Oekraïense vluchtelingen verdwijnen van de Nederlandse radar
Vanwege de grote toeloop kunnen Oekraïners in Nederland steeds slechter terecht voor opvang. Daardoor raakt een groeiende groep uit beeld.
Nu veel mensen worden geweigerd op het centrale aanmeldpunt in Utrecht, verliezen instanties gevluchte Oekraïners uit het oog. Die mensen moeten zelf speuren naar Nederlandse opvangplekken, en die zijn er nauwelijks nog. Een groeiende groep vluchtelingen verdwijnt zo van de radar. Zij belanden bijvoorbeeld bij kennissen op de bank, in plaats van de gemeentelijke opvang.
Al langere tijd zijn er structureel te weinig opvangplekken voor Oekraïners in Nederland. Sinds afgelopen najaar kwamen iedere week meer mensen naar Nederland dan er opvangplekken zijn geregeld door gemeenten. Op het centrale aanmeldpunt in Utrecht worden daarom sinds februari alleenstaande mannen en kinderloze stellen geweigerd. Soms zijn dat er tientallen per week.
Op papier zijn de weigeringen in Utrecht niet strijdig met EU-regels. Nederland is verplicht om Oekraïense vluchtelingen op te vangen, maar de weigering bij het centrale meldpunt telt niet als een weigering van opvang, eerder als een soort doorverwijzing. Een woordvoerder van het meldpunt zegt: “Wij vragen hen om zelf in verblijf te voorzien. Zij kunnen zich hiervoor zelfstandig melden bij gemeenten.”
Aankloppen doen ze niet
Maar in de praktijk gebeurt dat niet. Nederlandse gemeenten zijn niet ingericht op individuele vragen. En ze hebben meestal ook geen plek voor Oekraïners. Dat weten de vluchtelingen ook. Zelfs de grote gemeenten Utrecht en Rotterdam hebben geen signalen van Oekraïners die zich zelfstandig melden. De Oekraïense ambassade in Nederland raadt vluchtelingen aan om voorlopig zelfstandig op zoek te gaan naar woonruimte.
En zo raakt een groeiende groep zoek. VluchtelingenWerk onderhield de afgelopen maanden contact met tientallen Oekraïners die geweigerd werden op de centrale aanmeldlocatie. Het is niet duidelijk waar die mensen nu gebleven zijn. “Wie het weet, mag het zeggen”, zegt een woordvoerder. “Waarschijnlijk is een deel naar het buitenland vertrokken.”
Landelijke cijfers bevestigen het beeld. Het aantal registraties van Oekraïense vluchtelingen in Nederland is de afgelopen maanden teruggelopen, blijkt uit cijfers van het ministerie van justitie en veiligheid. De dalende trend begon toen de Utrechtse aanmeldlocatie mensen begon te weigeren. De gemeente Utrecht stelt dat Oekraïners elkaar op de hoogte brengen van de problemen in de opvang. Waardoor er minder naar Nederland afreizen.
VluchtelingenWerk vindt dat Nederlands beleid ontmoedigend uitpakt. Twee maanden geleden werd het leefgeld voor werkende Oekraïners ook al stopgezet. “Het lijkt erop dat Nederland, net als bij het asielbeleid probeert minder aantrekkelijk te zijn dan buurlanden”, zegt de woordvoerder. “Het opvangmodel faalt en het kabinet moet de regie terugnemen. Het blijft chaos zolang gemeenten niet weten wat ze moeten doen als er iemand bij ze aanklopt.”
Lees ook:Oekraïne wil zijn mannen terug: ‘Dit drijft een wig tussen overheid en bevolking’
Het Oekraïense leger heeft militairen nodig. Dus krijgen gevluchte Oekraïense mannen in Europa geen nieuwe paspoorten meer. ‘Technische problemen, tja.’