Voor aardse zaken als de Indiase verkiezingen verlaat een sadhoe zijn tempel niet

Haridas Udasin heeft net de stevige herten gevoerd die vanaf de glooiende jungle zijn achtertuin inlopen, als de telefoon rinkelt. De stem van de hindoepriester, die de verantwoordelijkheid draagt voor een tempel in het Indiase nationale park Gir, schalt door de gebedsruimte. „Hoe laat ik morgen ga stemmen? In de ochtend”, stelt hij onomwonden in de hoorn, schijnbaar geenszins verrast door de vraag. „Nee, niet direct als het stembureau open is. Ik moet hier ceremonies voeren. Kom maar om een uurtje of 11 om te filmen.”

De hindoepriester, een sadhoe, draagt een verschoten oranje tuniek en sarong, die aan het eind van de hete dag nog kreukvrij zijn. Zijn baard is strak getrimd, alsof hij op elk moment een cameraploeg verwacht. De weg naar de Shiva-tempel midden in het nationale park in de deelstaat Gujarat, wordt in campagnetijd vaker platgelopen – door politieke kandidaten, door nationale media, en door de Indiase verkiezingscommissie (ECI).

De dienstdoende geestelijke van de tempel in Gir heeft een bijkomende, mediagenieke rol: elke vijf jaar, tijdens de algemene verkiezingen, is de betreffende priester ‘de eenzame kiezer’. Een priester kun je niet vragen om voor aardse zaken als politiek zijn tempel te verlaten. En dus reist een tiental overheidsambtenaren een dag eerder door het bos, om in een kantoortje van het Indiase bosbeheer een stembureautje in te richten. Dat is ingesteld op één burger: er is één enkel registratieformulier, één enkele pot inkt, één stempel voor de duimafdruk, één kopietje van het identiteitsbewijs, en twee elektronische stemmachines (voor het geval dat).

Bolwerk

Voor de ECI is Haridas de meest tot de verbeelding sprekende casus van de moeite die de Indiase overheid doet om elke stemgerechtigde in gelegenheid te stellen deel te nemen aan de verkiezingen. Stembureauvoorzitter Vadher Surisingh – in het dagelijks leven basisschooldirecteur – verwoordt het op plechtige toon: „We ondernemen al deze taken niet voor de mens Haridas, maar voor zijn stem. Daar gaat het om.” Een jongere collega verzucht achter hem: „Maar het is wel een bijzondere stem.” Zij heeft net dunne matrasjes uitgerold in het voorportaal van wat doorgaans een opzichterspost is. Vijf ambtenaren brengen de nacht door, om het democratisch materieel te bewaken. Die vijf, en enkele rangers, wachten op de stemdag de komst van de sadhoe af.

Lees ook De grootste democratie ter wereld staat steeds meer onder druk

Dinsdag bracht een derde tranche burgers hun stem uit bij de algemene verkiezingen in India, die tot 1 juni duren, onder wie de stemgerechtigden in Gujarat. De westelijke deelstaat heeft 26 zetels te verdelen in de Lok Sabha, het nationale parlement (in totaal 543 zetels). Regeringspartij BJP van premier Narendra Modi rekent hier op een klinkende zege – liefst een herhaling van 2019, toen de partij alle zetels binnensleepte. Gujarat geldt al jaren als bolwerk van de hindoenationalistische partij, waar Modi voor zijn nationale verkiezing in 2014 ook jarenlang deelstaatpremier was. Zijn minister van Binnenlandse Zaken en medestander Amit Shah staat er op het stembiljet.

In Gujarat rolden de twee politici in de afgelopen jaren een beleidsplan van rappe modernisering en infrastructuurprojecten uit; een ‘model’ dat zij stellen te repliceren in het hele land. Voor de inwoners van de miljoenenstad Ahmedabad geldt de overmacht inmiddels als een gegeven – campagne hoeft de BJP hier niet eens meer te voeren, klinkt het.

