Israël zet inval Rafah door

Terwijl een Israëlische delegatie dinsdag afreisde naar Cairo om te onderhandelen met Hamas, rolden de eerste Israëlische tanks door het oosten van Rafah. De gelijknamige grensovergang met Egypte is - aan Palestijnse kant - bezet door de 401ste pantserbrigade, omdat de overgang volgens het leger gebruikt zou zijn voor ‘terroristische doeleinden’. Het bevestigt dat deze nu onder Israëlische controle staat en voorlopig gesloten is. Aan vlaggenstokken bij de overgang wapperen nu Israëlische vlaggen.

Fragmenten van de inval, gefilmd door Israëlische militairen, waren al snel terug te vinden op sociale media. Er gaat onder andere een filmpje rond waarin een tank een I love Gaza-bord, dat op een rotonde in de buurt van de grensovergang met Egypte staat, platrijdt.

Inwoners van Rafah vierden een dag eerder nog een mogelijk staakt-het-vuren, nadat bekend werd dat Hamas akkoord was gegaan met een voorstel voor een bestand.

De hoop was dat de Israëlische oproep om delen van het oosten van Rafah te evacueren - die maandagochtend verspreid was - misschien niet meer van toepassing zou zijn, nu Hamas met een antwoord was gekomen, en er misschien een basis lag voor verdere onderhandelingen.

Maar die hoop werd snel gesmoord. Maandagnacht - zo’n 12 uur nadat de evacuatieoproepen verspreid werden - begon Israël met het opvoeren van de bombardementen op het oosten van Rafah. De lokale gezondheidsautoriteiten melden dat er bij de bombardementen van maandag op dinsdag 21 mensen zijn gedood, het merendeel in Rafah.

Voorstellen

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu maakte maandagnacht in een verklaring al duidelijk dat het Israëlische oorlogskabinet ‘unaniem’ had besloten om de inval van Rafah - het akkoord met Hamas ten spijt - alsnog door te zetten. Het kan een poging zijn nog enkele militaire doelen die Israël in Rafah op het oog heeft te behalen, voordat een bestand beperkingen oplegt.

Het zou ook een manier kunnen zijn om Hamas verder onder druk te zetten en meer uit de onderhandelingen te slepen. Het voorstel waar Hamas mee akkoord ging is volgens Israël in de huidige vorm ‘onacceptabel’. Sommige betrokken diplomatieke bronnen melden echter aan Ha’aretz dat het voorstel juist erg lijkt op een plan waar Israël eerder wel mee instemde. De VS, die ook betrokken zijn bij de onderhandelingen, zeiden na het bestuderen van het voorstel waar Hamas mee akkoord is gegaan te denken dat Israël en Hamas de ‘resterende verschillen’ moeten kunnen oplossen.

Een Israëlische functionaris meldt ondertussen aan Reuters dat de Israëlische delegatie die dinsdag naar Cairo afreisde niet uit hooggeplaatste functionarissen bestaat, wat wel zo zou zijn als er een ‘geloofwaardige deal’ ophanden was.

Munitie

De grote vraag die de ruim anderhalf miljoen inwoners van Rafah nu bezighoudt, is waarnaartoe te vluchten. Mensen trokken maandag en dinsdag met duizenden weg uit het oosten van de stad, in de hoop érgens een nieuw onderkomen te vinden.

Velen van hen zijn de laatste zeven maanden al meerdere keren gevlucht – vanuit het noorden, naar het midden, en verder naar het zuiden. “Ik ben van Nuseirat naar Khan Younis gegaan, toen naar Rafah, en nu opnieuw ontheemd”, vertelt een man aan CNN. “Ik weet niet waar ik nu naartoe ga”.

Het Israëlische leger heeft een ‘humanitaire zone’ - in een deel van Khan Younis, en het nabijgelegen Al-Mawasi - aangewezen als toevluchtsoord, maar de omstandigheden zijn er volgens hulporganisaties erbarmelijk. In Al-Mawasi wonen al bijna een half miljoen mensen op een klein stukje land, worden de tenten waar mensen in wonen snikheet, en is er geen riolering. Ook wordt er hier nog gebombardeerd. In Khan Younis is een groot deel van de gebouwen beschadigd of verwoest, en er ligt veel niet-geëxplodeerde munitie.

Grensovergang

Het sluiten van de grensovergang in Rafah heeft ondertussen serieuze gevolgen voor inwoners van Gaza. De overgang was de enige uitweg voor de inwoners, met name voor ernstig gewonden die toestemming kregen om in Egypte behandeld te worden, en mensen die geld betaalden aan Egyptische tussenpersonen om hen op een speciale lijst te zetten waardoor ze Gaza mochten verlaten.

Nu Israël de grensovergang in handen heeft, is de toegang voor trucks met hulpgoederen ook geblokkeerd. Medewerkers van de Egyptische tak van hulporganisatie de Rode Halve Maan bevestigen dat aan persbureau Reuters. De hulpgoederen kunnen Gaza ook niet meer binnenkomen via Kerem Shalom. Deze grensovergang werd zondag door Israël gesloten na een raketaanval vanuit Gaza waarbij vier Israëlische militairen gedood werden. De aanval werd opgeëist door Hamas.

“De twee hoofdaders voor hulpgoederen naar Gaza worden nu dichtgeknepen”, reageerde Jens Laerke dinsdag, woordvoerder van het VN-bureau voor humanitaire zaken. De VN hebben nog wel een bescheiden opslag van hulpgoederen in Rafah, maar er zijn zorgen of deze nog voldoende verspreid kunnen worden.

Als het Israëlische offensief zich uitbreidt naar de rest van de stad, vrezen hulpinstanties de werkzaamheden in hun pakhuizen midden in Rafah te moeten stilleggen. De zorgen zijn er ook vanwege een gebrek aan brandstof, die via Rafah moet worden binnengebracht. “Als er voor langere tijd geen brandstof Gaza binnenkomt, zou dat een efficiënte manier zijn om de humanitaire operatie ten grave te dragen”, aldus Laerke.

Internationale zorgen

Nu zowel Israëlische tanks als militairen actief zijn in het oosten van Rafah, groeien de zorgen dat dit de eerste manoeuvres zijn van een grotere campagne. Als dit inderdaad het begin is van een breder grondoffensief in Rafah, is het de vraag hoe de internationale gemeenschap – die Israël herhaaldelijk heeft gewaarschuwd – zal handelen.

De Verenigde Staten hebben laten weten dat er consequenties zullen zijn als Israël alsnog een offensief begint zonder geloofwaardig plan om burgers te beschermen. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken zei vrijdag dat hij zo’n plan nog niet had gezien.

Ook andere landen zijn kritisch. Het Franse ministerie van buitenlandse zaken bracht maandag een verklaring naar buiten, waarin het ‘fel verzet’ tegen een invasie van Rafah aankondigde, en zei dat “de gedwongen verplaatsing van een burgerbevolking een oorlogsmisdaad is volgens het internationaal recht”.

Demissionair premier Mark Rutte zei dinsdag dat Israël volgens hem nog niet begonnen is aan een groot grondoffensief, wel zegt hij zich ‘hele grote zorgen’ te maken. In maart zei de premier dat een invasie van Rafah wat hem betreft ‘politieke gevolgen’ zou hebben.

Lees ook:

Hamas stemt in met voorstel staakt-het-vuren. Wat doet Israël?

Hamas zegt akkoord te gaan met een voorstel voor een staakt-het-vuren. Maar is er ook een kans dat het er komt?