Wat willen de UvA-demonstranten precies?

‘Mijn universiteit faciliteert genocide.’ Het zijn stevige woorden waarmee de studenten schermden die maandag de UvA-campus op het Amsterdamse Roeterseiland bezetten. Ze eisen dat de universiteit alle banden verbreekt met Israëlische (onderwijs)instellingen en bedrijven die, zo stond vermeld in een pamflet, bijdragen aan ‘genocide, apartheid en de uitbuiting van het Palestijnse volk’.

De eis komt niet uit de lucht vallen. Al langer verlangt de studentenraad inzicht in de samenwerkingen tussen de UvA en Israëlische instellingen. Maandagavond, toen de bezetting van de campus in volle gang was, gaf de universiteit die informatie alsnog.

Daaruit blijkt dat de UvA een kleinschalige studentenuitwisseling kent met drie Israëlische universiteiten, een programma dat sinds de aanslag van 7 oktober overigens stilligt vanwege een negatief reisadvies van de Nederlandse overheid. Verder nemen UvA-onderzoekers deel aan acht Europese projecten waarbij ook Israëlische onderzoekers en bedrijven betrokken zijn. Het enige project met een militair randje betreft de detectie van explosieven. ‘Het is erop gericht om aanslagen te voorkomen, niet op het uitoefenen van militair geweld’, schrijft de universiteit.

‘Niet veel spannends’

“Op het eerste gezicht zit er niet veel spannends tussen”, zegt Gerard Jonkman, directeur van The Rights Forum, een maatschappelijke organisatie die zich inzet voor Palestijnen. Al langer probeert hij via Woo-verzoeken informatie boven tafel te krijgen over de kennisuitwisseling tussen Nederlandse en Israëlische universiteiten, met name op het vlak van wapentechnologie. “Van de TU Delft hebben we bijvoorbeeld stukken gekregen over een Israëlisch defensiebedrijf, dat roept wel vragen op.”

Maar een studentenuitwisseling? De UvA stelt dat haar samenwerkingen geenszins bijdragen aan oorlogvoering of militair onderwijs. Volgens Jonkman begeven Nederlandse universiteiten zich echter op glad ijs. “Met samenwerkingen met organisaties in conflictgebied moet je heel zorgvuldig zijn. Universiteiten lijken daar geen benul van te hebben. In de vrijgegeven stukken komen wij nergens mensenrechtenclausules tegen.”

Voor de pro-Palestijnse studenten doet het er weinig toe wat de samenwerking inhoudt. Dát de UvA banden onderhoudt met Israëlische universiteiten, vinden zij onacceptabel. “De universiteit werkt samen met onderwijsinstellingen die wapens ontwikkelen voor het leger en studenten huisvesten in bezet gebied”, aldus Aiden van de organisatie Students for Justice in Palestine. (Ze wil niet met haar echte naam in de krant.) “Dat maakt de UvA medeplichtig.”

Het rommelt al langer op de Amsterdamse universiteit, waar behalve studenten ook medewerkers zich uitspreken. Al in oktober eisten medewerkers dat de UvA stelling nam tegen Israël, gevolgd door een ‘sit-in’ op de campus. Het universiteitsbestuur wil daar vooralsnog niets van weten. “We willen de discussie kunnen blijven voeren”, licht een woordvoerder toe. “Door stelling te nemen, zouden we het debat smoren.”

De angel eruit

Als handreiking wil de universiteit nu een ‘dialoog’ organiseren over externe samenwerkingen, in het bijzonder met organisaties in oorlogsgebied. Had de UvA de angel uit het protest kunnen halen door dit eerder te doen? “Absoluut”, denkt Jonkman van The Rights Forum. “Deze onrust heeft zich jarenlang opgebouwd. Door opener te zijn, had de universiteit wat van de spanning kunnen weghalen.”

Of hadden de activisten, in navolging van Amerikaanse studenten, toch wel hun tentjes opgezet? Dat vindt betoger Aiden moeilijk te zeggen. “De vorm van protest is weliswaar geïnspireerd door die van Amerikaanse studenten, maar wij zijn hier al jaren mee bezig. En onze vorige acties hebben tot niets geleid.”

Lees ook:

Politie trekt wapenstok tegen demonstranten bij Universiteit van Amsterdam

De politie heeft dinsdagmiddag ingeslagen op betogers die meedoen aan een demonstratie bij de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zeker twee agenten zouden een wapenstok hebben gebruikt.

UvA-demonstrant Frambo werd opgepakt. ‘Er zijn een paar flinke tikken uitgedeeld’

Een pro-Palestijns tentenkamp op de universiteitscampus in Amsterdam werd maandag binnen korte tijd schoongeveegd. Hoe kwam het zo ver?