, verzekert burgemeester Halsema.