Informateurs klinken somber en durven geen goede afloop formatie te beloven: ‘Weten niet of het gaat lukken’
met videoDe cruciale week in de formatie kende wederom een ‘goede dag’, maar de informateurs durven nog niet te zeggen of het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB er komt. ,,Het wordt écht spannend, wij weten ook écht niet of het gaat lukken.” Vóór Hemelvaartsdag worden sowieso nog geen knopen doorgehakt.
Ja, de gesprekken zijn ‘goed verlopen’, de sfeer is goed, maar informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf waren niet uitgesproken positief over de uitkomst van de formatie na bijna 11 uur onderhandelen op dinsdag. ,,De gesprekken zijn goed verlopen, eigenlijk zoals gisteren. Er is hard gewerkt, de sfeer was goed", zei Dijkgraaf. Maar hij voegde daar gehaast aan toe: ,,Logischerwijs zijn er wel pittiger discussies. De tijd dringt en raakt op. Maar dat hoort erbij. Het wordt ook echt spannend, wij weten ook écht niet of het gaat lukken.”
Op de vraag of de partijen eruit kunnen komen, zei Van Zwol dat daar ‘geen zekerheid op‘ is. ,,De tijd dringt. De einddatum komt dichterbij.” De informateurs gaan ‘zeker’ het weekend doorwerken, ook de onderhandelaars gaan ‘alle tijd benutten’ die er is tot de deadline op de 15de. Er wordt, zei Van Zwol, ‘veel urgentie’ gevoeld.
Somber
De twee meenden dat de sfeer aan tafel niet is omgeslagen, of er problemen waren opgekomen, maar klonken al met al toch iets somberder dan een etmaal eerder. Zelf bezwoeren Dijkgraaf en Van Zwol dat zij een dag eerder vergelijkbare teksten bezigden.
Vroeger op de avond hielden de partijleiders het vooral bij optimistische signalen. BBB-leider Caroline van der Plas zei met ‘positief gemoed’ naar woensdag uit te kijken, de volgende dag van vergaderen. Zoals ook VVD-leider Dilan Yesilgöz eerder op de dag al zei ‘nog steeds erg positief’ te zijn over de gesprekken met PVV, NSC en BBB. ,,Ik hoop dat we er snel uit zijn.”
Het echoot wat PVV-leider Geert Wilders maandag al zei toen hij sprak van ‘een goede dag’, maar luister ook naar wat hij toevoegde: het is allemaal nog ‘geen garantie op een goede afloop’. Een betrokkene: ,,Het kan nog alle kanten op.”
Er zijn nog genoeg struikelblokken; zelf noemden informateurs Dijkgraaf en Van Zwol al asiel, landbouw, wonen, financiën en het eigen risico in de zorg. Bovendien hebben de onderhandelingen een nieuwe dimensie gekregen, nu het rekenwerk van het Centraal Planbureau op tafel ligt. Dat becijferde wat alle plannen van de vier partijen moeten kosten. En de slotsom is doorgaans: niet alles kan, en zeker niet tegelijkertijd.
Prijskaartje
Alleen al aan het afschaffen van het eigen risico in de zorg, een belofte van Wilders, hangt een prijskaartje van 3,4 miljard euro. Dit is slechts één voorbeeld. Het verder verbeteren van de uitkoopregeling voor boeren is ook een plan dat vele miljoenen zal kosten. Kortom, partijen zullen moeten inleveren op alle beloften, zachte toezeggingen en wilde plannen. ,,Er liggen nog genoeg blokkades op tafel, maar die moeten worden opgelost”, zei Dijkgraaf maandagavond.
Bovendien is er ook nog steeds niet gesproken over wie de premier wordt. Het is aan Wilders iemand naar voren te schuiven, maar formeel is er aan de onderhandelingstafel nog niet over gesproken, zeiden de informateurs dinsdagavond. Van Zwol zei nu overigens dat het mogelijk is dat de premierskandidaat pas ná 15 mei bekend wordt, bijvoorbeeld daags erna als er een Kamerdebat over het eindverslag wordt gehouden.
Opbeurend was wel dat de partijen maandag én dinsdag maar liefst 11 uur bij elkaar zaten. Dat was deze hele formatie nog niet voorgekomen. Sterker, sommige dagen werd niet eens onderhandeld, op vrijdagen nooit en zelden langer dan drie uur. Nu lijkt er een Spartaans regime te worden gehanteerd.
Doorpraten
Mogelijk wordt daarom niet alleen deze dinsdag en woensdag verder onderhandeld, maar ook nog vrijdag na Hemelvaart en wellicht zelfs volgende week maandag en dinsdag. Op 15 mei moet het eindverslag naar de Tweede Kamer, die deadline hebben de partijen zichzelf opgelegd. Volgens Dijkgraaf hoeft het eindverslag die dag pas ‘om 23.59 uur’ verstuurd te worden.
