Poetin glundert tussen de patriottische pracht en praal op dag van de overwinning

Ballistische raketten, gepantserde voertuigen, luchtafweersystemen, overvliegende straaljagers, duizenden marcherende militairen, natte sneeuw en een waterig lentezonnetje. De militaire parade ter ere van de overwinning op nazi-Duitsland op het Rode Plein in Moskou zag er donderdag als vanouds uit. Met veel machtsvertoon, trompetgeschal en tromgeroffel. Het kon president Poetin vanaf de eretribune wel bekoren, zo viel af te lezen aan zijn glunderende gelaat.

Niet zo gek ook; vorig jaar was de parade op de dag van de overwinning, zoals 9 mei in Rusland officieel heet, noodgedwongen een stuk bescheidener. Doordat Moskou op het slagveld in Oekraïne destijds in het defensief zat en angstvallig het gevreesde Oekraïense lenteoffensief afwachtte, reden er toen slechts een paar militaire voertuigen mee in de parade, waar een handvol militairen achteraan hobbelde. Aan het front was het alle hens aan dek en dus was de stemming op het Rode Plein allesbehalve uitgelaten.

Zelfvertrouwen in Moskou groeit met de dag

Hoe anders was dat donderdag. Sinds het najaar heeft Rusland de overhand op het slagveld. Woensdag claimde het ministerie van defensie nog dat het twee Oekraïense frontplaatsen had veroverd: Kyslivka in het noorden en Novokalynove in het oosten. Zo kruipt de Russische bezettingslinie steeds verder en groeit het zelfvertrouwen in Moskou met de dag.

Die zelfverzekerdheid klonk ook uit Poetins toespraak voor de rode Kremlin-muren, donderdag. Net als afgelopen dinsdag tijdens zijn inauguratiespeech bedankte Poetin de militairen die aan het front in Oekraïne vechten – waarvan een aantal meeliep in de parade – en richtte hij zijn pijlen als vanouds op het Westen. Volgens de president zijn het de Verenigde Staten en Europa die ‘regionale conflicten en interetnische en interreligieuze geschillen voeden’ in een poging om ‘soevereine en onafhankelijke centra van mondiale ontwikkeling te bedwingen’.

Aansluitend had hij een waarschuwing voor de westerse leiders in de vorm van een grimmige verwijzing naar de nucleaire slagkracht van zijn leger. “Rusland zal er alles aan doen om een wereldwijde confrontatie te voorkomen, maar zal niemand toestaan ons te bedreigen. Onze strategische [nucleaire, red.] troepen zijn gevechtsklaar”, zo sprak hij daags nadat het ministerie van defensie had aangekondigd op korte termijn legeroefeningen te gaan houden, waarbij ook eenheden die tactische nucleaire wapens hanteren betrokken zullen zijn.

79 jaar geleden werden de nazi’s verslagen

Het was het begin van het inmiddels welbekende refrein waarin Poetin wederom zijn eigen wereldbeeld tentoonspreidde: “Vandaag zien we hoe ze [het Westen, red.] de waarheid over de Tweede Wereldoorlog proberen te verdraaien. Het sluit aan bij hun hoofdzakelijk koloniale beleid dat ze baseren op hypocrisie en leugens”, beet hij zijn vijanden toe. “Revanchisme, misbruik van de geschiedenis en een poging om de huidige nazi-volgelingen te rechtvaardigen is onderdeel van het algemeen beleid van de westerse elites om nieuwe regionale conflicten aan te wakkeren.”

Opmerkelijke woorden voor een man die zelf met een voltallige invasiemacht een soeverein land binnenviel onder het valse voorwendsel dat er een nazistisch regime zetelt. Toch wekt het geen verbazing. De Russische leider laat inmiddels geen kans meer onbenut om de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Oekraïne samen te smelten. De officiële staatslezing is dat de Sovjets 79 jaar geleden de nazi’s wisten te verslaan en dat het huidige Rusland nu opnieuw in een existentiële strijd is beland tegen een neonazistisch regime in Kyiv, dat wordt gesteund door een agressief en decadent Westen.

“We vieren de dag van de overwinning tegen de achtergrond van de speciale militaire operatie”, zo verwees hij naar de oorlog in het buurland. “We buigen ons hoofd ter nagedachtenis aan burgers die zijn vermoord tijdens de barbaarse beschietingen en terreurdaden van de neonazi’s en voor onze wapenbroeders die zijn gesneuveld in de rechtschapen strijd tegen het neonazisme.”

Buitgemaakte westerse tanks tentoongesteld

Oorlog is vrede en vrede is oorlog. Het zijn woorden die tonen hoe de 9 mei-viering in Rusland onder Poetin een overduidelijk propagandistisch karakter heeft gekregen. Zeker nu dient de patriottische pracht en praal als een moment om de huidige en toenmalige oorlog te verenigen en Rusland te portretteren als de hoeder van de wereldvrede die het absolute kwaad bestrijdt. Het is een ontegenzeggelijk onderdeel van de nationale identiteit waar Poetin de afgelopen jaren aan timmerde.

Illustratief wat dat betreft was ook de expositie die eerder deze week opende in een park in het westen van Moskou. Daar, op het terrein van het Overwinningsmuseum, kunnen bezoekers zich vergapen aan de karkassen van westerse tanks en gepantserde voertuigen die het Russische leger buit heeft gemaakt op het slagveld in Oekraïne. Geheel symbolisch wijzen de kanonnen van de tanks richting de grond.

Rondom de ‘trofeeën’, waaronder Amerikaanse Abram-tanks en Duitse Leopard 2-tanks, staan rode vlaggen met de tekst ‘overwinning’ erop. Ook de billboards bij het terrein laten weinig aan de verbeelding over: ‘Onze zege is onvermijdelijk’. Het sluit aan bij de woorden waarmee Poetin de minuut stilte op het Rode Plein donderdag afsloot: “Voor Rusland! Voor de overwinning! Hoera!”

Lees ook:

‘Dictator Poetin’ in Moskou officieel geïnaugureerd

Vladimir Poetin werd dinsdag geïnaugureerd voor zijn vijfde termijn als hoogste Russische leider. Critici grepen de gelegenheid aan om te benadrukken dat hij geen president, maar een dictator is.