Waarom een gebruikte windmolen geen afval is

Robbertsen kan zich erover opwinden als zijn bedrijf wordt neergezet als afvalverwerker in de windmolenbranche. „Dat is gewoon niet waar.” :::inline_image 1::: Onlangs had Robbertsen de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T) over de vloer. „De inspectie vroeg zich af of wij niet met grensoverschrijdend afvaltransport bezig waren met enkele Oekraïense windturbines. Wij konden zwart-op-wit aantonen waar onze molens vandaan kwamen en waar ze naartoe gingen. Wij moeten dat ook aan onze partners gedetailleerd rapporteren. Stiekem windmolens afvoeren naar een vuilnisbelt, daarvoor hoef je bij mij niet aan te kloppen. Het werd uiteindelijk een heel leuk gesprek.” ## Afdankertjes Veel mensen denken nog steeds dat gebruikte windmolens als afdankertjes naar Oost-Europa of naar Afrika gaan. „Maar dat is niet het geval. We hebben in het verleden wel eens gebruikte molens naar Kazachstan verkocht en enkele naar Polen”, vervolgt Robbertsen. „Maar onze belangrijkste afzetmarkt voor gebruikte windmolens is Engeland. Daarna komen al snel Italië en Zweden in beeld.” Robbertsen verwacht dat als Poetin stopt met oorlogvoeren in Oekraïne, zijn bedrijf daar heel veel gebruikte windturbines kwijt kan. „Het is de snelste manier om in Oekraïne de energievoorziening te herstellen. We doen daar al volop zaken. Zo heeft onlangs een Oekraïense klant voor de tweede keer twee grote turbines bij ons gekocht. Hij is een echte ondernemer, want hij krijgt zijn turbines in oorlogsgebied niet verzekerd. Hij neemt dus veel risico's, maar hij onderneemt wel.” :::inline_image 2::: Business in Wind koopt sinds 2018 afgedankte windmolens op. „De meeste zijn tien tot achttien jaar oud. We demonteren deze allemaal, reviseren ze en als ze voldoen aan de kwaliteitseisen bouwen we ze elders in de wereld weer op.” Robbertsen houdt de hele keten in eigen beheer. Zijn bedrijf zet gereviseerde molens op een andere plek weer neer. „Maar er zijn ook kopers die zelf zorgen voor de opbouw op een nieuwe locatie.” ## Demontageklus Zo’n demontageklus begint met een inspectieronde. „We kijken met een camera in de slijtagegevoelige onderdelen, zoals tandwielkasten, en we doen trillingsmetingen aan een draaiende molen. Dan weten we of de molen geschikt is voor revisie en daarna ten minste vijftien jaar meekan voor een tweede leven.” :::embed_link 1::: Vervolgens neemt het bedrijf de omgeving en de route van het transport onder de loep. „Zijn de wegen toereikend voor het transport; moeten we wegen aanpassen, rotondes verbouwen of verkeerslichten weghalen? Soms leggen we tijdelijke wegen met rijplaten. Ja, dat kost serieus geld; de bedragen lopen soms in de tonnen.” :::inline_image 3::: Robbertsen probeert de kosten te drukken door twee wieken op één vrachtauto te laden, in plaats van eentje. „Dan vraag ik Kasper Vlastuin van G. Vlastuin Transport uit Renswoude: Joh, ik wil twee wieken op één auto. En dan zegt hij eerst drie keer: Dat kan niet, maar uiteindelijk doet hij het gewoon wel, omdat het past binnen de regelgeving en de praktische mogelijkheden. Sommige bladen van moderne windturbines zijn 120 meter lang. Dat is echt heel lang en die leveren ons in de toekomst nieuwe uitdagingen op. Maar zo groot krijgen wij ze nu nog niet aangeboden.” :::inline_image 4::: ## Kraanplan Ook moet er een kraanplan komen. Daarin komen de grootte en de opstelling van de kraan aan de orde; hoeveel gronddruk