In Zuid-Korea moet een ministerie van Lage Geboortecijfers de ‘nationale noodsituatie’ afwenden

Al jaren proberen Zuid-Koreaanse regeringen de bevolkingscrisis te bestrijden. Zuid-Korea kent het laagste geboortecijfer ter wereld – een vrouw zet nu gemiddeld 0,72 kind op de wereld – en dat leidt tot een bevolkingskrimp met waarschijnlijk grote sociaaleconomische problemen tot gevolg. Maar steunmaatregelen om Koreanen aan te sporen meer kinderen te krijgen, zoals het geven van extra toeslagen en goedkope hypotheken en de introductie van het betaald vaderschapsverlof, leverden telkens niks op. De kosten: omgerekend zo’n 200 miljard euro in de afgelopen achttien jaar.

De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol maakte donderdag bekend het geboorteprobleem serieuzer aan te willen pakken met de komst van een ministerie van Lage Geboortecijfers. Staand voor een bord met de tekst ‘hier stopt het nu’ gaf Yoon tijdens een persconferentie toe dat de Koreaanse overheid de afgelopen jaren veel te weinig heeft gedaan om het almaar dalende geboortecijfer te stutten. De „nationale noodsituatie”, zoals Yoon de geboortekrimp noemt, is „geen zaak waar we de tijd voor kunnen nemen”. De komst van het ministerie moet zorgen voor een structurele aanpak van de bevolkingscrisis.

Lees ook ‘Het lage geboortecijfer van Zuid-Korea ligt vooral aan ongelijkheid

De geboortekrimp, met vergrijzing tot gevolg, zorgt ervoor dat steeds minder werkenden de zorg en pensioenen moeten betalen. Ook leidt het tot oplopende personeelstekorten en moet het Zuid-Koreaanse leger het doen met minder dienstplichtigen. De hoge kosten van levensonderhoud en onderwijs en het grote gebrek aan betaalbare woonruimte worden regelmatig genoemd als belangrijkste redenen voor het afnemende aantal geboortes.

Diepgewortelde sociale problemen

Experts noemen echter andere oorzaken. Volgens professor Lee Joo-hoo is ongelijkheid, onder meer tussen rijk en arm, de belangrijkste oorzaak voor het jaarlijks dalende geboortecijfer, zo vertelde zij onlangs aan NRC. Ook andere, diepgewortelde sociale problemen – bijvoorbeeld het stigma tegen alleenstaande ouders, discriminatie van niet-traditionele partnerschappen en barrières voor koppels van hetzelfde geslacht – zouden een rol spelen. De geboortecrisis wordt volgens critici dan ook behandeld met een eenzijdige aandacht voor economische stimuleringsmaatregelen.

De vraag is of de Koreaanse regering haar aandacht gaat verleggen naar andere maatregelen dan enkel economische. President Yoon gaf donderdag geen details prijs over welke plannen het nog te vormen ministerie van Lage Geboortecijfers de komende jaren zal maken. Wel benadrukte hij dat de landelijke overheid „harder moet proberen te zoeken naar de ongemakken in het leven van Koreanen”, in plaats van naar alleen economische factoren voor de geboortedaling te kijken.

Als ook de komst van het ministerie de negatieve trend niet doorbreekt, zijn er naar verwachting over vijftig jaar nog maar tot 36 miljoen Zuid-Koreanen, 30 procent minder dan nu.

Handtas-schandaal

Yoon presenteerde zijn plan voor het nieuwe departement op zijn eerste persconferentie in 631 dagen, die hij hield ter gelegenheid van zijn tweede jaar als president. De conservatieve president beloofde in april om beter te communiceren met pers en publiek, nadat zijn People Power Party bij de parlementsverkiezingen een zware nederlaag had geleden.

Yoon kampt al lange tijd met zeer lage populariteitscijfers als gevolg van de hoge kosten van het levensonderhoud, de woningnood, en een langdurige artsenstaking waaraan hij maar geen eind weet te maken.

Lees ook Handtas voor ‘Marie Antoinette van Zuid-Korea’ brengt president Yoon in het nauw

Bovendien ligt Yoon onder vuur door een aantal schandalen rond zijn vrouw Kim Keon-hee. Yoon bood donderdag voor het eerst excuses aan voor een voorval in 2022, toen Kim in een heimelijk opgenomen filmpje een dure Dior-handtas leek aan te nemen in ruil voor een audiëntie. Tot nu toe had Yoon alleen gezegd dat hij de kwestie „betreurde”, terwijl hij de oppositie beschuldigde van een politieke valstrik.

De oppositie, die in het parlement een flinke meerderheid heeft, eist onderzoeken naar deze kwestie en naar een andere schandaal rond Kim, over vermeende manipulatie van aandelenkoersen. Die eisen wees Yoon tijdens zijn persconferentie als „politieke manipulatie” van de hand.