PVV blijft vinden dat fraude ‘keihard moet worden aangepakt’

“Laten we lering trekken uit wat er is gebeurd, en laat het leed van al die slachtoffers van het fraudebeleid niet voor niets zijn geweest.” Voorzitter Michiel van Nispen (SP) van de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid doet donderdag een indringende oproep aan de Tweede Kamer. “Het meest pijnlijke voor ons was, dat juist de mensen die het meest afhankelijk waren van toeslagen, het hardst werden getroffen. Hun leed kan niemand ongedaan maken. We kunnen er alleen voor zorgen dat er geen nieuwe slachtoffers meer komen.”

De enquêtecommissie houdt donderdag urenlang een vlammend betoog om de Kamer ervan te overtuigen dat ze alle conclusies en alle 19 aanbevelingen moet overnemen om daadwerkelijk een einde te maken aan het doorgeschoten fraudebeleid waardoor de levens van tienduizenden mensen zijn vermorzeld.

Zo roept de commissie de Kamer op eindelijk ‘haar werk te doen’ en ‘durf te tonen’ om het toeslagenstelsel af te schaffen. Commissielid Thierry Aartsen (VVD): “Anders accepteren we gewoon dat de problemen in het huidige stelsel blijven doorgaan, en blijven we blind voor de rampzalige gevolgen voor mensen. Want die hoge terugvorderingen van toeslagen, dat gebeurt nu nog steeds.”

Andere conclusies

Maar de PVV trekt uit het rapport over het fraudebeleid andere conclusies, terwijl Ja21 en Forum niet eens deelnemen aan het debat. De PVV breekt met de traditie dat de grootste partij na een parlementaire enquête de leiding neemt, en probeert tot een gezamenlijke motie te komen die de Kamer unaniem aanneemt. Het PVV-Kamerlid Edgar Mulder neemt pas aan het eind van de eerste termijn van het debat het woord. Tot dan hadden zelfs de andere formerende partijen VVD, NSC en BBB geen idee wat de grootste partij van het enquêterapport vindt. Het leidt tot een chaotisch debat.

PVV-Kamerlid Mulder noemt de toeslagenaffaire ‘een ongekende schande voor Nederland’. Maar hij geeft de schuld aan topambtenaren en rechters, die de problemen ‘onder de pet’ hedden gehouden. De PVV of de Kamer waren in essentie niet verantwoordelijk, vindt Mulder, want ‘zij wisten het niet’. CU-Kamerlid Don Ceder noemt die conclusie ‘diep treurig’ en ‘ongeloofwaardig’.

De PVV is fel tegen de aanbeveling om wat meer coulance in de fraudewetgeving toe te passen. Fraude moet nog steeds ‘keihard’ worden aangepakt, stelt Mulder, verwijzend naar wat hij ‘de Bulgarenfraude 2.0’ noemt. Vorige week werd bekend dat er tweeduizend frauderende Bulgaren onterecht toeslagen hadden ontvangen.

De Kamer blijkt op dinsdag diep verdeeld. Uiteindelijk neemt de tweede partij in de Kamer, GroenLinks-PvdA, het initiatief tot een gezamenlijke motie. Kamerlid Luc Stultiens: “Het minste wat wij moeten doen, is ervoor zorgen dat niemand hoeft mee te maken wat de fraudeslachtoffers is overkomen”. “Als we nu niet de wissels omzetten, kan het morgen gewoon weer gebeuren”, aldus CU-Kamerlid Don Ceder.

Afgezwakte motie

Maar zijn eerste poging om alle conclusies en 19 aanbevelingen zonder voorwaarden over te nemen, krijgt onvoldoende steun. Daarvoor zien VVD, D66, NSC en BBB te veel beren op de weg. Tot grote opluchting van de enquêtecommissie wordt uiteindelijk toch door vrijwel alle partijen overeenstemming bereikt over een afgezwakte motie, die alleen PVV en Forum niet steunen.

In de uiteindelijke motie staat dat ‘sommige aanbevelingen op hoofdlijnen financiële consequenties kunnen hebben, of een richting schetsen en daarom nadere uitwerking en politieke keuzes vergen’. De Kamer wil dat het kabinet de aanbevelingen uitwerkt. NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven erkent openlijk eerder een ‘rot’ gevoel te hebben gehad, omdat de standpunten van de Kamer zover uit elkaar liggen. Dat de grootste partij haar verantwoordelijkheid ook niet neemt, noemt ze “ontzettend jammer, en een gemiste kans”.

Lees ook:

Niet alleen opeenvolgende kabinetten,

ook de Tweede Kamer is verantwoordelijk voor het toeslagenschandaal, zegt deparlementaire enquêtecommissie fraudebeleid