De sleutel tot het voorkomen van nieuw geweld in Amsterdam: overleg tussen demonstranten, gemeente en politie
De protesten in Amsterdam liepen uit de hand omdat er vaak geen overleg met de organisatoren mogelijk was. Burgemeester Femke Halsema is voorzichtig positief nu dat contact er sinds kort wél is, zo vertelde ze vrijdag in de gemeenteraad.
Op cruciale momenten was er geen goed contact mogelijk met de organisatoren van de pro-Palestinaprotesten afgelopen week in Amsterdam. Dat was een van de oorzaken dat de protesten uit de hand liepen, en de ME twee keer hardhandig ingreep. Een tweede belangrijke factor was de toename van demonstranten van buiten de UvA, deels gemaskerd, waardoor het protest grimmig werd.
Burgemeester Femke Halsema gaf gisteren in de Amsterdamse gemeenteraad haar lezing van de gebeurtenissen afgelopen week. “Ik hoop dat als er nieuwe demonstraties volgen, er wél contact met de organisatie mogelijk is. Dat is mijn oproep aan hen”, zei Halsema. “De weg is heel eenvoudig. Meld de demonstratie aan. Dan is er contact, weten wij wat eraan komt en zetten we minder politie in.”
Volgens Halsema was het contact met de demonstranten donderdagavond, bij het protest op het Spui, beter dan eerder deze week. Dat geeft haar ‘goede hoop’ voor de komende dagen.
Debat met de vredeseenheid van de politie voor de deur
Met een vreedzaam protest van zo’n tweehonderd demonstranten voor de deur van de Stopera, maakte Halsema de balans op van vier dagen met gewelddadige confrontaties tussen activisten en politie. Voor het Amsterdamse stadhuis geen ME’ers deze keer, maar agenten van de vredeseenheid van de politie, gespecialiseerd in het overleg met demonstranten. Het is een voorzichtige uitgestoken hand aan de activisten.
Halsema schetste hoe ze de afgelopen dagen continu risico’s en de mogelijkheden tot overleg afwoog. Ook probeerde ze met de politie steeds te taxeren met wat voor demonstranten ze van doen had.
Toen maandagavond het eerste protestkamp op de universiteitscampus Roeterseiland ontstond, vond de driehoek van burgemeester, officier van justitie en korpschef het nog niet nodig om in te grijpen. Het protest leek vreedzaam. Halsema probeerde die avond zelf te bemiddelen met de demonstranten. “Die waren zeker niet gemaskerd”, zei ze. “Dat waren jonge, geëngageerde mensen.”
De universiteit bood aan de contacten met Israëlische instellingen twee weken te bevriezen. Halsema bood aan het kamp met rust te laten, als het iets kleiner zou worden gemaakt en de barricades zouden worden afgebroken. Beide voorstellen wezen de studenten af.
Gemaskerde demonstranten van buiten de universiteit
Volgens Halsema werd de sfeer grimmig toen er meer demonstranten op het terrein kwamen van wie de politie vermoedde dat het geen studenten waren. Meerdere demonstranten waren gemaskerd. Bovendien werden er ‘winkelwagens met stenen’ aangevoerd, die volgens Halsema in de tentjes werden opgeslagen. De demonstranten waren zich aan het ‘bewapenen’, constateerde Halsema, en de barricades werden ‘torenhoog’, waardoor ingrijpen steeds lastiger zou worden. Op het hoogtepunt waren er zo’n zevenhonderd demonstranten binnen.
Na herhaalde oproepen van de politie vertrok volgens Halsema een groot deel van de vreedzame demonstranten. Er bleef een groep over van zo’n honderdvijftig, die volgens Halsema voor het grootste deel geen binding met de universiteit had. Dat aantal maakte een politieactie ‘doenlijk’, stelt Halsema. Toen de politie het kamp ontruimde, gooiden activisten met vuurwerk en stenen. Daardoor was een ‘snelle charge’ nodig, waarbij klappen werden uitgedeeld, zegt Halsema.
Een nieuwe protestmars van studenten en medewerkers van de UvA dinsdag wilde de gemeente in eerste instantie mogelijk maken, met het oog op de vrijheid van meningsuiting. Toen ’s avonds toch gebouwen werden bezet, wilde de UvA onderhandelen met de actievoerders. Daar was tijd voor nodig. Bovendien wilden Halsema, de politie en het OM liever niet opnieuw ’s nachts invallen, vanwege de risico’s voor demonstranten en agenten. Toen het overleg met de activisten de volgende dag mislukte, greep de ME alsnog in.
Halsema kijkt met enig optimisme vooruit na de laatste demonstratie. Ze wil de komende tijd in gesprek met studentenorganisaties om te praten over hun zorgen. “Ik hoop dat wij weer de stad worden van de vreedzame, kleine en grote demonstraties.”
Lees ook:
Na het geweld richt de woede zich op politie, betogers én het universiteitsbestuur
Materiële schade, gewonde betogers en agenten. Amsterdam kreeg de afgelopen dagen te maken met fikse betogingen tegen het aanhoudende geweld in Gaza. Over en weer klinken nu scherpe verwijten.