Geen functionerend riool

Inwoners in de kiesdistricten rondom het nationale park van Gir, ruim driehonderd kilometer van Ahmedabad, voelen zich anders behoorlijk genegeerd. Het natuurgebied is het laatste territorium waar Aziatische leeuwen vrij rondlopen. Toeristen rijden dagelijks over door de parkautoriteiten aangelegde wegen, op zoek naar de wilde beesten, resorts bieden luxe badkamers en restaurants in het groen. Maar in de dorpen zijn de meest basale voorzieningen afwezig.

„In tien jaar tijd heb ik geen enkele verandering gezien van de regering”, stelt de 25-jarige dagarbeider Rhish Chotiyara. „Er is hier niet eens een functionerend riool. De overheid zou ons moeten bijstaan met huisvesting, maar we moeten alles zelf regelen en betalen. Ik heb er minder werk door – bijna niemand hier kan zich een huis veroorloven.” Vandaag heeft hij na het stemmen wel een klus: „Stemmen is een goede burgerplicht, maar je verdient er ook niet aan. Leuk als mensen de verkiezingen een festival vinden, maar ik moet gewoon aan het werk.” Het huis waaraan hij werkt, heeft nog geen dak. De middagzon schijnt ongenadig door de balken die klaarliggen.

Er wapperen vlaggetjes in Chotiyara’s dorp Jambur, een gehucht waar nog geen honderd families wonen, opgehangen door ambtenaren van het stembureau. Ook het stembureau van Jambur krijgt van de ECI een speciale vermelding: de volledige kiezerslijst bestaat uit stamleden, in dit geval mensen die horen tot de Siddi-gemeenschap. De afstammelingen van Oost-Afrikaanse slaven die zeshonderd jaar geleden als slaafgemaakten, later als gedwongen arbeiders en huurlingen, in Zuid-Azië terechtkwamen, zijn inmiddels een erkende ‘scheduled tribe’ in India. De categorisering wordt gebruikt voor de meest achtergestelde gemeenschappen, die daarmee volgens de grondwet aanspraak maken op extra hulp van de staat. „We stemmen zeker”, zegt de 64-jarige Jarina Buna . „Voor drinkwater, voor de maandelijkse zakken rijst en brandstof. Anders krijgen we dat misschien niet.”

Zulke overheidssteun valt in een telkens terugkerende discussie in de Indiase politiek: worden burgers vooruit geholpen met maandelijkse concrete giften, of met een sociaal vangnet? Het is een debat dat ook raakt aan de vele in elkaar grijpende factoren die maatschappelijke status en ongelijkheid in het land bevorderen – economische klasse, geloof, etniciteit en kaste. Van oudsher stemmen veel mensen op basis van hun identiteit en sociale status – en daarmee ook hun eigen belangen.

Critici van premier Modi wijzen erop dat zijn laatste regeringsbudgetten meer dan dubbel zoveel inzetten op de bijstand dan in zijn eerste jaar als premier. De voedselrantsoenen staan inmiddels bekend als ‘afkomstig van de premier’ – zijn gezicht staat op de zakken graan. De ECI heeft strenge regels ingesteld tegen freebies: giften en hulp die alleen worden uitgedeeld in campagnetijd. Het wordt wel heel streng nageleefd, volgens dagloner Rhish: „Ik had voor mijn werk extra bouwmaterialen nodig, maar kon vorige maand niet gebruikmaken van de subsidies om die te kopen.” Volgens sommigen is Modi’s uitbreiding van de steunprogramma’s waarvan mensen afhankelijk zijn bedoeld om stemmen te winnen. Of dat werkt, is onzeker. Grootmoeder Buna heeft in ieder geval gekozen voor de oppositiepartij Congress: „Die partij heb ik tenminste wel eens hier in het dorp gezien. Ik denk dat zij ons beter gaan helpen.”

Diep in de jungle zegt sadhoe Haridas zich niet aan de fijnmazige sociale beslommeringen te willen branden. „Als priester probeer ik mijn zegeningen voor iedereen te laten gelden.” Zijn keuze voor Modi laat hij wél doorschemeren – ingegeven door diens culturele en politieke focus op het hindoeïsme. „Maar uiteindelijk hebben wij priesters niet zo veel aan de politiek. Politici hebben misschien meer aan sadhoes.”