de kraan veroorzaakt en of de bodem die kan dragen. Soms is grondverbetering nodig, of moeten er bomen worden gesnoeid om een kraan te kunnen opbouwen. Alles wordt hierin van tevoren tot in detail uitgewerkt. Het demonteren van een windmolen is een ingewikkelde klus. Robbertsen laat op een beeldscherm in zijn kantoor wat foto’s zien van een demontageklus die het bedrijf onlangs uitvoerde bij het Hartelkanaal in de Rotterdamse haven. „De A15 is daar de afgelopen jaren verbreed. Daardoor konden we daar geen kranen meer neerzetten om die molens weg te halen. We hadden de snelweg kunnen afsluiten, maar dan oogst je geen applaus.” >„We hadden de snelweg kunnen afsluiten, maar dan oogst je geen applaus” - Wim Robbertsen, directeur Business in Wind Uiteindelijk stelde Robbertsen aan de eigenaar voor om de klus vanaf het water te klaren. „Zo hebben we met drijvende kranen in één week tijd vijf grote molens weggehaald; vervolgens de funderingen en de plaatstalen damwand. We hebben de oever opnieuw laten bekleden met stenen en de berm ingezaaid met gras.” ## R-Ladder Robbertsen bladert door zijn presentatie. Bij elke molen komt de zogeheten R-Ladder in beeld: Van alle onderdelen wordt bekeken of hergebruik dan wel recycling aan de orde zijn. „Wij hebben geen invloed op het vermijden of verlagen van grondstoffen- en energie gebruik, in vaktaal ”refuse” of ”reduce”. Dat is voor de fabrikant. Maar ”reuse” (hergebruik) is wel ons ding.” :::inline_image 5::: Dan valt het woord circulariteit. Als een windmolen nog hergebruikt kan worden op een andere plek, heeft dat de voorkeur. Blijkt een molen geschikt, dan wordt deze gereviseerd. Dat doet Business in Wind zelf of het bedrijf besteedt dat uit, bijvoorbeeld aan windturbineonderhoudsbedrijf Rengineers in Barneveld. „Als dat technisch of economisch niet meer kan, halen we de molen uit elkaar en verkopen de onderdelen. Of we gebruiken die voor de revisie van andere windturbines.” :::inline_image 6::: Als hergebruik niet meer gaat, kijkt het bedrijf of ”repurpose” mogelijk is: het geven van een nieuw doel aan de onderdelen van de windmolen. Daarvan heeft de directeur mooie voorbeelden. Op zijn scherm verschijnen foto’s van speeltuinen die zijn gemaakt van afgedankte bladen van windmolens. „Toen ik die foto een paar jaar geleden zag, schoot ik hardop in de lach. Ik dacht toen: daar gaan we nooit 80.000 ton aan wieken op jaarbasis aan kwijtraken. Maar deze speeltuin in Rotterdam bestaat al vijftien jaar. Onderhoud is nauwelijks nodig. Het rot niet, er gebeurt niks mee.” >„Toen ik de foto zag van een speeltuin gemaakt van windmolenwieken, schoot ik hardop in de lach” - Wim Robbertsen, directeur Business in Wind ## Geluidsscherm Robbertsen is momenteel met partners als Blade-Made aan het kijken of afgedankte wieken ook als geluidsscherm kunnen worden hergebruikt. „Dan kun je er 200 per kilometer kwijt voor een geluidsscherm. Dan gaat het natuurlijk wel ineens over heel veel, want geluidsschermen zijn kilometerslang.” Als hergebruik niet meer lukt, komt recycling in beeld. „Ons streven is om 100 procent van de afgedankte onderdelen te recyclen, maar zover zijn we nog niet. Recycling is natuurlijk wel een ding, met die windmolenbladen. Er zit heel veel glasvezel in en allerlei kunststoffen. Wat kun je er nou eigenlijk mee?” :::inline_image 7::: Van de tafel pakt Robbertsen een tegeltje dat zo op een keukenmuur zou passen. „Bijzonder? Deze worden gemaakt van gemalen