EU bezorgd over verslavende werking TikTok-functie die gebruik beloont

De Europese Commissie maakt zich zorgen over een nieuwe app van TikTok, die een nog verslavender werking kan hebben. Ze doet nu onderzoek om te bepalen of TikTok inbreuk maakt op de Europese Wet inzake digitale diensten (DSA).

De nieuwe app, TikTok Lite, is begin deze maand uitgebracht in Frankrijk en Spanje. Het is een variant op de filmpjesapp die minder data verbruikt en beter moet werken op telefoons met minder krachtige chips. Een belangrijk verschil met de reguliere TikTok-app is dat Lite ook een ‘Task and Reward Program’ bevat, een programma waarbij gebruikers beloond kunnen worden voor gebruik van de dienst.

Zo kunnen ze punten verdienen door algoritmisch aanbevolen video’s te bekijken en te liken, andere accounts te volgen en vrienden uit te nodigen de app ook te downloaden. Die punten kunnen omgezet worden in cadeaukaarten voor bijvoorbeeld Amazon. Volgens de Europese Commissie heeft TikTok de risico’s van deze functionaliteit niet voldoende in kaart gebracht.

TikTok is niet het enige bedrijf met een beloningssysteem. De Chinese webwinkel Temu doet iets vergelijkbaars, met spelletjes waarmee kortingsbonnen te verdienen zijn. Winkeliers, luchtvaartbedrijven en creditcardmaatschappijen belonen trouwe klanten al decennia met punten die gebruikt kunnen worden voor aanschaf van diensten. Het idee is dat klanten (of gebruikers) zo terug blijven komen en meer geld uitgeven – of in het geval van diensten als TikTok: meer tijd in de app spenderen en daarmee het bedrijf meer advertentie-inkomsten bezorgen.

Lees ook Webwinkel Temu maakt van shoppen een casino-ervaring: kijk een minuut naar producten en ‘verdien’ virtueel water

Risico’s rapporteren

De DSA verplicht zeer grote online platforms (een categorie waarin naast TikTok bijvoorbeeld Instagram, Pornhub en AliExpress vallen) de Commissie te rapporteren welke risico’s hun diensten met zich meebrengen en wat ze gedaan hebben om die risico’s te temperen.

TikTok heeft over de beloningsfunctie geen risicorapportage aan de Europese Commissie gestuurd, ondanks een deadline die daarvoor gesteld was. Het techbedrijf heeft tot en met deze dinsdag de tijd gekregen de rapportage alsnog in orde te maken en zegt daarover in contact te zijn met de Commissie. Wanneer TikTok de gevraagde informatie niet of te laat verstrekt, kan het boetes krijgen tot 1 procent van de mondiale jaaromzet.

De beloningen in TikTok Lite zijn alleen beschikbaar voor meerderjarige gebruikers, maar de Commissie vermoedt dat het bedrijf niet goed in staat is de leeftijd van gebruikers te controleren. Afgelopen februari is ze een procedure begonnen om onder meer dat te achterhalen. Onder de DSA moeten digitale platformen meer doen om kinderen te beschermen en ervoor zorgen dat ze niet bij „schadelijke inhoud” kunnen komen.

De Commissie overweegt de beloningsfunctie te verbieden zolang de gevaren ervan niet duidelijk zijn. TikTok heeft tot woensdag gekregen om zich te verdedigen. Een woordvoerder zegt in een reactie dat het bedrijf „teleurgesteld” is in het besluit van de Commissie en benadrukt dat gebruikers maximaal één uur per dag punten kunnen verdienen.

TikTok Lite is vooralsnog niet uitgebracht in Nederland. Eerder werd de app geïntroduceerd in Japan en Zuid-Korea.