Voor de huisartsenpraktijk van Louwes, in het hart van het dorp Ballum op Ameland, staan twee ijzeren bankjes. Patiënten die graag buiten op hun beurt wachten, kunnen daar plaatsnemen. Zo nodig wordt het zeil aan een enorme buis boven de bankjes ontrold, ter bescherming tegen de zon. Vandaag valt er vooral regen. In de wachtkamer, met zicht op de open apotheekruimte, zitten twee eilanders op leeftijd, met verweerde hoofden en klassieke sandalen aan de voeten.

„Karin maakt haar spreekuur nog even af, Thijs is onderweg”, laat de assistente aan de balie van de apotheek weten. Zowel de sfeer in de praktijk als het interieur van de verschillende vertrekken is no-nonsense. Aan designstoeltjes hebben de Amelanders geen behoefte.

Het gesprek vindt plaats in de kantine op de bovenverdieping van het pand. Daar is ook de werkkamer van Thijs te vinden. En de eenvoudige slaapkamer met badkamer voor personeel van de wal dat in Ballum wil overnachten. De kantine ziet uit op het kleine vliegveld van het Waddeneiland.

Chirurg

Het huisartsenechtpaar groeide op in de provincies Groningen en Drenthe en studeerde geneeskunde in de stad Groningen. Thijs met het ideaal om chirurg te worden, maar de wereld van de snijdende artsen bracht niet wat hij ervan verwachtte. In Amerika verrichtte hij een jaar met veel genoegen onderzoek naar levertransplantaties. Het idee om zich daar blijvend te vestigen, liet hij los toen hij Karin ontmoette.

Ze leerden elkaar in 2015 kennen, op de afdeling spoedeisende hulp van het St. Lucas Ziekenhuis in Winschoten. „We waren allebei nog arts-assistent en zoekend naar wat we wilden”, vertelt Thijs. „Volgens mijn opa moest ik huisarts worden. Achteraf bezien had hij gelijk.”

Karin overwoog de opleiding tot spoedeisendehulparts te gaan volgen, maar ook bij haar werd het uiteindelijk de huisartsgeneeskunde. „Ik vind het wel mooi dat spoedeisende hulp bij ons wat meer op de voorgrond staat dan in een doorsneehuisartsenpraktijk. Vooral in de zomermaanden.”

Grote stap

In 2020 studeerden ze allebei af als huisarts. Tijdens het eerste jaar van de specialisatie hoorde Thijs over huisarts Jac Jacobs die voor terugkomdagen in zijn eigen toestel naar Groningen vloog. „Dat fascineerde me. Voor onze komst hiernaartoe volgde ik al een cursus zweefvliegen. In het derde jaar liet een medestudent me weten dat een huisarts op Ameland een opvolger zocht. Die plek zou volgens hem iets voor ons zijn. Het bleek de praktijk van Jacobs te zijn.”

In oktober 2020 gingen ze er parttime aan de slag als waarnemer, om te onderzoeken of het bestaan als huisarts op een eiland bij hen zou passen. Pas in 2022 hakten ze de knoop door. „Het is een grote stap”, licht Karin toe. „Je laat je familie achter op het vasteland en voor de kinderen zijn de mogelijkheden voor vervolgstudie hier beperkt. Bovendien zijn de investeringen voor zo’n uitgebreide praktijk groter dan die voor een gemiddelde praktijk aan de wal en is het aanbod op de huizenmarkt hier beperkt. Alles overwegend kwamen we tot de conclusie dat we het niet moesten doen, maar die keuze gaf zoveel pijn dat we besloten om toch ons hart te volgen. De doorslag gaf dat we uiteindelijk een geschikt huis kregen aangeboden, op de dag van de geboorte van Philip, ons derde kind. September ’22 zijn we verhuisd, in april ’23 namen we de praktijk officieel over.”