windmolenwieken. Er bestaan dus opties om die te recyclen, maar dat kost ons heel veel onderzoek. Autofabrikant Fiat bijvoorbeeld maakt zijn bumpers van dit soort materialen. Je kunt er ook spoorliggers van maken.” De betonnen funderingen zijn niet geschikt voor hergebruik. Het wapeningsstaal gaat naar de hoogovens, die het omsmelten tot nieuw staal. Het beton wordt vergruisd. Momenteel is Business in Wind in overleg met zijn buurman Bosch Beton in Barneveld om het materiaal te gebruiken in nieuw beton voor keerwanden. „Beton uit windmolenfunderingen is heel schoon, heel hoogwaardig.” Uiteindelijk blijft er zo bijna niets meer over van de windmolen waarvoor geen tweede bestemming is gevonden. ## Geen keuze Waarom kopen klanten eigenlijk een tweedehandse windmolen? Daarvoor hebben ze uiteenlopende redenen, weet Robbertsen. „Sommige bedrijven mogen op locatie niet hoger bouwen dan een tiphoogte van maximaal 150 meter. Dat is tegenwoordig laag. Die kun je eigenlijk al niet meer nieuw kopen. Dan heb je dus geen keuze.” Op sommige plekken is het onmogelijk om transport te regelen voor een grote molen, terwijl een kleine nog net gaat. „Bijvoorbeeld in Wales of in Schotland of in Cornwall met die smalle weggetjes, of in Albanië.” In andere landen rijzen de rentepercentages uit de pan; die maken het lastig om veel geld te lenen. „Neem Georgië, waar je 15 procent rente betaalt. Dan wil je je investering zo klein mogelijk maken, omdat geld lenen heel duur is.” Momenteel zijn ook de levertijden van fabrikanten erg lang. Ook zien die vaak af van kleinere projecten van een of twee molens. „Als je ze voor een bedrag onder de 20 miljoen euro belt, dan nemen ze de telefoon niet meer op. Dan heb je ook geen keuze.” :::inline_image 8::: Business in Wind reviseert een aantal Belgische turbines van zeventien jaar oud. „Ze krijgen een nieuwe plek in Engeland. Rengineers levert daar een onderhoudscontract bij voor de komende twintig jaar.” Robbertsen bladert verder door zijn presentatie. „Hier hebben we wat voorbeelden van installaties die we hebben geplaatst in Wales, Schotland en Ierland, hier op eilandjes tussen Zweden en Finland.” Een van de foto’s is van een windmolen in de kleuren groen en geel. „Die turbine is van Royal Mint, de drukker van de Engelse ponden. Die kleuren moeten een narcis voorstellen, omdat die bloemen in het wapen van Wales voorkomen.” ## Uitdagend De afgelopen zes jaar heeft Business in Wind 150 windturbines een tweede leven gegeven. Robbertsen veert op. „Weet je wat ik nu zo mooi vind? Dat we komende maand in België voor het eerst gebruikte windmolens gaan bouwen. Nieuw bleek te duur, en doordat wij de molens konden leveren en Rengineers twintig jaar onderhoud garandeert, kreeg de koper toch financiering van zijn bank.” >„Alles is in kisten verpakt met militaire vliegtuigen op het eiland gebracht” - Wim Robbertsen, directeur Business in Wind Soms komt Robbertsen voor bijzonder uitdagende klussen te staan. „Ja, we doen ook wel eens heel gekke dingen. Op Ascension Island midden in de Atlantische Oceaan wilden de Amerikanen zes windmolens vervangen door nieuwe. We hebben uiteindelijk speciaal gereedschap moeten maken om dat voor elkaar te krijgen. Alles is in kisten verpakt met militaire vliegtuigen op locatie gebracht. We mochten geen sleuteltje vergeten, want die liggen daar niet.”

Waarom een gebruikte windmolen geen afval is

Wetenschap & techniek | Windmolens

RD.nl in uw mailbox?