Joden maken zich zorgen: ‘Sta op voor ons, zeg ik tegen Nederland’

De muur is zichtbaar achter de schappen van ‘Mouwes Koshere Delicatessen’ in Amsterdam-Buitenveldert. Op de maandagmiddag voor Pesach zijn veel producten uitverkocht, klanten komen voor matzes, dadels en gezouten augurken. Om de drukte het hoofd te bieden springt de oude eigenaar van de winkel vandaag bij.

Zonder veel vragen te stellen overhandigt hij rabbijn Menachem Sebbag (55) een kartonnen doos. Sebbag loopt daarna langs de schappen en pakt wat spullen voor leden van de Joodse gemeenschap. “Vanavond moet iedereen van eten en drinken kunnen genieten”, zegt Sebbag. “Ik kijk uit naar het diner, maar natuurlijk is het anders dan vorig jaar. Voor discriminatie en haat schaamt een deel van Nederland zich niet langer. Zoals nu, dat maakte ik nooit eerder mee.”

Joden kregen in 2023 veel vaker met antisemitisme te maken, blijkt uit het jaarverslag van de politie, het openbaar ministerie en gemeenten dat dinsdag uitkwam. Het aantal meldingen over discriminatie tegen Joden verdubbelde. En dat heeft alles te maken met de oorlog in Gaza. Niet zo ver van de winkel in Buitenveldert werd een Joodse vrouw nog thuis opgezocht en geïntimideerd.

Emoties

Achter Sebbag komen nieuwe klanten de winkel binnen. Sommigen voor een enkel potje, anderen hebben meer nodig. Sebbag doet een stapje opzij om door te gaan met zijn verhaal. Hij kijkt ernstig. “Het is alsof de grote menigte in Nederland niet meer nadenkt. Ik snap dat mensen boos zijn, maar waar we ons alleen nog door emotie laten leiden, daar hebben we een probleem.”

Een zucht onderbreekt zijn woorden. “Ik geloof dat discriminatie, tegen Joden of wie dan ook, een gebrek is aan beschaving. De huidige situatie is een teken dat er iets gebeurt met onze samenleving”. Dan weer glimlachend: “Maar vanavond is ook mooi, er is perspectief, we zijn samen”.

Hij denkt dat zijn twee zoons en hun verloofden zoals altijd ‘de actualiteit’ zullen bepraten. “Vorig jaar spraken we over Oekraïne en daarvoor was het corona”, zegt Sebbag. “Nu zal het gaan over wat Joden wereldwijd meemaken.”

‘Lang afgevraagd hoe dat toch kon, die Tweede Wereldoorlog’

In eenzelfde soort winkel, een paar honderd meter verderop, verheugt Marcel (39) zich op zijn ‘lievelingsfeestdag’. Ook hij is vrolijk, maar gevraagd naar discriminatie vertrekt zijn gezicht. “Lang heb ik mij afgevraagd hoe het toch ging die Tweede Wereldoorlog”, zegt hij, “hoe we die Duitsers hun gang hebben laten gaan, hoe het kon gebeuren. De laatste maanden ben ik het gaan begrijpen, we haten mensen om hun etnische achtergrond.”

Marcel pakt handgemaakte matzes uit Jeruzalem uit een schap. Voor later op de dag, als hij Pesach viert met de familie en zijn speciaal uit Israël overgekomen zus. Daarom vermeldt Marcel zijn achternaam liever niet, hij wil ook niet herkenbaar op de foto. “Ik vertel nooit aan nieuwe mensen dat ik Joods ben. Ik zie er ook niet Joods uit, en juist dan ontdek je de ware aard van mensen”, zegt Marcel. “Wat ze over Joden zeggen als ze zich onbespied wanen is werkelijk belachelijk.”

Naast het vriesvak met bevroren gevogelte, gaat hij verder. “Discriminatie en antisemitisme zijn bij wet verboden. Toch doen politici en politiemensen er veel te weinig tegen. Pro-Palestina zijn mag, maar anti-Joods zijn is wat anders. Dat kan niet.” Tegen Nederland wil hij maar zeggen. “Sta op voor ons, ik maak mij zorgen.”

De volledige naam van Marcel is bekend bij de hoofdredactie.