Rusland verantwoordelijk voor MH17-ramp, zegt Europese rechter: 'Eindelijk erkenning'

Op 17 juli 2014 werd een vliegtuig van Malaysian Airlines neergeschoten met een Buk-raket, afgevuurd vanaf grondgebied in Oost-Oekraïne dat onder controle stond van separatistische rebellen. Daarbij kwamen alle 298 passagiers en bemanningsleden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.

Volgens Nederland schond Rusland de mensenrechten, omdat het land de Buk-raket leverde en omdat het de rebellengroepen aanstuurde die hem afvuurden.

In deze video zie je reacties van nabestaanden op de uitspraak:

De uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens draait behalve over de Nederlandse aanklacht rond de MH17-ramp ook om drie aanklachten van Oekraïne, dat Rusland beschuldigt van grove mensenrechtenschendingen die zijn gepleegd sinds de invasie in 2022. Het hof noemt de zaak 'Oekraïne en Nederland tegen Rusland'. De zaken zijn samengevoegd omdat het in alle gevallen gaat om schendingen van mensenrechten door Rusland op Oekraïens grondgebied. 

Een belangrijke stap naar gerechtigheid, noemt demissionair minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken) de uitspraak in deze video:

Het is voor het eerst dat een internationale rechter uitspraak doet over de verantwoordelijkheid van Russische mensenrechtenschendingen in Oekraïne. Onder andere het recht op leven, vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is volgens het Hof geschonden. Nu Rusland formeel verantwoordelijk wordt gehouden, kan het hof schadevergoedingen opleggen.

Voor de nabestaanden van de MH17-ramp is de uitspraak van belang, ook al is de verwachting dat Rusland er niets mee zal doen en eventuele schadevergoedingen niet zal betalen. Eerder weigerde Rusland alle medewerking bij de onderzoeken naar de ramp. Daarna verspreidde Rusland verkeerde informatie en schoof het de schuld van de ramp in de schoenen van Oekraïne. Volgens het hof heeft dit 'extra leed veroorzaakt' bij de nabestaanden. 

Dat zegt ook Hans de Borst, die zijn dochter verloor bij MH17:

Hans de Borst en de andere nabestaanden, van wie er enkelen aanwezig zijn in Straatsburg, zien de uitspraak als gerechtigheid. Ze vinden dat ze 'eindelijk erkenning' krijgen en hopen dat Rusland sorry zegt en de waarheid vertelt. Rob Fredriksz, die zijn zoon Bryce en diens vriendin Daisy verloor, zegt in Straatsburg tegen RTL Nieuws dat hij op zoek is naar erkenning. "Het boek is nog niet gesloten. Er zijn nog genoeg vragen over, zoals wie er op de knop heeft gedrukt en waarom?"

10.000 andere zaken tegen Rusland

Nederland begon de procedure bij het hof over MH17 in 2020. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is een belangrijk onderdeel van de Raad van Europa, de belangrijkste mensenrechteninstelling van het continent.

Rusland werd uit de raad gezet vanwege de invasie in Oekraïne. Het hof kan echter nog steeds wel zaken tegen Rusland behandelen die dateren van vóór de oorlog. Er zijn 46 landen bij het hof aangesloten. Ook burgers kunnen een aanklacht indienen. Er zijn bijna 10.000 rechtszaken aangespannen door individuen tegen het Kremlin.

Dat hebben ook Nederlandse nabestaanden gedaan, onder wie Thomas Schansman, die zijn zoon verloor. Die uitspraak volgt later. Schansman zegt niet te stoppen met zoeken naar gerechtigheid, meer dan tien jaar na de dood van zijn zoon. "Het ergste wat we kunnen doen, is stoppen met vechten. Rusland zal er niet zomaar mee wegkomen."

Dat zegt ook Rob Fredriksz: "We blijven jagen op de waarheid. Wij willen dat per se weten."