De route van Tiberias richting de Golan is een uitdaging. Via talloze haarspeldbochten slingert de weg zich omhoog richting de hoogvlakte. Maar het uitzicht vergoedt veel. In het westen schittert het blauwgroene water van het Meer van Galilea. In het zuidoosten doemen de kale bergen van Syrië en Jordanië op, zinderend in de mediterrane zon. De thermometer tikt af en toe de 40 graden aan.

Welkom in Afik, meldt een bordje langs de kant van de weg. Woonplaats van correspondent Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, die in het Reformatorisch Dagblad maandenlang een dagboek over de oorlog in Israël bijhield. Ooit was dit Syrisch gebied, maar in 1972 werd deze Joodse nederzetting hier gesticht.

Vanaf Afik is het een ritje van slechts tien minuten naar de Syrische grens. Dwars door de velden van de kibboets over een gravelweg die naar een verlaten Israëlische legerpost leidt. Honderd meter verderop bevindt zich een basis van VN-vredesmacht Undof, die sinds jaar en dag toezicht houdt op het staakt-het-vuren tussen Israël en Syrië.

Met de val van het regime van president Bashar al-Assad is de situatie echter dramatisch veranderd. Om te voorkomen dat opstandelingen te dicht bij Israël kwamen, creëerde het Israëlische leger een forse bufferzone die zich tot enkele kilometers in Syrië uitstrekt. Op een heuvel waar zich voorheen een Syrische legerpost bevond, wappert nu de Ster van David.

Bizarre gewaarwording

De meest recente dreiging waarmee de inwoners van Afik te maken kregen, kwam echter niet uit Syrië, maar uit Iran. Jeannette Gabay staat vrijdag 13 juni nog helder voor de geest, vertelt ze in haar tijdelijke woning in Afik. Het nieuwe huis van de familie is in aanbouw en zullen ze binnenkort betrekken. „We kregen midden in de nacht een melding op onze telefoon dat er iets bijzonders aan de hand was. Dat zijn alarmeringen die dwars door de stille modus van je mobieltje heengaan. Het gekke was dat er geen luchtalarm klonk. Vrij snel daarna kwam minister van Defensie Israel Katz met een verklaring dat we bezig waren Iran aan te vallen.”

Dat was een „bizarre gewaarwording”, aldus de uit Nederland afkomstige Gabay. „We hebben sinds de aanslagen van 7 oktober 2023 veel militaire successen tegen Hamas en Hezbollah geboekt, maar Iran hing altijd nog als een zwarte wolk boven ons. Het hoofd van de octopus, van de zogenoemde As van Verzet, was nog intact. Zolang dat het geval was, zouden we hooguit tijdelijk rust hebben. Dus ondanks alle angst voor wat komen ging in deze nieuwe oorlog, was er ook opluchting dat dit het einde kon zijn van een langdurige dreiging.”

Hoe verliep die eerste nacht van de oorlog?

„De eerste 24 uur bleef het rustig. We waren in een soort jubelstemming dat Iran misschien helemaal niet in staat was om effectief terug te slaan. Dat bleek dus niet het geval, want als eerste kwam een salvo van honderd drones. En daarna volgden de ballistische raketten, die enorm veel schade kunnen aanrichten. En dat is ook gebeurd. En we hadden enkele tientallen doden te betreuren.”

Hoe was de situatie op de Golan tijdens de oorlog?

„De Golan is de toegangspoort tot Israël voor raketten die uit Iran komen. Er staat hier enorm veel luchtafweergeschut, want dit is de eerste verdedigingslinie. Wij zagen de projectielen uit Iran als strepen richting de rest van het land trekken. Als hier raketten werden neergeschoten, kwamen er veel brokstukken naar beneden. En onze eigen vliegtuigen kwamen voortdurend over, op weg naar Iran.

In die twaalf dagen moesten we soms vijf keer per dag –of midden in de nacht– naar de schuilkelder. Gelukkig kregen we steeds een waarschuwing als er raketten vanuit Iran onderweg waren. Dan had je ongeveer twaalf minuten om een veilig heenkomen te zoeken. Dat gaf me het gevoel dat ik nog een beetje controle over de situatie had. Want bij projectielen uit Syrië hebben we maar tien seconden. Dan horen we doorgaans de klap al voor het luchtalarm afgaat.

Onze tijdelijke woning heeft geen versterkte kamer, dus we moesten ook midden in de nacht naar de openbare schuilkelder. Daarom zijn we met het hele gezin in ons nieuwe huis gaan slapen, hoewel dat nog niet klaar is. Met zijn allen op een matrasje in één veilige ruimte.”

Hoe houd je dat vol?

„Ik voel me geborgen, want God houdt alles in Zijn hand. Je mag dit ook overgeven in gebed. En natuurlijk: als mijn man voor de zoveelste keer voor het leger wordt opgeroepen, blijft dat pittig. Je moet voortdurend alert zijn, zorgen dat de kinderen in de buurt blijven. Maar gek genoeg treedt er ook een soort gewenning op. We proberen er met elkaar in de schuilkelder het beste van te maken. Er zijn spelletjes, mensen nemen eten mee. En er is tegenwoordig wifi, dus we krijgen ook updates van de situatie mee.

Er is hier tijdens de oorlog een typisch Israëlisch gezegde ontstaan: Onze jongens en meiden hangen nu boven Teheran in hun straaljagers. Dit is ons deel, dat kunnen we toch wel volhouden?”

En toen kwam plotseling ook het einde van de oorlog, na de Amerikaanse inmenging. Hoe was dat?

„Toen de Amerikanen mee gingen doen, wisten we dat het vrij snel gedaan zou zijn. Desondanks was het bizar om ’s morgens wakker te worden met het nieuws dat er een staakt-het-vuren was. Van het ene op het andere moment mochten de kinderen weer naar school en kon alles weer. Die plotselinge terugkeer naar het normale leven was nog lastiger dan het begin van de oorlog.”

En nu?

„De grote vraag is wat er in Gaza gaat gebeuren. Een verzwakt Iran betekent ook een zwak Hamas. En er is wellicht ook zicht op meer vredesakkoorden met buurlanden. Maar we moeten altijd alert blijven. We kunnen niet rustig in onze stoel zakken. Er zal hooguit een periode van relatieve rust zijn, want in deze regio is niets zeker.”