Diensten

De tweede huisartsenpraktijk van het eiland met zijn 3800 inwoners is gevestigd in Nes. De relatie tussen de artsen van beide praktijken is goed, maar elkaar een avondje bezoeken is er niet bij. „Als wij dienst hebben, zijn zij vrij en omgekeerd.”

Omdat ze allebei opgroeiden in een dorp en waarnamen op het platteland, waren ze bekend met het functioneren in een kleine gemeenschap. Toch heeft een huisartsenpraktijk op een eiland nog eigen kenmerken, ontdekten ze. „De meeste patiënten proberen verwijzing naar een specialist te voorkomen, vanwege de bootreis. Daarom bieden wij meer dan een doorsnee huisarts.”

Beiden hebben een echoapparaat, waarmee ze echo’s van de buik kunnen maken. Daarvoor volgden ze een cursus. Thijs haalde ook zijn papieren voor stralingsdeskundige. De praktijk beschikt over een modern röntgenapparaat voor het vaststellen van botbreuken. De foto’s worden doorgestuurd naar een radioloog van DC Klinieken Dokkum. Zo nodig wordt in de röntgenkamer meteen gegipst. „Door onze ervaring in spoedeisende hulp kunnen we ook polsen zetten. Het herstellen van schouderluxaties (ontwrichte schouders, HdV) is een specialiteit van Karin.”

Voorwacht

In Venlo volgde de waddenarts een opleiding voor oogheelkundige diagnostiek. Hij schafte vervolgens de nodige apparatuur aan, waaronder een spleetlamp met camera en een funduscamera voor het fotograferen van het netvlies. Ze kregen een plek in een speciale onderzoekskamer. De beelden kan hij zelf beoordelen; zo nodig worden ze voorgelegd aan een oogarts op het vasteland.

Karin neemt de verloskunde voor haar rekening, met twee collega’s. Om zich hierin te bekwamen, liep ze een paar maanden stage op de verloskamers van een ziekenhuis in Drachten. „Vorig jaar hadden we zo’n twintig bevallingen op het hele eiland, dit jaar komen we denk ik aan zestig.”

„We kunnen echt heel veel”, stelt ze vast. „Eigenlijk zijn we een voorwacht van het ziekenhuis. Wondcontrole na operaties doen we meestal ook.” Bij de collega in Nes houdt een cardioloog uit Leeuwarden eens in de zes weken spreekuur voor een deel van de hartpatiënten op het eiland. Bij Louwes komt eens in de zes weken een kinderarts. „Door al deze voorzieningen voorkomen we dat mensen om de haverklap een bootreis moeten boeken. Het is ook prettig dat we onze eigen apotheek hebben. Je kunt patiënten direct medicijnen meegeven als ze die nodig hebben. Omdat we zo dicht op de apotheek zitten, weten we welke medicijnen leverbaar zijn.”

Erfelijke hartziekte

Relatief veel Amelanders hebben een erfelijke hartziekte, veroorzaakt door het PLN-gen. „Dat veroorzaakt hartritmestoornissen en op termijn hartfalen. Eerder kwamen we het niet tegen, nu zijn we er alert op. Belangrijk is dat de diagnose vroeg wordt gesteld. Verdere diagnostiek en behandeling vindt meestal plaats bij de specialist in het Medisch Centrum Leeuwarden of in het Universitair Medisch Centrum Groningen.”

Om voor hun patiënten helder te houden naar welke huisarts ze gaan, gebruikt Karin in de praktijk haar meisjesnaam: Lubbers. Veel patiënten spreken overigens over dokter Thijs en dokter Karin. Buiten de praktijk vervalt het ”dokter”. „Dan ben je gewoon een van de eilanders. De hele week kom je elkaar in alle mogelijke hoedanigheden tegen.”

Dat was volgens Thijs vooraf wel een punt van overweging. „Er is bijna altijd een link. Patiënten zijn je buren, de moeder van, de juf van, de ouders van de buurvrouw, de vader van een vriendinnetje van je kinderen… Daardoor is de verhouding anders dan die tussen een gemiddelde arts en zijn patiënt, maar de afgelopen jaren hebben we ervaren hoe mooi die onderlinge band is.”

