De hele Israëlische samenleving kampt met de gevolgen van bijna twee jaar gewapende strijd. Sinds de aanslagen van Hamas op 7 oktober 2023 is een oorlog in Gaza aan de gang. Tussendoor waren daar de gevechtsrondes met de Libanese terreurbeweging Hezbollah en Iran. Vrijwel wekelijks moeten burgers nog naar de schuilkelder omdat Jemenitische Houthirebellen raketten richting de Joodse staat afvuren.

Dat trekt een zware wissel op de maatschappij – en in het bijzonder op de soldaten. Deze maand deden zich in het leger vier gevallen van zelfmoord voor. Volgens een studie van de Universiteit van Tel Aviv heeft zo’n 12 procent van de militairen die in Gaza hebben gediend, verschijnselen van posttraumatische stress.

ERAN, een Israëlische organisatie die sinds 1971 24 uur per dag via telefoon en internet mentale noodhulp biedt, maakte deze week bekend dat alleen al afgelopen maand zo’n 6000 militairen bij de organisatie aanklopten.

Ook de militaire cultuur kan een belemmering vormen om hulp te zoeken

Volgens de gegevens van ERAN ging het in 28 procent van de gevallen om soldaten die met acute angsten te maken hadden. Een vijfde van de klachten betrof militairen die kampten met hevige onrust, diverse soorten trauma’s en gevoelens van rouw. Circa 32 procent van de meldingen betrof mensen die zich intens eenzaam voelden, terwijl 10 procent aangaf problemen in het onderhouden van persoonlijke relaties te ondervinden.

ERAN-directeur Shiri Daniels zei deze week in dagblad The Jerusalem Post dat veel militairen een forse drempel over moeten om naar de hulpverlening te stappen. „Om te beginnen, is er het stigma. In een samenleving waar de nadruk op kracht, weerstand en stoerheid ligt, wordt het vragen om hulp vaak gezien als een teken van zwakte of persoonlijk falen.”

Ook de militaire cultuur kan een belemmering vormen om hulp te zoeken, aldus Daniels. „Soldaten moeten vaak hun emoties onderdrukken, onder extreme druk werken en onder alle omstandigheden blijven functioneren. Deze eigenschappen, die onmisbaar zijn op het slagveld, kunnen het uiten van gevoelens en het herkennen van angsten onderdrukken.

Dat laatste is onderdeel van het probleem, zegt ERAN-directeur Daniels. „Angsten worden regelmatig niet herkend of onderdrukt. Militairen raken vaak gewend aan het ondergaan van fysieke en mentale druk als onderdeel van hun dagelijkse routine. Als gevolg daarvan kunnen ze symptomen bagatelliseren of ze aan algemene vermoeidheid toeschrijven, in plaats van aan emotionele angsten die aandacht behoeven.”

Al deze reservisten keren na hun actieve dienst ook weer naar de burgermaatschappij terug. En dat heeft weer zijn weerslag op hun omgeving, die toch al met de stress van de oorlog kampt. „Israël stevent af op een mentale crisis”, waarschuwt Yair Bar-Haim, hoofd van het Nationaal Centrum voor Trauma en Veerkracht.

rd.nl/israelingezoomd