Maar stel. Wat als zending niet als aparte taak gezien moet worden maar als iets wat voluit hoort bij de kern van het Bijbelse spreken? Wat als het net zo belangrijk zou zijn als de thema’s van bekering en wedergeboorte?

Dan zou het ondenkbaar zijn dat het thema wordt geparkeerd bij een commissie die het vervolgens afhandelt namens de hele gemeente. Dan zou in plaats daarvan benadrukt worden dat dit álle gemeenteleden aangaat – net zoals bekering elk gemeentelid aangaat.

Vijf bedrijven

Hoe meer ik me verdiep in dit thema, hoe meer ik ervan overtuigd ben geraakt dat zending werkelijk voluit bij de Bijbelse kern hoort en er op geen enkele manier een beetje bij kan hangen. En ik ben er niet de enige in: hedendaagse theologen van naam, zoals N.T. Wright, zijn de Bijbel gaandeweg steeds meer vanuit een missionair perspectief gaan lezen.

Wright deed dat niet omdat het hem wel interessant leek, maar omdat hij voor zijn eigen gevoel geen keuze had. Het thema dringt zich namelijk overal op wanneer je de Bijbel opendoet. Je moet het alleen leren zien.

Volgens Wright heeft de Bijbel een zogeheten metanarratief: een verhaal dat andere, kleinere verhalen overstijgt. Dat is het verhaal van Gods verlossende missie voor de wereld. Dit grote Bijbelse drama ontvouwt zich in vijf verschillende bedrijven. Dat zijn schepping, val, Israël, Jezus en de kerk. Nu leven we in het vijfde en laatste bedrijf, dat verbonden is aan de andere onderdelen middels het grote overstijgende doel: de uitvoering van Gods missie.

Missio Dei

Dit is het grote verhaal in de missiologie van vandaag, dat breed wordt onderschreven. Eigenlijk is dat heel bijzonder. In een tijd van verdeeldheid op zo’n beetje alle denkbare fronten zijn kerken van allerlei snit verenigd in het idee dat het Gods eigen missie is waarvoor zij worden ingezet.

Die opmerkelijke eenheid is terug te voeren tot 1952, toen in het Duitse Willingen een internationale zendingsconferentie werd gehouden. Tot die tijd leefde breed het idee dat kerken de eigenaar zijn van zending. Maar tijdens de conferentie werd de vraag opgeworpen of dat wel klopt. Is een kijk op zending waarbij de kerk centraal staat wel Bijbels? Zou zending niet benaderd moeten worden vanuit een theocentrische visie, die benadrukt dat het de drie-enige God is Die het initiatief voor zending neemt?

Ja, was het antwoord van bijna alle deelnemers, en deze nieuwe benadering kreeg de naam missio Dei – de missie van God. Zending is fundamenteel geworteld in Gods natuur en in Zijn daden. Dáár, in Gods hart, ligt het begin.

Hermeneutiek

In de decennia die volgden stonden steeds meer missiologen op die deze visie toepasten op de hele Bijbel. Christopher J.H. Wright bijvoorbeeld (geen familie van N.T. Wright) ontwikkelde een missionaire hermeneutiek. Dat betekent: hij kwam met een manier om de Bijbel te lezen vanuit het vertrekpunt van zending. In zijn boek ”The Great Story and the Great Commission” schrijft hij: „De Bijbel kan gezien worden als zowel het verslag, het resultaat als het gereedschap van Gods eigen missie.” Van Genesis tot Openbaring zien we het grote verhaal van Gods eigen missie terug, een missie die volgens Wright samengevat kan worden als „het zegenen van alle volken van de aarde en de vernieuwing van de hele schepping”.

Zending gaat niet alleen om iets wat je doet, maar eerder om wie je bent

De missioloog Michael Goheen zegt het in soortgelijke termen. Ook hij leerde de Bijbel te lezen door dit grote overkoepelende verhaal van de missio Dei. Maar dat kan alleen als christenen bereid zijn om zending breed op te vatten. Het gaat niet alleen om iets wat je doet, maar eerder om wie je bent. Goheen concludeert: „Zending is niet alleen maar een verzameling van activiteiten om anderen te bereiken: het definieert het wezen van Gods volk.”

Versimpeling

Is deze visie het einde van alle tegenspraak? Natuurlijk niet. Hoewel het concept van de missio Dei nog steeds heel breed wordt geaccepteerd als een goede benadering van de Bijbel en een uitstekende manier om te begrijpen wat Gods missie is voor de wereld, is het niet de enige manier.

Er zijn theologen die wijzen op het gevaar van versimpeling. Zij zeggen: Je kunt het complexe verhaal van de Bijbel niet samenvatten als een drama in vijf bedrijven, zoals N.T. Wright probeert. Je moet bovendien oppassen dat je het Oude Testament niet onderwaardeert, alsof de geschiedenis van God met Israël slechts een tijdelijke tussenfase was om uiteindelijk de volken te bereiken en er nu niet meer toe doet.

Maar toch. Dat de missie van de kerk na Pinksteren rechtstreeks teruggaat tot het hart van God Die de wereld op het oog heeft: dat is een manier van kijken die ons kan optillen uit onze navelstaarderij. Het biedt een geweldige mogelijkheid om iets meer te begrijpen van Gods erbarmen vóór deze wereld en om dat te vertalen in missionaire bewogenheid mét de wereld.

Journalist Jacob Hoekman speurt in de geschiedenis naar antwoorden op weerbarstige vragen bij het nieuws