Bontenbals gedurfde formule: (P / 365) x M

Het is opmerkelijk stil gebleven nadat CDA-fractievoorzitter Henri Bontenbal onlangs aan de Tweede Kamer heeft gevraagd eens kritisch naar zichzelf te kijken. Een andere politieke cultuur begint bij het eigen functioneren van het parlement, stelt Bontenbal. Minder zelfprofilering en waan van de dag, meer de blik op werkelijke oplossingen voor het land.

Je zou verwachten dat er bij andere fracties direct veel belangstelling zou zijn voor zijn idee om een beruchte Haagse kwaal aan te pakken. Wekelijks verliest de Kamer zich in bizarre hoeveelheden moties die worden ingediend. Het moet ogen als daadkracht, maar heeft een tegenovergesteld effect. De stemmingen alleen al duurden onlangs weer vijf kwartier.

Veel moties zijn zinloos

Bontenbal durft openlijk te zeggen wat iedereen in politiek Den Haag weet: zeventig procent van al die moties leidt in de praktijk nergens toe, is een open deur of is nauwelijks uitvoerbaar. Of erger: is alleen bedoeld om de tegenstander in een kwaad daglicht te stellen. Maar het concrete wetsvoorstel dat het CDA heeft ingediend, leidt nog niet tot openlijke steunbetuigingen van andere fracties. Die houden zich op de vlakte.

Pieter Omtzigt heeft zijn duim nog niet opgestoken over Bontenbals voorstel dat elke fractie nog maar twee moties per debat mag indienen. En maximaal 150 per jaar, plus het aantal zetels dat de fractie telt. Nieuw is dat niet, het is al vaker als idee geopperd, maar de CDA-fractieleider timmerde als eerste een wetsvoorstel in elkaar. Natuurkundige van huis uit, heeft hij er zelfs een formule in verwerkt: (P / 365) x M. Oftewel: en nou gaan we het eens een keer regelen!

Toch vreemd dat de reacties zo lauw zijn. Zoveel concrete voorstellen om de politieke cultuur te verbeteren liggen er nu ook weer niet in de Tweede Kamer. Veel fracties beamen het probleem. Inperken van de instrumenten van de Kamer gebeurt ook al voor de spreektijden, daar blijkt een maximum goed te werken.

CDA-nieuwe stijl

Het past wel bij het CDA-nieuwe stijl om hierover te beginnen. Onder de nieuwe fractievoorzitter wordt veel oude ballast afgeworpen. De fractie was in de Tweede Kamer eerder vaak een gewiekste speler van het politieke spel, juist via de procedures en ook met behendig gebruik van moties. Bontenbal wil het weer hebben over democratisch ethos. In een vrijere rol, met maar vijf zetels, gaat dat ook makkelijker misschien.

Het leidt tot iets wat je in politiek Den Haag weinig ziet: een fractie die zichzelf matigt nog voor andere fracties hebben beloofd dat ook te doen. Het is blijkbaar een strikte opdracht die Bontenbal heeft gegeven aan zijn fractie. Uit de stemmingslijsten blijkt dat die het voorgestelde maximum al naleeft. In de meest recente vergaderweek van de Kamer diende het CDA maar één eigen motie in bij debatten. Ter vergelijking: de eveneens kleine SGP kwam met zeven moties. Ook NSC houdt ervan (veertien stuks), net als GroenLinks-PvdA (zeventien).

Op 15 mei sluit de eerste termijn voor reacties op het wetsvoorstel. Dan moet blijken of er ook andere partijen willen aansluiten. Het zal er mede van afhangen hoeveel krediet Bontenbal inmiddels heeft weten op te bouwen bij de rest van de Kamer, in zijn nieuwe rol.