Tijdlijn van de bezetting en ontruiming van het Binnengasthuisterrein: paniek, boosheid en gejuich

10.00 uur: Contact tussen twee partijen

De derde dag van het pro-Palestijnse protest begint woensdag om 10.00 uur met gesprekken tussen de UvA en de demonstranten. Eerlijk gezegd hebben dan niet veel mensen er vertrouwen in dat de twee partijen eruit komen, maar: er wordt gesproken.

Dat gebeurt nadat dinsdag het terrein rond het Binnengasthuis werd bezet door zo’n duizend demonstranten. De Academische Club werd ingenomen. De driehoek (gemeente, OM, politie), onder leiding van burgemeester Halsema, besloot toen niet meteen in te grijpen: de kans op escalatie was te groot, de UvA had geen aangifte gedaan en er waren niet genoeg agenten. Dat betekende tijdwinst voor de demonstranten, die hoopten lang te kunnen blijven.

Het eerste gesprek met de UvA levert niets op. Met de demonstranten wordt afgesproken om 16.00 verder te praten. Daarbij wordt toegezegd dat er niet ontruimd zal worden zolang er wordt gepraat.

16.00 uur: ME-busjes rijden naar UvA-terrein

De woede van studenten is dan ook groot als om 16.00 shovels naar het terrein worden gereden, ME-busjes over de Overtoom naar het centrum rijden en arrestatiewagens pal achter het demonstratieterrein worden geparkeerd. Op dat moment is het al drukker: er zitten demonstranten achter barricades en in de Academische Club, maar buiten is ook een steundemonstratie van een paar honderd mensen ontstaan.

Raoul Koudijs, een woordvoerder namens de demonstranten, reageert op dat moment boos: “De politie escaleert nu door met ME-bussen en shovels te komen.”

17.00 uur: UvA doet aangifte

Iets na 17.00 uur gaat het snel. De UvA meldt dat ze er niet uitkomen met de studenten. ‘Er zit geen ruimte in de eisen die de actievoerders hebben geformuleerd. En de UvA kan niet aan alle eisen tegemoetkomen,’ aldus de universiteit. De bestuurders twijfelden in een interview eerder op de dag al openlijk of ze eruit zouden kunnen komen.

De universiteit doet aangifte van lokaalvredebreuk, vernieling en dwang. Volgens de universiteit is de onveiligheid in en rondom de bezette panden ondertussen te groot geworden. ‘Omwonenden voelen zich onveilig door de situatie en er zijn stevige vernielingen in de gebouwen aangericht.’

Met name de steundemonstranten buiten de barricades krijgen dat niet mee. Wat ze ook niet meekrijgen is dat Halsema op grond van de Wet Openbare Manifestaties heeft besloten de grachten rond de barricades vrij te maken en de barricades met shovels te breken.

17.10 uur: ME rukt op, het gaat er hard aan toe

Iets na 17.00 uur roept de politie om dat mensen op last van de burgemeester weg moeten. Wie blijft wordt weggehaald, eventueel met klappen van de wapenstok. Niet iedereen verstaat de boodschap, het is onrustig. Een kwartier later rukt de ME op via de Oudezijds Achterburgwal. Mensen rennen van de Grimburgwal de Oudezijds Achterburgwal op. Sommigen krijgen klappen. De weg wordt vrijgemaakt om met een shovel de eerste van vier barricades neer te halen.

Het gaat er dan hard aan toe. Sommige demonstranten gooien vanachter de barricade met stenen en spuiten brandblussers leeg op ME’ers. Iemand klimt op de shovel en wordt hardhandig naar beneden getrokken. Het duurt nog geen halfuur voor de barricade gesloopt is.

Dan is de barricade aan de kant van Binnengasthuisstraat aan de beurt. Ook daar wordt kort gevochten met de ME. Nadat de shovel het grote werk heeft gedaan wordt de barricade verder met de hand afgebroken. De eerste mensen worden dan al afgevoerd – onder luid boegeroep van de steundemonstranten op de gracht. ‘Fuck the police!’ klinkt daar.

18.00 uur: Bezetters verdwijnen in politiebusjes

De shovels halen een voor een alle grote barricades weg. Stoelen, stenen, pallets: het wordt door de ME allemaal in de gracht gegooid. Een jongen die de confrontatie opzoekt dreigt klappen te krijgen, maar springt in de gracht en wordt aan de overkant door de steundemonstranten juichend onthaald.

Bij de ingang van de Academische Club staan ondertussen studenten met hun handen omhoog, omcirkeld door de Mobiele Eenheid. In het gebouw bevinden zich nog demonstranten. Tientallen meters verderop hebben demonstranten zich in de galerij van de Oudemanhuispoort verschanst. De ME voert betogers een voor een weg van het Binnengasthuisterrein. Van elke aangehouden bezetter wordt een foto gemaakt. Daarna worden ze naar politiebusjes gebracht.

