Studenten, docenten en sympathisanten: wie zijn de UvA-demonstranten?

Over de barricaden voor de Amsterdamse Oudemanhuispoort ligt een loopplank. Om de paar minuten melden zich nieuwelingen om mee te demonstreren. Na een korte wisseling van woorden met gemaskerde mensen klauteren ze over de hekken. Iedereen is welkom, is de boodschap. Om te protesteren hoeft je zeker geen student te zijn.

Maar wie zijn deze mensen eigenlijk, die zich vaak verhullen onder een capuchon, achter een mondkapje of Palestijnse sjaal? Naast studenten en docenten van de Universiteit van Amsterdam, het Amsterdam University College en de Vrije Universiteit, trekken de demonstraties ook andere sympathisanten aan.

Zo duikt de vlag van Samidoun op bij de UvA, een organisatie die de Palestijnse zaak steunt en in Duitsland verboden werd vanwege het verheerlijken van geweld. Volgens de Amerikaanse krant The Wall Street Journal was Samidoun in de Verenigde Staten betrokken bij het maandenlang trainen van studenten in de aanloop naar de campusbezettingen. Of de organisatie daar in Nederland ook een rol in heeft gehad, is niet duidelijk. Samidoun is in Nederland niet verboden. Maar wel omstreden, onder meer vanwege de banden met het PFLP, de terroristische organisatie Volksfront voor de Bevrijding van Palestina.

Twee studentenorganisaties zijn de motor, docenten sloten zich aan

Twee studentenorganisaties zijn in Amsterdam de motor achter de betogingen, die maandag begonnen met de bezetting van de campus op Roeterseiland. Studenten voor Rechtvaardigheid in Palestina is de Nederlandse tak van de organisatie Students for Jusitice in Palestine, die ook in Amerika campusbezettingen organiseerde. De Nederlandse club bestaat al zeker sinds 2016, en heeft afdelingen in onder andere Maastricht, Amsterdam, Rotterdam, Leiden en Nijmegen. Een tweede studentenorganisatie achter het protest, AUFreePalestine, bestaat pas sinds dit najaar.

Maandagavond sloot zich ook een groep van zo’n 150 medewerkers van de universiteit aan, zo schat één van hen, docent politieke antropologie Martijn Dekker. Ze deden dat voor het overgrote deel zonder gezichtsbedekking en in rode hesjes met het woord ‘staff’ erop, om te laten zien dat ook personeel van de universiteit de actie steunt.

Dekker spreekt van een ‘heel diverse mix’ van internationale en Nederlandse studenten. Hij heeft niet de indruk dat de actie vooral is aangewakkerd door Amerikaanse uitwisselingsstudenten (geïnspireerd door campusbezettingen daar) of studenten met een islamitische achtergrond. Sommige aanwezige studenten kent Dekker van Justice Now, een tak van klimaatorganisatie Extinction Rebellion waar hij actief is. Justice Now roerde zich vaker over de Palestijnse zaak, en plaatste dinsdag op sociale media een oproep door van de organisatie van het Palestina-protest.

Demonstranten waren goed georganiseerd

Dekker durft niet in te schatten welk deel van de demonstranten aan de universiteit verbonden is. De activisten gaan volgens hem heel georganiseerd te werk. “Nieuwe mensen die over de barricaden klommen kregen in het kampement meteen trainingen in de juridische consequenties en in geweldloosheid. Ook waren er studenten die getraind waren in de-escalatie. Ik was daar erg van onder de indruk.”

De nieuwe demonstratie dinsdag, die volgde nadat de politie Roeterseiland met geweld had ontruimd, sloten volgens Dekker nog veel meer collega’s en studenten zich aan. Uit verontwaardiging over het politieoptreden, denk hij.

Woensdag is bij de voorzetting van die demonstratie aan de Oudemanhuispoort in elk geval iedereen welkom om de barricades te verstevigen. Fietsenrekken worden op de stapel met pallets en fietsen gegooid om de toegang tot het universiteitsgebouw te versperren. Voor de stapels troep zingen tientallen mensen - oud en jong - protestliedjes mee. Een paar Engelssprekende leiders proberen de sfeer hoog te houden en zetten steeds een nieuw nummer in. Iemand wappert met een vlag met ‘refugees welcome’.

Op aanvoering van nieuw materiaal volgt applaus . Twee mannen met matrassen bewandelen de loopplank om de andere demonstranten in de armen te vallen. Achter de barricaden studenten, maar ook veel mensen die daar veel te oud voor ogen. Ze kennen elkaar soms wel, soms niet. Het doel verenigt ze. Door de megafoon galmt over de gracht: “Haal je vrienden, bel ze op. We hebben iedereen nodig!”

Als het even stil valt is het gezoem van een politiedrone opeens te horen. De agenten slaan de blokkade voorlopig op enige afstand gade. Ze grijpen niet in als demonstranten het dak beklimmen, straatstenen verzamelen of hekken verplaatsen. De hele dag door blijven actiegroepen oproepen doen om vooral te komen demonstreren.

Lees ook:

Wat willen de UvA-demonstranten precies?

Demonstranten eisen dat de Universiteit van Amsterdam álle banden verbreekt met Israëlische instituten. In de praktijk valt weinig te verbreken, suggereert het bestuur.