De gemeente Arnhem en Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA) hebben een contract getekend om in ieder geval de komende 30 jaar 1700 vluchtelingen op te vangen. Dat zijn 1000 plekken meer dan die gemeente volgens de spreidingswet op moet vangen. Ze willen met zo'n langdurig contract een betere vorm van opvang organiseren.
Op dit moment worden er in Arnhem ongeveer 2000 vluchtelingen opgevangen. Oekraïners zijn hierin niet meegenomen, want die vallen niet onder het COA. De vluchtelingen verblijven nu vooral op tijdelijke opvangplekken, waaronder zes asielschepen. Daar gaat verandering in komen.
De gemeente heeft vier plekken in de stad aangewezen die als permanente opvanglocatie zullen fungeren, op drie locaties zijn nu ook al vluchtelingen permanent of tijdelijk gehuisvest. Het tijdelijke AZC in de wijk Elden wordt gesloopt en vervangen door een nieuw AZC. In de nieuwe woonwijk Rijnpark worden, als de gemeenteraad instemt, 800 nieuwe plekken gerealiseerd: 450 voor 2030 en 350 daarna. Op korte termijn worden ook tijdelijke locaties uitgebreid.
'Zit in ons DNA'
"Het zit in ons DNA om gastvrij te zijn", zegt wethouder Paul Smeulders (Vluchtelingen) tegen RTL Nieuws over de nieuwe overeenkomst met het COA. "Onbekend maakt onbemind, daarom willen wij in Arnhem dat nieuwkomers zich vanaf het eerste moment welkom voelen in onze stad en volwaardig deel uitmaken van onze samenleving."
Ook het COA is enthousiast. "Dit stelt ons in staat om te plannen met een lange termijnvisie en te zorgen voor een stabiele en ondersteunende omgeving waarin vluchtelingen kunnen herstellen, groeien, participeren en integreren", zegt COA-bestuurder Joeri Kapteijns.
De gemeente wil vanaf de eerste dag gaan investeren in asielzoekers die in de stad komen wonen. "Dat ze de taal gaan leren en werk of vrijwilligerswerk kunnen doen. Op iedere AZC-locatie komt een meedoe-balie waar asielzoekers zich kunnen aanmelden om te sporten of vrijwilligerswerk te doen. Zo leren ze Arnhem en de Arnhemmers snel kennen", legt wethouder Smeulders uit.
Dat werkt twee kanten op, denkt de wethouder. "Als je weet om wie het gaat en hun vluchtverhaal en toekomstplannen kent, denken we dat het veel makkelijker wordt om elkaar te leren kennen."
Lunchroom in AZC
In 2020 deed de gemeente Arnhem onderzoek naar hoe inwoners van de wijk Elden het AZC in hun wijk ervaren. 70 procent zei toen weinig tot geen problemen te ervaren. De 30 procent die wel overlast ervoer, noemde vooral het fietsgedrag van de asielzoekers en het afval dat zij op straat zouden achterlaten.
Wethouder Smeulders verwacht niet dat de permanente opvang tot meer klachten van Arnhemmers zal leiden. "Inwoners weten zo waar ze aan toe zijn", vertelt hij. "Er zijn nu amper klachten en met de permanente locaties kunnen we meer investeren in verbinding. Bijvoorbeeld door een lunchroom te openen in een AZC, waardoor het een fijne plek wordt om naartoe te gaan in plaats van een parallelle samenleving."
Geen versobering
Smeulders benadrukt dat de gemeente niet akkoord zal gaan met een versobering van de opvang, mocht een nieuw kabinet daartoe besluiten. "Onderdeel van de afspraken die we hebben gemaakt is dat opvang niet versoberd gaat worden, daar heeft het COA een handtekening onder gezet en daar gaan we ze aan houden. Wij willen hier geen gevangenisachtige opvang."
Op dit moment legt de gemeente nog geld bij om de opvang van asielzoekers te realiseren, maar dat hoeft straks niet meer omdat het COA dan de kosten dekt. "De komende drie jaar is dat een miljoen per jaar", aldus de wethouder.
De spreidingswet
Sinds 1 februari dit jaar is de spreidingswet van kracht, hierin is vastgesteld hoeveel opvangplekken er nodig zijn voor asielzoekers voor de komende twee jaar. Deze opvangplekken worden verdeeld over de gemeenten op basis van het inwoneraantal en de sociale economie score van een gemeente.
De aantallen moeten per provincie gehaald worden, maar hoeveel asielzoekers een gemeente opvangt heeft wel invloed op een bonus. Iedere extra plek die een gemeente aanbiedt, levert 2000 euro op. In het geval van de gemeente Arnhem gaat het om 980 extra plekken, dat komt neer op een bonus van bijna 2 miljoen euro. Dit geld mag door de gemeente vrij besteed worden en hoeft dus niet naar de opvang van asielzoekers te gaan.
