„Zonnepaneel op oost-west is het best”
Met zonnepanelen op het oosten of westen is het voor huishoudens makkelijker om meer opgewekte zonne-energie zelf te gebruiken. Hoe zit dat?
De consument die in de afgelopen jaren zonnepanelen heeft aangeschaft, was vooral spekkoper als het dak van zijn woning op het zuiden was gericht. Hoe meer zoninstraling, hoe beter, luidde jarenlang het devies. Met de salderingsregeling kan de consument de stroom die hij van het elektriciteitsnet moest halen immers wegstrepen tegen de opgewekte zonne-energie.
Intussen hangt de vlag er anders bij. De salderingsregeling verdwijnt vanaf 2027 en energieleveranciers vragen nu al een terugleververgoeding voor elke kWh die de klant niet zelf gebruikt, maar terug het net op stuurt.
Kortom, huishoudens doen er goed aan de opgewekte zonne-energie zoveel mogelijk zelf te gebruiken. In de praktijk blijkt dat lastig. Gemiddeld komen ze aan de 30 procent eigen verbruik.
Met zonnepanelen op het zuiden ligt de piek van de zonnestroomproductie rond het middaguur, het moment waarop veel mensen niet thuis zijn. Zij gebruiken doorgaans juist stroom aan het begin van de ochtend, als het koffiezetapparaat en de haarföhn worden gebruikt en mogelijk het eerste wasje draait. Aan het einde van de middag gaan de kookplaat en een keur aan elektriciteit gebruikende apparatuur aan. Indien aanwezig gaat ook de warmtepomp aan en de elektrische auto aan de lader.
Zelfverbruik
„Spreiding van de opwek van zonne-energie over de dag is van groot belang”, zegt energiedeskundige Dennis van der Meij van Solar-Engineering. Hij geeft een rekenvoorbeeld: „Jan, met tien panelen op een hellend dak op het zuiden, wekt zo’n 4000 kWh per jaar op. Bij vijf panelen op het oosten en vijf op het westen zal de jaaropbrengst teruglopen naar zo’n 3500 kWh. Maar doordat de zonnestroomproductie vooral in de ochtend en avond plaatsvindt, verbruikt Jan meer zonne-energie zelf, levert hij minder terug en belast hij op die manier het stroomnet minder.”
Het allerbeste rendement bieden zonnepanelen die op het westen worden gelegd, stelt Van der Meij. „Hoe meer elektriciteit je in de avond opwekt, hoe minder je van het net hoeft te halen. En bij een dynamisch contract kun je in de avonduren een hogere prijs krijgen voor teruggeleverde zonne-energie, omdat de vraag naar elektriciteit dan hoog is.”
Het liefst zou Van der Meij zien dat huishoudens eens stoppen met zich te richten op terugleveren. „Daarbij blijf je afhankelijk van veranderende omstandigheden in de markt. Probeer opgewekte zonne-energie daarom vooral zelf te gebruiken”, adviseert hij.
Stroom is op sommige zonovergoten dagen gratis. Heeft het nog wel zin om zonnepanelen aan te schaffen? „Zeker wel”, meent Van der Meij. „De kale marktprijs voor elektriciteit is op sommige momenten weliswaar 0 cent of eronder. Maar de klant betaalt, na afschaffing van de saldering in 2027, altijd nog energiebelasting en btw over ingekochte stroom. Elke kWh die hij zelf opwekt en verbruikt, scheelt dus in de portemonnee. Met andere woorden: De supermarkt kan zeggen dat aardbeien gratis zijn, maar er zijn altijd nog de transportkosten en de belasting die je moet blijven betalen.”
Leefritme
Vincent van Rozendaal, medeoprichter van energiebedrijf Sunergy en expert op het gebied van zonnepanelen, ziet ook dat er steeds meer aandacht komt voor de zogeheten oost-westoriëntatie van zonnepanelen. „Voor klanten met een dynamisch contract is het financieel aantrekkelijker om vooral tijdens de ochtend- en avondpiek stroom terug te leveren. In de zomer wordt dat effect uitvergroot. Zonnepanelen op het oosten en westen zorgen voor een gelijkmatiger opwekpatroon, dat beter aansluit bij het leefritme van de meeste mensen.”
Vanwege de salderingsregeling focusten installateurs volgens Rozendaal jarenlang vooral op het financieel rendement van zonnepanelen. „Oriëntatie van de zonnepanelen speelde geen grote rol, als je maar zo veel mogelijk zonne-energie kon opwekken. Met de toekomstige afschaffing van de salderingsregeling is men daar toch anders over gaan denken.”
Piekmomenten
Dat zegt ook energie-expert Joris Kerkhof van vergelijkingssite Independer. „Jarenlang was het beeld, plat gezegd: zo veel mogelijk opwekken, zo veel mogelijk salderen, zo snel mogelijk terugverdienen. Maar er is nu te veel stroom beschikbaar op momenten dat we die niet gebruiken. Daarnaast kan het elektriciteitsnet de grote vraag naar energie op piekmomenten niet of nauwelijks aan.”
Consumenten moeten daarom de zonne-energie die ze opwekken zo veel mogelijk zelf gebruiken of opslaan, meent hij. „Huishoudens die nog zonnepanelen willen aanschaffen, zouden ze oost-west moeten laten leggen, zodat het opwekken van zonne-energie beter aansluit bij de pieken in het stroomverbruik in de ochtend en avond.”
Belangrijk is volgens Kerkhof daarnaast om verbruik en productie van elektriciteit nog beter op elkaar af te stemmen door energie te delen of op te slaan met behulp van bijvoorbeeld batterijen. „Zonnepanelen en omvormers zouden daarvoor ‘slim’ moeten worden: elektriciteit leveren als het nodig is en zonnestroom opslaan of niet opwekken als er een overschot is.”
Net als de energie-experts is ook Sander Toering, bouwkundig adviseur bij Duurzaam Bouwloket, positief over de oost-westoriëntatie van zonnepanelen. „Het grote voordeel ervan is dat de zonne-energie in de ochtend- en avondpiek direct zelf kan worden gebruikt. Een nadeel is er eigenlijk niet. Enige voorwaarde is dat je dak geschikt moet zijn.”
