De deelname van Israël aan het songfestival doet dit jaar nogal wat stof opwaaien. Van verschillende kanten klinkt de roep om een boycot, de tekst van de Israëlische inzending moest worden aangepast en de veiligheidsmaatregelen in gaststad Malmö zijn opgeschroefd. Maar waarom doet Israël, als niet-Europees land, eigenlijk mee aan het Eurovisie Songfestival?
Het songfestival wordt georganiseerd door de Europese Radio-unie (EBU), een samenwerkingsverband tussen omroepen uit Europa. Maar ook enkele omroepen uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten zijn lid van de EBU.
Die landen, waaronder Marokko en Israël, mogen daarom ook aan het songfestival meedoen. De meeste landen maken van die optie geen gebruik. Marokko deed slechts één keer mee (in 1980), landen als Egypte, Algerije, Jordanië en Libanon – allemaal lid van de EBU – nog nooit.
Vier keer winst
Israël is wel enthousiast én succesvol deelnemer aan het liedjesfestijn. Sinds de eerste deelname in 1973 deed het land al 45 keer mee. Vier keer won Israël, voor het laatst in 2018. In 2019 werd het songfestival in Tel Aviv gehouden.
Dat Israël meedoet komt volgens het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) deels door een zekere culturele verbondenheid die het land heeft met Europa. "Israël is cultureel een vrij westers land. Het heeft zich altijd verbonden gevoeld met de westerse wereld", aldus een CIDI-woordvoerder.
Boycot
Toch had het niet veel gescheeld of Israël had dit jaar niet meegedaan. Vanuit verschillende landen gingen stemmen op om het land vanwege de oorlog in Gaza dit jaar niet uit te nodigen. De EBU besliste echter dat Israël niet zou worden geboycot.
Wel maakte de organisatie van het songfestival tot twee keer toe bezwaar tegen het lied van de Israëlische zangeres. De teksten, die verwezen naar de aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar, zouden te politiek zijn. Uiteindelijk ging Israël overstag en werd de tekst aangepast.
De 20-jarige Israëlische deelneemster Eden Golan kreeg de afgelopen tijd vooral online veel haat en bedreigingen te verduren. De festivalorganisatie noemde dat vorige maand 'onacceptabel'.
Dat er nog steeds sprake is van dreiging, blijkt uit de scherpe veiligheidsmaatregelen die de autoriteiten in het Zweedse Malmö, waar het festival wordt gehouden, hebben genomen.
Beveiliging
"Er is heel veel beveiliging, heel veel politie op straat", zegt Editie NL-verslaggever Lonneke Haveman vanuit Malmö. "De Zweedse politie krijgt tijdens het festival hulp van Deense en Noorse collega's."
Bekijk: Tienduizenden betogers bij songfestival? 'De teams zijn streng beveiligd'
De aanwezigheid van de Israëlische delegatie is ook te merken aan de demonstranten, die tegen de komst van de Israëliërs protesteren. "Je ziet hier veel Palestijnse vlaggen, en er lopen kleine groepjes demonstranten rond. Voor vandaag en zaterdag zijn ook grote demonstraties aangekondigd", zegt Haveman.
Wat opvalt is dat Eden Golan zich nauwelijks laat zien. "De Israëlische delegatie is nergens te bekennen. Zij zijn gekluisterd aan hun hotel, en je kunt ze niet interviewen", zegt ze. "Alle artiesten lopen rond, die kom je tegen, maar de Israëlische delegatie is helemaal afgeschermd."
Australië is vreemde eend in de bijt
Overigens is er nog een land waarvan het niet voor de hand ligt dat het meedoet aan het songfestival. Australië ligt helemaal aan de andere kant van de wereld, en het land is ook geen lid van de EBU. Toch mogen de Australiërs meedoen. In het land is het songfestival van oudsher mateloos populair.
Toen het festival in 2015 zestig jaar bestond, besloot de EBU Australië toch uit te nodigen. Het was eigenlijk de bedoeling dat die deelname eenmalig zou zijn, maar sindsdien krijgt Australië ieder jaar een uitnodiging.
