Hoe solidariteit met Gaza ontspoort in studentenstad Amsterdam
Pro-Palestinaprotesten door studenten vonden plaats in Utrecht en Amsterdam, maar vooral in de hoofdstad verliepen die grimmig. Een overzicht in vier dagen studentenopstand in de hoofdstad.
Maandag 6 mei
Aan de UvA-campus op Roeterseiland verschijnt een ‘solidariteitskamp voor Gaza’ als drie gemaskerde studenten een grondzeil neerleggen voor een grote familietent. Al spoedig staan er kleine koepeltentjes omheen. Klaar om te overnachten. Want dat is het plan. Tenzij het universiteitsbestuur alle banden verbreekt met Israëlische universiteiten en bedrijven. Want, meldt actieleider ‘Spike’ , de UvA is mede verantwoordelijk voor de genocide in Gaza. Spike wil, net als veel andere studenten, niet met zijn naam in de krant.
De sfeer zit er goed in op de minicamping, waar leuzen worden gescandeerd als ‘From the river to the sea’ en ‘Palestine is almost free’. Er stromen ook sympathisanten toe, er hangt iets in de lucht. Er worden stenen uit het trottoir gelicht, zo blijkt uit filmpjes op sociale media. Volgens de studenten zijn die bestemd voor het opwerpen van versperringen, maar de autoriteiten vermoeden anders. De toegangsbruggen tot Roeterseiland zijn dan al gebarricadeerd met hekken.
Later op de avond, als burgemeester Femke Halsema tevergeefs heeft bemiddeld tussen universiteitsbestuur en studenten, verschijnt de ME ten tonele. Met een grote gele shovel. De demonstranten roepen ‘Geen geweld! Geen geweld!’, de politie belooft af te zien van waterkanon of traangas, op voorwaarde dat er niet met voorwerpen wordt gegooid.
Toch gaat het mis, als even na drieën in de ochtend het terrein wordt schoongeveegd. Ongeveer honderdveertig studenten worden aangehouden en met de bus afgevoerd. Beelden op sociale media laten zien dat er vuurwerk naar de politie is gegooid. En mogelijk ook bakstenen. De protesten verplaatsen zich nadien naar de stad, waar ze ook uiteen worden geslagen.
Dinsdag 7 mei
Nog nasidderend van het hardhandig treffen met de politie de avond tevoren, betogen ’s middags zo’n duizend studenten rond het inmiddels afgezette Roeterseiland. Er worden leuzen geschreeuwd, het bestuur van de universiteit moet bijvoorbeeld opstappen. Maar dat geeft geen gehoor aan de eis. In plaats daarvan stelt het UvA-bestuur op zijn website dat het helemaal niet bijdraagt aan de oorlogsvoering in Gaza.
Inmiddels heeft het ook een overzicht gepubliceerd van projecten waarin wordt samengewerkt met Israëlische wetenschappers en kennisinstellingen. En, ook wordt gewezen op de UvA-huisregels: demonstreren mag, maar geen gezichtsbedekking, geen blokkades, geen overnachtingen, geen sfeer van intimidatie. En onderwijs en onderzoek moeten gewoon door kunnen gaan.
Geen demonstrant is onder de indruk van de regels, als ze er sowieso al kennis van hebben genomen. In plaats daarvan worden opnieuw barricades opgeworpen, bijvoorbeeld bij het universiteitsgebouw aan de Amsterdamse Oudemanhuispoort. Het protest groeit zienderogen, om de paar minuten melden zich nieuwelingen om mee te demonstreren. Iedereen die pro-Gaza is en tegen het universiteitsbestuur, is welkom, laten gemaskerde demonstranten weten. En om te protesteren hoeft je zeker geen student te zijn.
Ook duikt de vlag van Samidoun op bij de UvA, een omstreden pro-Palestijnse organisatie met banden met de terroristische Palestijnse PFLP. Samoudin is in Duitsland verboden, maar niet in Nederland. De politie blijft op een afstand. Boven de barricades zoemen wel drones. Dit kan niet lang zo doorgaan.
Woensdag 8 mei
Maar vooralsnog wordt, ook op woensdag, driftig doorgebouwd aan de barricades. Alles is welkom: fietsenrekken, pallets, maar ook kantoormeubilair uit de universiteitsgebouwen, Ikea-kasten en zelfs matrassen. Voor de stapels rotzooi zingen tientallen mensen – oud en jong – protestliedjes. Er wappert een vlag met de tekst ‘refugees welcome’.
Opnieuw onderhandelt de universiteit met de studenten, opnieuw levert dat niets op. En dan, voor de tweede keer in een week, grijpt de politie in. En daar is ook weer die gele shovel, noodzakelijk om barricades te slechten en in de grachten te schuiven.
Studenten die niet uit zichzelf zijn vertrokken, uit de universiteitsgebouwen rond de Oudemanhuispoort en het Binnengasthuisterrein, worden hard aangepakt. “Shame on you” (schaam je), scandeert een groep tegen de oprukkende agenten. Ook worden knorrende varkensgeluiden gemaakt; de agenten zijn in de ogen van de demonstranten gewoon varkens. In totaal worden er die avond 36 mensen opgepakt.
De politiebonden spreken van extreem studentengeweld, de demonstranten beschuldigen de ME van onnodig hard ingrijpen, en bestrijden dat de politie hen heeft gesommeerd het universiteitsterrein te verlaten. Het is gissen hoe groot de schade is aan de universiteitsgebouwen. Maar de beelden van het interieur doen eerder denken aan een uitgewoond kraakpand dan aan een kennisinstituut.
Nadien raken ME en honderden demonstranten nog slaags in de binnenstad, op het Rokin. Daarbij zijn, volgens een woedende korpsleiding, agenten belaagd met ammoniak, hekken, houten palen en straatstenen. Er wordt zeker hard gevochten, ook omdat het inmiddels allang niet meer alleen studenten zijn die vechten. Pas na een half uur is de rust op het Rokin hersteld. De betogers druipen af en verspreiden zich in steeds kleiner wordende groepjes door de stad.
Donderdag 9 mei
‘s Avonds verzamelen een paar duizend betogers zich bij de campus op Roeterseiland. Tientallen agenten kijken van een afstand toe. “We are peaceful”, wordt er naar hen geschreeuwd.
Het is een solidariteitsprotest, uit onvrede over het hardhandige politieoptreden, legt student astrofysica Lars Zwaan uit. En terwijl arrestantenbusjes komen aanrijden, zetten de ME’ers hun helmen weer op. “We gaan ze opjagen”, grapt een agent tegen zijn collega. Dat belooft weinig goeds. De stroom betogers loopt daarna een mars door de stad, over onder andere de Weesperstraat richting Waterlooplein, naar het Rokin en langs het Maagdenhuis op het Spui. Daar greep de ME in.
Lees ook:
Universiteitsgebouw in Utrecht ontruimd, demonstranten afgevoerd met bussen
Voor de tweede dag op rij is in Utrecht door studenten gedemonstreerd. De demonstranten eisen dat de Universiteit Utrecht (UU) alle banden met Israël verbreekt. Daarnaast demonstreerden ze tegen de politie-inzet van een dag eerder. Het universiteitsgebouw is ontruimd.