Geen miljoenen jaren ondergronds, maar enkele weken in een lab: kweekdiamanten zijn hot

De stijgende populariteit onder jongeren van in het lab gefabriceerde diamanten heeft een fikse omzetstijging veroorzaakt voor het luxe sieradenmerk Pandora. Dat schreef de Britse zakenkrant de Financial Times. Pandora gebruikt sinds 2021 alleen synthetische diamanten om sieraden te maken. Reden hiervoor: lab-diamanten zijn volgens het Deense bedrijf duurzamer en ethischer. Bovendien zijn ze goedkoper. De toenemende interesse voor deze diamanten zou geleid hebben tot een daling in de verkoop van gedolven diamanten bij andere sieradenmerken.

Jongeren staan meer open voor kunstmatige diamanten, terwijl oudere klanten vaak kiezen voor gedolven diamanten, zei Pandora-topman Alexander Lacik in de Financial Times. „Mensen stemmen met hun portemonnee.”

Met het blote oog zijn in het lab gefabriceerde diamanten niet te onderscheiden van gedolven diamanten. Ze hebben vrijwel dezelfde fysische eigenschappen: het zijn harde prisma’s van koolstof, waarin lichtstralen heen en weer kaatsen. Daardoor schitteren beide typen diamanten.

Diamantzaadje

Maar waar gedolven diamanten miljoenen jaren nodig hadden om te kristalliseren, worden diamanten uit het lab in slechts enkele weken gemaakt. Gedolven diamanten komen langzaam tot stand, onder hoge temperatuur en hoge druk, ruim honderd kilometer diep in de grond. Verreweg de meeste diamanten blijven daar, enkele worden omhoog geworpen tijdens vulkaanuitbarstingen.

Scheikundigen in het lab maken diamanten in een soort hete oven van zo’n 850 graden Celsius. Ze omringen een klein diamantzaadje of een stukje grafiet met koolstofrijk gas. Door de hoge temperatuur blijft koolstof plakken aan het zaadje. Zo groeit het zaadje binnen enkele dagen of weken uit tot een diamant.

Al sinds de jaren vijftig ‘kweken’ scheikundigen diamanten in laboratoria. In 2018 veranderde de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC) de definitie van wat precies een diamant is, zodat ook kweekdiamanten ‘échte’ diamanten zijn.

Meerdere sieradenmerken kregen interesse voor deze diamanten, maar Pandora was het eerste grote bedrijf dat er volledig op overstapte. Aan gedolven diamanten kunnen ethische problemen kleven. Zo werden in de jaren negentig enkele Afrikaanse burgeroorlogen gefinancierd met ‘bloeddiamanten’, zo genoemd vanwege de mensenrechtenschendingen waarvan vaak sprake is in diamantmijnen. Zo zouden omwonenden van diamantvelden gedwongen worden daar te werken, onder vaak barre omstandigheden. Ook wordt het landschap rondom diamantvelden aangetast en raakt het grondwater er verontreinigd.

Of gekweekte diamanten een echt duurzaam alternatief vormen, is echter de vraag. Het proces vereist grote hoeveelheden energie. Volgens kredietbeoordelaar S&P komt 511 kilo aan broeikasgas vrij bij de fabricage in het lab van een diamant van één karaat (0,2 gram). Dat is evenveel als een gemiddeld huishouden in Nederland in tien dagen uitstoot aan CO₂, volgens cijfers van Milieu Centraal.

Diamanten vormen maar een klein deel van het assortiment van Pandora. De verkoop van kweekdiamanten steeg in het eerste kwartaal met 87 procent, zo maakte het bedrijf vorige week bekend. In diezelfde periode steeg de omzet met 17 procent tot 6,8 miljard Deense Kronen (ruim 900 miljoen euro). De winst in het eerste kwartaal kwam uit op 965 miljoen Deense Kronen (130 miljoen euro).

De koers van Pandora steeg het afgelopen jaar met ruim 80 procent, terwijl volgens de Financial Times die van andere luxe sieradenmerken, die wél gedolven diamanten verkopen juist zijn gedaald. „Niemand kan betwijfelen dat dit de trend is”, zei Lacik in het Britse zakenblad. „In de VS wordt nu bijna de helft van alle stenen in het laboratorium gekweekt.”