Nederland behoort qua groene stroom tot de wereldtop: ‘Wind en zon luiden einde fossiele tijdperk in’
Het aandeel stroom uit wind en zon groeit wereldwijd hard. In 2023 kleurde 30 procent van de elektriciteit groen, ondanks minder waterkrachtenergie door droogte.
Eén getal leidt tot veel grote woorden. “Het tijdperk van fossiele brandstoffen heeft zijn noodzakelijke en onvermijdelijke houdbaarheidsdatum bereikt”, reageert Christiana Figueres, bekend als voorzitter van de succesvolle VN-klimaattop in Parijs in 2015. “De wereld ziet een schitterende toekomst voor zonne-energie”, zegt datawetenschapper Hannah Richie.
Kingsmill Bond, energiestrateeg van het Amerikaanse Rockey Mountain Institute voegt toe: “Dit is een keerpunt in de energietransitie.” Het getal dat hun klimaatoptimisme aanwakkert? Dertig. Procent welteverstaan. Van alle elektriciteit die vorig jaar in de wereld werd geproduceerd, kwam een derde uit duurzame bronnen, blijkt uit een mondiale inventarisatie van de duurzame denktank Ember.
Die conclusie is in lijn met eerdere rekensommen van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Dat Parijse instituut schatte ook in dat afgelopen jaar uit drie op de tien stopcontacten ter wereld duurzame stroom kwam.
Zonne-energie ‘snelst groeiende energiebron uit de geschiedenis’
In Nederland lag dat aandeel volgens Ember op 48 procent, dankzij een razendsnelle toename van windmolens en zonnepanelen in de laatste vijf jaar. Zonne-energie wordt mondiaal de ‘snelst groeiende energiebron uit de geschiedenis’ genoemd.
Nederland behoort wat duurzame elektriciteit betreft tot de wereldtop, meldt Ember na voor de tachtig grootste landen ter wereld op een rij te hebben gezet hoe de productie van groene stroom zich ontwikkelde. De denktank noemt Nederland in een adem met China in Brazilië.
Ook daar schoot het aandeel ‘groen’ in de stroomproductie de lucht in. Vooral dankzij de grootschalige bouw van turbines en panelen, maar ook groene stroomproductie door middel van waterkrachtcentrales draagt fors bij. Dat maakt de positie van Nederland extra bijzonder, want in het vlakke polderland is voor energieproductie uit stromende rivieren en meren bijna geen rol weggelegd.
Rivieren boetten in aan kracht
Nederland moet het wel voor een flink deel hebben van biomassa. Ember merkt over biomassa, stukjes hout en plantenresten, op dat dit officieel een duurzame bron van energieproductie is. Daarom telt het mee in de statistieken voor groene energie.
Onomstreden is biomassa niet, zeker niet als het gaat om de verbranding van (uit het buitenland geïmporteerde) houtpellets voor de productie van elektriciteit. In dat geval ziet Ember een risico op ‘hoge emissies’. Kernenergie telt Ember wel mee als bron met lage emissies, maar de 30 procent aan hernieuwbare bronnen bereiken de rekenmeesters van de denktank door windmolens, zonnepanelen en waterkrachtcentrales bij elkaar op te tellen.
Dat het recordaandeel werd bereikt is volgens de denktank extra bijzonder omdat het aandeel van waterkracht in de stroomproductie slonk. Dit lag voor een belangrijk deel aan droogte in de wereld, waardoor rivieren aan kracht inboetten of droog vielen. In China, India, Vietnam en Mexico leidde dit ertoe dat vervuilende kolencentrales meer draaiuren maakten.
Het risico dat overheden en bedrijven blijven leunen op fossiele bronnen, blijft aanwezig. Volgens experts is het aandeel van 30 procent groene stroom, hoe hoopvol ook, slechts een opstap naar meer. Veel meer. Als landen de belofte nakomen die zij maakten op de VN-klimaattop in Dubai afgelopen december, moet het aandeel groene stroom in 2030 op zo’n 60 procent uitkomen, dankzij een verdrievoudiging.
In 2050 zal de hele economie groen moeten kleuren, zo beoogt het Parijse klimaatakkoord. “Snellere groei van emissiearme energie zal nodig zijn om uitstoot snel naar beneden te krijgen”, zegt Hannah Richie, “vooral omdat landen hun transport, verwarming en industrie gaan elektrificeren”. Dat Richie die kritische noot plaatst wil wat zeggen, want zij vergaarde internationaal bekendheid met een pleidooi voor klimaatoptimisme en oog voor groene successen.
Lees ook:
Elektriciteit kleurt wereldwijd snel groen (nu de rest van het energiesysteem nog)
In 2023 nam de capaciteit van zonne- en windenergie in de wereld met maar liefst 50 procent toe. Die sprong is vooral te danken aan China. Maar ook Europa scoort goed, Nederland incluis.