Hamas stemt in met voorstel staakt-het-vuren. Wat doet Israël?
Hamas zegt akkoord te gaan met een voorstel voor een staakt-het-vuren. Maar is er ook een kans dat het er komt?
Juichende, schreeuwende en dansende kinderen, volwassenen die elkaar omhelzen, tieners die op potten en pannen slaan; in korte tijd ontstond er maandagavond een feeststemming in Gaza. Het nieuws dat Hamas akkoord was gegaan met een voorstel voor een staakt-het-vuren, opgesteld door Qatar en Egypte, verspreidde zich snel. Wat de details van het voorstel zijn, is nog niet precies bekend.
De opluchting en vreugde laten het verlangen zien naar een einde van de oorlog die nu al 213 dagen duurt. Een einde aan de bombardementen, de Israëlische grondoperaties, het gebrek aan eten en medicijnen en aan de ontheemding. Maar of dat einde echt in zicht is, al is het in de vorm van een tijdelijk bestand, is de vraag.
Een anonieme Israëlische functionaris zei maandagavond tegen persbureau Reuters dat Hamas akkoord is gegaan met een ‘afgezwakte’ versie van een deal, waar Israël niet mee akkoord kan gaan. Het zou een truc van Hamas zijn “om het te laten lijken alsof Israël de partij is die een deal weigert”. Israël zou het voorstel nog wel aan het bestuderen zijn. Maar de kans is aanwezig dat de feestelijkheden in Gaza zullen eindigen in een desillusie.
Verwoest
Maandag was al een bewogen dag voor veel Palestijnen, met name in Rafah. Na een nacht van bombardementen kwam er een bericht van het Israëlische leger. Onder andere via briefjes die boven de stad werden uitgestrooid kregen inwoners in het oosten te horen dat ze onmiddellijk moesten vertrekken. “Het Israëlische leger zal met geweld opereren tegen terroristische organisaties in de buurt van jullie woningen”, stond er.
Inwoners werden opgeroepen zich naar delen van Khan Younis en al-Mawasi, een strook kust van zo’n 16 vierkante kilometer die door Israël is aangewezen als ‘humanitaire zone’, te verplaatsen. Het leidde tot ontzetting. In al-Mawasi is amper plek: er zitten al honderdduizenden ontheemde mensen. En Khan Younis is voor een groot deel verwoest.
De vraag drong zich op: is dit het begin van het grootschalige grondoffensief van Rafah, waar Netanyahu zo lang mee dreigt? Het Israëlische leger heeft officieel geen grondoffensief aangekondigd, wel een ‘operatie met een beperkte reikwijdte’. Maar dat deed het ook niet toen het in oktober in het noorden een grondoffensief begon. Een invasie hoeft zich niet in één keer te voltrekken, maar kan ook in kleine stappen, uitgestrekt over een periode van weken of maanden. Dit zou een eerste stap kunnen zijn.
Reactie
Dit weekend hintte de Israëlische minister van defensie Yoav Gallant al dat een invasie van Rafah ‘nabij’ was. Maandagochtend belde hij nog met zijn Amerikaanse collega Lloyd Austin, om onder andere te zeggen dat “militaire actie nodig is, onder andere in het gebied van Rafah”. Dit omdat Hamas tot dusver niet had ingestemd met een voorstel voor een tijdelijk staakt-het-vuren.
Zulke woorden en Israëls oproep tot evacuatie konden ook bedoeld zijn om Hamas verder onder druk te zetten in de onderhandelingen. In dat geval is het een tactiek die misschien heeft gewerkt.
Zo dichtbij een akkoord zijn Israël en Hamas sinds het vorige staakt-het-vuren, afgelopen november, niet meer geweest. Of het er echt komt zal moeten blijken, zeker nu het Israëlische leger maandagavond zware bombardementen uit op Rafah uitvoerde.
Voor premier Benjamin Netanyahu is het kiezen tussen twee kwaden. Zijn extreemrechtse coalitiegenoten hebben gedreigd dat als er een akkoord komt, zij uit regering zullen stappen, met een politieke crisis als gevolg. Maar als Netanyahu nu niet akkoord gaat met een deal en de invasie van Rafah doorzet, dan riskeert hij een escalatie op straat. Daar voeren veel van de families van de gegijzelden al maanden actie voor hun geliefden.
De belangrijkste organisatie voor de families heeft al gezegd het voorstel van Hamas te accepteren. “Als onze regering en onze premier deze kans laten gaan, zal ik alle Israëliërs de straat op krijgen”, zei Einav Zangauker, een van de moeders van de gegijzelden tegen Channel 12. “De straten zullen in de fik gaan, het land zal in de fik gaan... Je kunt niet zo spelen met de levens van mensen.”
Het door Hamas geaccepteerde voorstel voor een bestand in de Gazastrook voorziet een volledige terugtrekking van de Israëlische strijdkrachten in de tweede fase. De deal zou bestaan uit drie fases van elk 42 dagen, aldus een topfunctionaris van Hamas.
In de eerste fase zou Hamas 33 Israëlische gijzelaars vrijlaten die sinds 7 oktober worden vastgehouden, in ruil voor een aantal Palestijnse gevangenen. Israëlische soldaten zouden zich in die eerste fase ook al deels terugtrekken, zodat inwoners van Gaza weer vrij in het gebied kunnen bewegen.
In de tweede fase trekken de resterende Israëlische soldaten zich terug uit de Gazastrook. Ook laat Hamas de resterende gijzelaars en gevangengenomen Israëlische soldaten vrij, en laat Israël meer Palestijnse gevangenen vrij. In de derde fase zou Israël ook de blokkade van de grotendeels omsingelde Gazastrook moeten opheffen.
Lees ook:
Zorgen om persvrijheid nadat Israëlische regering Al Jazeera op zwart heeft gezet
Verschillende organisaties hebben hun zorgen geuit over de persvrijheid in Israël nu dat land Al Jazeera op zwart heeft gezet. De regering van Netanyahu vindt dat de zender ‘te bevooroordeeld’ verslag doet van de oorlog met Gaza.