Van Lieshout, wereldkampioene met diabetes: 'Hoeft je dromen niet in de weg te staan'

• Dean van het Laar

  judoredacteur NOS Sport

De pas 22-jarige Joanne van Lieshout zette de internationale judowereld vorig jaar op zijn kop met haar wereldtitel in Abu Dhabi. Sindsdien wordt ze gezien als het uithangbord van het Nederlandse judo.

Vandaag verdedigt ze haar titel in de klasse tot 63 kilogram in Boedapest, met in het achterhoofd de uitdagingen van het afgelopen jaar: het omgaan met het wereldkampioen zijn én met haar ziekte diabetes. "Ik wil laten zien dat het je dromen niet in de weg hoeft te staan."

Van Lieshout was de eerste vrouwelijke wereldkampioene uit Nederland in vijftien jaar. Iedere training, iedere wedstrijd daarna stonden de schijnwerpers op haar.

Regenboogtrui van de judowereld

Het rode embleem op haar rug met haar naam erop bracht de nodige druk met zich mee. Dat embleem kun je zien als de regenboogtrui van de judowereld. Alleen de huidige wereldkampioen mag dat gedurende het jaar dragen. En daar moest Van Lieshout in het begin aan wennen.

"Je wil niet verliezen als je dat draagt. Af en toe voelde het daarom alsof je meer tegen jezelf speelde als tegen je tegenstander. En daar moet je ver van wegblijven, want dat komt de resultaten niet ten goede. In het begin drong 'het wereldkampioen zijn' daarom niet tot mij door. Het voelde gek als mensen het tegen mij zeiden."

Het omgaan met druk van buitenaf voor een piepjonge wereldkampioene, dat is één ding. Maar de echte strijd voert Van Lieshout intern. Met haar eigen lichaam. Sinds haar dertiende heeft ze diabetes type 1, oftewel suikerziekte. Het lichaam maakt daarbij geen insuline aan, met lichamelijke klachten als duizeligheid of vermoeidheid als gevolg.

Kortom, klachten die het leven van een topsporter, zoals dat van Van Lieshout, niet gemakkelijker maken. "M'n hele leven is sinds de diagnose compleet op zijn kop gezet. Er zijn tientallen variabelen die ervoor zorgen dat je suikerspiegel uit balans raakt, dus het is als topsporter heel lastig om precies de juiste afstelling te vinden."

"Tijdens trainingen of wedstrijden schieten mijn waardes omhoog, want dan komt er spanning en adrenaline bij kijken. Je weet dus ook nooit precies wat er gaat gebeuren en er bestaat geen boekje waarin staat hoe je ermee moet omgaan. Je moet je lichaam heel erg goed kennen, maar dat is nagenoeg onmogelijk."

Karakter

Het is daarom meer dan eens voorgekomen dat Van Lieshout tijdens wedstrijden op grote toernooien last kreeg. "Je armen kunnen enorm gaan verzuren, en bij een krachtsport als judo is dat wel het laatste dat je wilt. Dan weet ik dat ik op karakter door moet judoën en daarna zo snel mogelijk moet schakelen om mijn glucosewaardes weer omlaag te krijgen."

Geen dag is daardoor hetzelfde voor Van Lieshout. "Net wanneer je denkt dat je het onder controle hebt, komt er wel weer een verrassing om de hoek kijken. Want mijn lichaam reageert iedere dag ook weer anders op dingen, zoals trainingen en wedstrijden. Als iemand die graag alles onder controle wil hebben, is dat nog wel het meest frustrerende."

Maar bij de pakken neerzitten doet Van Lieshout niet. De uitdagingen van weleer hebben de kampioen van vandaag gemaakt. "Je kan er niets tegen doen. Ik leer nog elke dag en heb mijzelf aangeleerd dat ik soms bepaalde dingen moet accepteren. Hoe oneerlijk dat ook is."

Het laat haar beseffen dat haar prestaties van het afgelopen jaar bijzonder zijn. "Ik heb leren beseffen dat dit niet voor iedereen is weggelegd en dat mijn omstandigheden het er niet makkelijker op maken. Daarom wil ik juist een voorbeeld zijn en laten zien aan mensen met diabetes dat het je dromen niet in de weg hoeft te staan, en dat je ze juist vol moet najagen."