Neutraal

Ze kunnen niet merken dat patiënten het lastig vinden als ze na een moeilijk gesprek in de spreekkamer de dokter op het schoolplein ontmoeten. „Op zo’n eiland kent iedereen elkaar. Dat geldt ook voor de dominee en de notaris. De eilanders zijn daarmee opgegroeid. Patiënten hebben altijd nog de mogelijkheid om uit te wijken naar de andere praktijk op het eiland, maar dat komt zelden voor. Wel hebben ze vanwege de aard van hun klachten soms liever een vrouwelijke arts dan een mannelijke, of omgekeerd. Die keuzemogelijkheid is er in onze praktijk.”

Het gevoel van onderlinge eenheid wordt nog versterkt door de maatschappelijke participatie van het artsenechtpaar. Zo is Karin lid van de Amelander Energie Coöperatie en zit Thijs in de medezeggenschapsraad van de basisschool. „Een schooltje met 29 leerlingen, dat we graag willen behouden. Volgend jaar gaat onze derde ernaartoe.”

Bij gevoelige kwesties proberen ze zich zo neutraal mogelijk op te stellen. „We willen de huisarts van iedereen zijn”, motiveert Karin. „Er zijn veel belangen op zo’n eiland; daar willen we niet in verwikkeld raken, al hebben we geen moment het gevoel dat we op eieren moeten lopen.”

Valpartijen

De zomermaanden vormen voor het echtpaar de drukste periode van het jaar, door de toeristenstroom. „Vanaf het voorjaar hebben we er een zomerarts bij, een arts-assistent die hier ervaring opdoet en ons ondersteunt bij de drukke spreekuren.” Overdag worden ze regelmatig geconfronteerd met wonden en breuken door valpartijen met de fiets. „Daar schrikken wij niet van. We houden allebei wel van hectiek.”

’s Avonds en ’s nachts gaat er geregeld wat mis bij evenementen of in kroegen. „Een complete nacht doorslapen is er in het hoogseizoen zelden bij wanneer we dienst hebben. We worden zomaar drie, vier keer uit bed gebeld. De ochtend erop moet je weer paraat zijn voor het spreekuur.”

De vaste patiënten weten dat ze voor serieuze klachten altijd bij het echtpaar terechtkunnen, ongeacht het tijdstip. Toeristen hebben meer schroom. „Daardoor zien we soms heel zieke patiënten van de wal. Waar mogelijk maken we duidelijk dat ieder bij ons welkom is. We wérken niet als arts, we zijn arts.”

Vliegbrevet

De lijnen met andere medische en paramedische diensten en zorginstellingen op het eiland zijn kort. „Het zorgprobleem bestaat hier eigenlijk niet”, zegt Thijs. „In het verpleeghuis is altijd een kamer beschikbaar wanneer het thuis niet meer gaat. Thuiszorg is in no time geregeld.”

„Daarvoor bel je Regina of Janet”, concretiseert Karin. „Voor zuurstof Remco. Hun mobiele nummers zitten in onze telefoons. Zo nodig wordt een inzamelingsactie gehouden om dingen financieel voor elkaar te krijgen. Dit eiland is echt nog een samenleving. Ons werk en leven hier waarderen we met een 10. Ook onze kinderen genieten ervan. Als ze zestien zijn, moeten ze voor school naar de wal, maar dat is vanzelfsprekend voor kinderen die hier opgroeien.”

De behoefte om naar het vasteland te gaan, nam steeds meer af. „Dat vinden we intussen meer een last dan een lust.” Deze zomer hoopt Thijs zijn vliegbrevet te halen. Op termijn wil hij net als zijn voorganger een vliegtuigje aanschaffen. „Vliegen vind ik de mooiste hobby die er is, en die heeft dan ook een functie. Vanaf dat moment hebben we niet meer te maken met de hindernis van die boot, maar vliegen we zo over het wad naar Eelde. Of waarnaartoe ook.”