Lek
De partijleiders lijken overigens een streep te hebben gezet onder het ‘lek’ van maandag. PVV-onderhandelaar Gidi Markuszower toonde - naar eigen zeggen per ongeluk - flarden van een ‘hoofdlijnenakkoord’ aan de media. Op het formatiedocument staan teksten als ‘strengste asieleisen ooit’ en wordt gerept van miljarden aan lastenverlichtingen. Concreet zijn de plannen niet. Wilders sprak van een ‘domme fout’. ,,Verschrikkelijk, heel onhandig, maar absoluut per ongeluk.”
Voor die lezing lijkt wat te zeggen: Markuszower passeerde journalisten toen de camera’s uit stonden en had de documenten tegen de borst gedrukt toen hij langsliep. Maar omdat de deur naar het formatiegebied niet direct opende, drentelde hij nog wat ongemakkelijk. Fotografen legden toen de ‘fout’ vast. Wat er te lezen viel, was echter geen verassing; de vier partijen hebben zich al openlijk uitgesproken voor lastenverlichting en een strenger asielbeleid.
Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij. Al onze podcasts vind je op ad.nl/podcasts.
Bekijk hier al onze video’s over de politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMNAVO-BAAN
Hoe Rutte al vlug belangrijke rol had in Europa: ‘Hij had het spel gewoon ontzettend snel door’
-
Van der Plas positiever over formatie dan informateurs: ‘Hoop dat we vandaag tot akkoord komen’
BBB-leider Caroline van der Plas ‘hoopt’ dat de vier formerende partijen vandaag ‘tot een akkoord komen’. Daarmee is zij positiever dan de informateurs dinsdagavond waren. Richard van Zwol zei toen dat er voor Hemelvaartsdag sowieso geen knopen zouden worden doorgehakt. -
Minister: Tijdelijke sluiting UvA niet normaal, bizar dat universiteit in gesprek ging met gemaskerde mensen
Het kabinet heeft ‘op dit moment’ begrip voor de keuze van de UvA om de deuren twee dagen te sluiten, maar hoopt dat het onderwijs snel weer wordt hervat. ,,Er zijn een hoop studenten die nu geen onderwijs kunnen krijgen, dat is niet normaal”, stelde minister Mariëlle Paul (Onderwijs, VVD). -
PREMIUM
Bankpassen allemaal vervangen: betalingen zonder iDeal mogelijk
De komende jaren worden alle bankpassen vervangen door de nieuwe betaalkaarten Debit Mastercard en Visa Debit. Waarschijnlijk zal het je niet direct opvallen, maar de logo’s Maestro- en V-Pay komen te vervallen. De nieuwe passen hebben een aantal fijne voordelen, zo kun je er op meer plekken mee betalen en bieden ze een extra manier voor het doen van online aankopen. -
PREMIUMformatie
Het lijkt erop dat er voor de vier partijen maar één ding op zit als ze er deze week niet uitkomen
Het wordt de week van de waarheid in de formatie. Alweer. Maar hoewel de informateurs zeggen dat er nu echt, écht knopen moeten worden doorgehakt, kunnen partijen ook beslissen gewoon nog een paar weken extra de tijd te nemen. Alles om nieuwe verkiezingen te voorkomen - waarom eigenlijk?
-
PREMIUM
Maakt politiek een conservatieve ommezwaai? ‘D66 had blijkbaar vijf maanden nodig zich dat te realiseren’
-
-
-
Schoonmaaktip
Geen airco nodig: Marja Middeldorp deelt haar beste technieken voor verkoeling binnenshuis
Terwijl het kwik buiten stijgt, loopt ook binnenshuis de temperatuur op. Voor wie snakt naar verkoeling zonder airco, deelt Marja Middeldorp, met ervaring uit het hete Saoedie-Arabië en Abu Dhabi, haar acht beste tips om het hoofd koel te houden. -
PREMIUM
Even Brussel appen: Hoe het Europees parlement bijna van het verhuiscircus af was
Renske Kruitbosch is cabaretier uit de buurt van Deventer, Hans Nijenhuis correspondent in Brussel. Zij appen over de Europese verkiezingen van 6 juni. Deze keer over het beruchte verhuiscircus. Altijd hoor je daar kritiek op. Na de Brexit waren we er bijna vanaf, maar welk land doorkruiste dat door voor eigen succes te gaan?
-
auto-expert
Buitenlandse automobilist betaalt in Nederland niets voor het gebruik van onze wegen, kan dat niet anders?
-
PREMIUM
Hoe Palestijnse vlaggen kiezers naar rechts joegen
Politiek verslaggever Hans van Soest schrijft wekelijks over Haagse zaken die ons allemaal aangaan. In deze aflevering: Wat het nieuwe kabinet en het Songfestival zeggen over de sfeer in het land. -
-
PREMIUM
Wie werkt, boer is of onderneemt kan blij zijn met het rechtse akkoord, het blijft de vraag of het haalbaar is