‘Plakshot’ is gegroeid naar primetime op maandag
Het satirische en rare programma Plakshot (VPRO) is weer terug. Het geeft ons een zachte landing in de satire-luwe zomer: het elfde seizoen van Even tot hier loopt nog maar enkele weken en Arjen Lubachs De avondshow begint misschien pas weer in september.
Dit keer was ik bij het nieuwe Plakshot meteen geboeid door de opvallendste verandering maandag. De nerdy broer van Roel Maalderink is gepromoveerd tot een vaste plaats naast hem in plaats van in de achtergrond als knorrige huisgenoot. Ik kijk nu net zo vaak naar de introverte ogen, bleke handen en sluike haren van Jos (1986) als naar de mimiek van zijn expressieve broertje Roel (1991).
Ze maken er een interessant meta-punt mee. Roel had door zijn theatraliteit schijnbaar meer bestaansrecht op tv dan Jos, maar waarom zou de tv alleen de vlotte medemens een podium geven? De figuur Jos is gaandeweg slim geïntroduceerd en won afgelopen jaren aan populariteit met zijn kritische ‘De rubriek van Jos’. Vanaf dit zesde seizoen neemt hij volop ruimte in als zijn ongemakkelijke, kalme, niet-speelse zelf. (Zoals hij vorig jaar tegen VPRO.nl zei: “Ik speel de Jos van tien jaar geleden. Inmiddels heb ik meer sociale skills en doe ik me anders voor dan ik ben.”) Hij speelt vooral ook het morele kompas, terwijl Roel vaak satirisch de charlatans in publiek Nederland vertolkt.
Lekker vlot over voetbal praten
Het werkte prima maandag, te beginnen bij voetbal. Huh? Daar wist Jos niks over. Maar nu het programma naar primetime op maandag is gepromoveerd, wil de kijker volgens Roel ‘twee jongens die een beetje lekker vlot over voetbal praten’. “Ajax slecht?”, is het enige wat Jos uitbrengt. Meteen een prima vraag waarmee Roel de straat op kan.
Die ongemakkelijke straatinterviews met typetjes als opiniepeiler Gijs Roeldemakers maken het programma af. Neem de rake observatie van alle ophef die had kúnnen ontstaan over pro-Palestijnse demonstraties tijdens dodenherdenking. ‘Verslaggever’ Roel maakt een reportage van het niet-plaatsvinden van die gevreesde verstoring, en creëert zo een parodie op hijgerige zendtijdvullers. Overigens laat hij op straat veel vaker vrouwen in de val der onnozelheid lopen, maar goed. Zinnen als “Stel het was helemaal misgegaan, in wat voor land zouden we dan met z’n allen hebben gewoond?”, zijn scherp. Laatste vraag aan een vrouw: “Dus het is rustig gebleven, maar hypothetisch gezien was het een slagveld.” Zij, murw: “Ja, het is heel jammer dat het allemaal zo gelopen is.” Tsjakka, buit binnen.
Ze knippen de werkelijkheid
De rubriek van Jos ging over het belachelijke fenomeen van babybotox voor ‘toekomstige rimpels’. In een ander item was Jos vooral kritisch op Mark Ruttes lobbyreisjes naar Litouwen en Turkije (in Neerlands regeringstijd) om steun te krijgen voor zijn positie als secretaris-generaal van de Navo. “Hij heeft hier alles verkloot, en wordt straks baas van het grootste militaire verbond ter wereld.” Moest die man niet gewoon een normaal sollicitatiegesprek doorstaan net als ieder ander? In een geestige deepfake-video zit Roel vervolgens als HR-manager tegenover Rutte naar diens cv en vaardigheden te kijken.
De broers knippen de werkelijkheid op in lullige laagjes en plakken die in een knullige variant weer aan elkaar, waarmee ze zich richten op wat er aan die werkelijkheid zelve belachelijk is. Snap ik éindelijk die titel.
Vier keer per week schrijven Maaike Bos en Renate van der Bas columns over televisie.