In de haven van Harwich is het zichtbaar wennen aan de grenscontroles, en dus wachten de truckers geduldig

Als Wim de Vries woensdagochtend zijn vrachtwagen nog voor 7 uur van de veerboot in Harwich rijdt, heeft hij een strakke planning. Zo snel mogelijk langs de paspoortcontrole en douane, en dan door naar zijn eerste afleveradres. Zijn vrachtwagen zit vol stekjes, kamer- en tuinplanten bestemd voor Engelse kwekers en tuincentra. Een lading die niet te lang in een donker ruim kan staan, en dus moet hij morgen alles hebben afgeleverd. Normaal gesproken is dat geen probleem, maar dit keer kan zijn planning over een uur misschien al in de prullenbak.

Sinds vorige week voeren de Britten namelijk weer grenscontroles uit op vlees, zuivel en planten uit de Europese Unie. Ze controleren of de lading overeenkomt met de papieren, en of er geen ziekten of ongedierte meekomen. Dat laatste doet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ook al voor vertrek uit Nederland, maar daar hebben de Britten sinds vorige week geen boodschap meer aan. De Vries (57) vindt het onbegrijpelijk. ‘We vervoeren dezelfde planten met dezelfde formulieren, maar ineens willen ze ons controleren.’

Hoewel officieel alle ladingen met planten – net als vrachten die vlees en levende dieren bevatten – moeten worden gecontroleerd, schat De Vries de kans dat hij zijn vrachtwagen straks moet openen op 50 procent. Om opstoppingen te voorkomen, voeren de Britse autoriteiten de nieuwe controles geleidelijk in. Toen De Vries afgelopen zaterdag hier in de haven van Harwich een trailer kwam ophalen die moest worden geïnspecteerd, werd het ook voor hem duidelijk: ‘Ze hebben niet goed begrepen hoeveel werk het is. De loods is te klein en er is niet genoeg personeel. Terwijl ze al vijf jaar wisten dat dit eraan zat te komen.’

Vier uur wachten

Al zo’n dertig jaar is hij vrachtwagenchauffeur, maar controles aan de Britse grens heeft De Vries niet eerder meegemaakt. Die werden afgeschaft met de invoering van de Europese interne markt in 1993. Herinvoering van de grenscontroles is de afgelopen jaren vijf keer uitgesteld. Vorige week, ruim vier jaar na de Brexit, was het dan alsnog zover.

Een chauffeur die eruit wordt gepikt voor controle kan zomaar vier uur moeten wachten. De hele vrachtwagen moet leeg en alle lading geïnspecteerd. De Vries is er nuchter over. ‘Dit soort dingen hoort erbij, je moet ermee leren leven.’ Hij heeft een boek meegenomen, voor het geval dat. ‘De mensen van de planning hebben het pas echt lastig, ik zou niet in hun schoenen willen staan.’

Die planning wordt gemaakt in het hart van het Westland, bij Van der Haas Transport in het Zuid-Hollandse Kwintsheul. Aan de vergadertafel vertelt planner Paul Breedveld hoe zijn voorbije week eruitzag. ‘Ik krijg op een dag al gauw zeventig documenten uit Engeland voor alle administratie. Met de 35 vrachtwagens die vandaag overgaan, zullen het er wel meer dan honderd zijn.’ Welke wagens zich de ochtend erop voor controle moeten melden in de haven, weet hij nog niet.

Meer controles

Het maakt het ingewikkeld om vrachtroutes te plannen. ‘Als je gecontroleerd wordt, verlies je al snel een halve dag, als het niet meer is’, zegt Breedveld. ‘Dan moet je de helft van de lading overladen op een andere auto om alles op tijd te kunnen lossen. Maar op een gegeven moment zit iedereen aan zijn maximale rijuren en staat alles gewoon stil.’

Breedveld merkt nu al dat er meer controles zijn dan de eerste dagen. ‘Nu doen de jongens het nog. Maar als het een paar weken zo doorgaat, denk ik dat ze zeggen: ik hoef niet meer naar Engeland, ik blijf wel in de EU.’

De Vries blijft sowieso op Engeland rijden, vertelt hij onderweg naar de veerboot in het nabijgelegen Hoek van Holland. ‘De mensen zijn vriendelijk en je komt op plekken waar de meeste mensen met een personenauto nog niet zouden rijden.’ Het links rijden en de smalle wegen vindt hij geen bezwaar. ‘Dat is juist de charme.’

‘Dit vind ik een van de mooiste dingen van de reis’, zegt hij als hij de vrachtwagen na de paspoortcontrole draait en de veerboot aan de kade zichtbaar wordt. Een rij vrachtwagens rijdt achter elkaar het ruim in. ‘De boot op en dan ’s avonds samen eten en ouwehoeren.’

In het restaurant komen de nieuwe controles ook ter sprake. De vijf andere chauffeurs van Van der Haas hebben er nog geen ervaring mee. Wel hebben ze dingen gehoord: een transportbedrijf zou zijn chauffeurs opdragen door te rijden, ook als ze op de lijst staan. Welke consequenties daaraan verbonden zijn, is onduidelijk. Andere chauffeurs zouden nooit geïnspecteerd worden om lege supermarktschappen te voorkomen. Het is allemaal niet te bevestigen.

Administratieve rompslomp

Aan het ontbijt proberen de truckers de volgende ochtend te raden wie er vandaag de klos is. In de rij voor de paspoortcontrole komt het verlossende bericht uit Kwintsheul: De Vries mag doorrijden, een van zijn collega’s moet zich wel melden voor inspectie. De pers is daarbij niet welkom. Drieënhalf uur wachten later mag hij doorrijden.

‘Er zijn hier kwekers die voor de Brexit hebben gestemd’, zegt De Vries terwijl hij zijn vrachtwagen de haven uitrijdt richting zijn eerste adres in het West-Engelse Badsey. Hij kan er met zijn hoofd niet bij. ‘Ze hadden niet bedacht dat het déze gevolgen zou hebben.’

De Vries vraagt zich af hoe lang de Britten de controles zullen volhouden. ‘Na verloop van tijd beseffen ze dat dit niet werkt. Het is veel te veel werk en leidt tot oponthoud en administratieve rompslomp, ook voor hen. Niemand schiet hier iets mee op.’