18.35 uur: Demonstranten omsingeld

Er staan nog altijd veel mensen aan de kant om steun te betuigen aan de demonstranten. De ME wil de gracht leegvegen, er worden wat klappen uitgedeeld en er ontstaat een zitdemonstratie met mensen die niet weg willen.

Een politieagent op de Kloveniersburgwal vraagt ze om afstand te houden van de brug. Daar vindt ook een handgemeen plaats tussen een passant en een politieagent. “Lopen,” zegt hij, terwijl hij een vrouw wegduwt. “Shame on you!” schreeuwt ze terug.

Aan de overkant van de Oudemanshuispoort staan honderden demonstranten op de Oudezijds Achterburgwal. Zij staan voor de linies van de politie en roepen pro-Palestinaleuzen. Ook juichen zij voor de demonstranten die door de politie worden gevorderd weg te gaan. De politie duwt ze langzaam in de richting van de Sint Agnietenstraat. Een groep van ongeveer 80 demonstranten is omsingeld en kan nergens heen.

In een korte brief aan omwonenden van het universiteitsgebied laat Halsema ondertussen weten samen met de driehoek en de UvA tot een snelle oplossing te komen. ‘Ik begrijp dat de situatie voor u behoorlijke impact heeft en u overlast ervaart,’ aldus Halsema. Omwonenden die zich onveilig voelen, kunnen contact opnemen met de politie.

19.00 uur: Pers mag naar binnen, ravage in UvA-gebouwen

Iets voor 19.00 uur zijn er nog twee groepen demonstranten die buiten staande worden gehouden door de ME. Het is dan onduidelijk hoeveel mensen er nog in de panden zitten. Bij de Oudemanhuispoort zit nog een clubje, op het dak ook.

De pers mag dan bij de ontruimde gebouwen naar binnen. In een van de gebouwen op het Binnengasthuisterrein is het een grote bende: muren, meubels en radiatoren zijn beklad. Er zijn geen meubels (meer), er liggen matrassen op de grond. Er staan grote boodschappentassen vol eten en drinken en liggen er stapels maandverband en andere verzorgingsproducten.

De muren zijn beklad met teksten als ‘Free Palestina’ en ‘Ceasefire now’. Ook het nummer van een advocaat is op de muren gekalkt. Verder hangen er kartonnen borden met een plattegrond van het Binnengasthuisterrein en de barricades. Op de wc hangt een kartonnen bordje met ‘Please do not pee standing up’.

19.30 uur: Nieuwe steundemonstratie ontstaat op het Rokin

Een buurtbewoner, die net naast de Academische Club woont, ziet het allemaal meewarig aan. Ze steunt de demonstranten en vond dat zij zich netjes gedroegen. “Wel vervelend van die bakstenen die er allemaal uit zijn. Maar dat ruimen we wel weer op.”

Er zijn dan nog circa honderd demonstranten omsingeld door de ME. De agenten wachten op orders van hogerhand wat ze met hen moeten doen: oppakken of laten gaan. Andere ME’ers verplaatsen zich naar het Rokin. Daar verzamelen zich een paar duizend mensen voor een nieuwe, grote steundemonstratie.

21.30 uur: Rokin wordt schoongeveegd

Nadat de driehoek iets na 21.30 uur heeft besloten de grote steundemonstratie op het Rokin te ontbinden, is de ME begonnen met het verdrijven van de grote groep mensen richting het Muntplein. ‘Shame on you’ schreeuwen de demonstranten. Er is sprake van paniek, van verdrukking.

‘They have tear gas!’ schreeuwen betogers, die zich bij de in- en uitgang van metrostation Rokin hebben verzameld. Een van de betogers klimt op de lift van het metrostation met een Palestijnse vlag in zijn handen.

Hoewel sommige demonstranten die ’s middags op het Binnengasthuisterrein demonstreerden nu ook op het Rokin staan, is de groep hier nu anders: ze richten zich scherper tegen de politie en het protest neemt daarnaast meer een pro-Palestinagehalte aan. Het protest is dan allang niet meer tegen de UvA gericht.

Met tientallen busjes drijft de ME de demonstranten richting het Rembrandtplein. Daar hebben zich inmiddels meer dan duizend mensen verzameld.

22.00 uur: Demonstranten trekken naar Rembrandtplein

Demonstranten trekken naar het Rembrandtplein. Actiegroep MokumKraakt roept ook op om naar het plein te komen. Honderden demonstranten verzamelen zich op het plein, de politie houdt de demonstranten in de gaten. Na een uur - waarin enkelen toespraken houden en er wordt gezongen - dunt de groep langzaam uit en vertrekken de meesten. “Ik denk dat het wel even goed is geweest,” zegt een van de demonstranten. “Er zijn gekke dingen gebeurd.”