Zo verliep het pro-Palestijnse protest op UvA-campus Roeterseiland

Wat is er gebeurd?

Het ‘Gaza Solidarity Encampment’ begon rond 12.00 uur met zo’n twintig tenten en 300 demonstranten. Gaandeweg werd de demonstratie groter. Het doel van het protest: ‘universiteiten op te roepen een einde te maken aan hun medeplichtigheid aan Israëls misdaden.’

De demonstranten vinden dat de UvA openheid van zaken moet geven over de banden met Israëlische instituties en bedrijven. De universiteiten zouden deze banden met bedrijven en academische instellingen en andere onderwijsinstellingen moeten verbreken.

De organisatie versperde maandagmiddag de toegang tot het kamp op Roeterseiland vanaf de twee omliggende bruggen met blokkades. Bij het kamp werd geprotesteerd met leuzen als ‘Israel is an illegal state since 1948' en ‘From the river to the sea, Palestine will be free’.

Het terrein werd door demonstranten afgezet met pallets en hekken van een bouwplaats. Op verschillende plekken werden (enorme aantallen) bakstenen uit de grond gehaald.

Verliep het protest rustig?

Rond 20.30 uur kwam een groep van ongeveer tien mannen naar het protest. Daar sloegen zij demonstranten en gooiden ze met vuurwerk en fakkels.

Volgens een verslaggever van Het Parool waren de mannen zeer agressief. Een van hen droeg een motorhelm, van de anderen waren de gezichten onbedekt. Na ongeveer tien minuten werd de groep door demonstranten van het terrein gewerkt.

Buiten het gebarricadeerde terrein zochten mensen met Israëlische uitingen, zoals vlaggen, ook confrontatie met demonstranten. Op sociale media is te zien dat sommige betogers klappen krijgen.

Wie waren de demonstranten?

Naast studenten waren er tientallen docenten aanwezig. Zij steunden de demonstratie en waren bereid een eventueel schild te vormen als de politie zou ingrijpen, aldus hoofddocent en politiek antropoloog Martijn Dekker overdag.

Volgens Dekker was het tentenkamp geïnspireerd op tentenkampen in Amerika. Daar zijn studenten van zo’n veertig universiteiten aan eenzelfde soort protest begonnen. Niet overal ging dat er zacht aan toe. Vorige week nog greep de politie hard in, tot nu toe zijn er zo’n 2000 Amerikaanse studenten opgepakt. Inmiddels zijn ook bij universiteiten in andere landen tentenkampen opgezet.

Wat deed de burgemeester?

Burgemeester Halsema kwam in de avond polshoogte nemen. Ze liep onder begeleiding van een paar agenten naar de barricade en ging bij een van de UvA-gebouwen binnen met een klein groepje demonstranten. Halsema wilde de demonstranten bewegen tot een compromis met de UvA. De burgemeester benadrukte dat zij bij het bereiken van zo’n compromis zou kunnen af zien van een politie-optreden. De toezeggingen van de UvA waren kennelijk niet voldoende om het protest af te breken.

Wat was het plan van de demonstranten?

“We zijn hier niet om voor twee dagen te kamperen,” vertelde een van de organisatoren ’s middags al. Gedurende de dag werd het protest groter en groter. Voor de aanwezigen was eten geregeld.

In de avond riep de politie iedereen op om weg te blijven. ‘We zien dat de bezetting een aanzuigende werking heeft. Het bevoegd gezag is in gesprek met de demonstranten,’ aldus de politie op X.

Volgens demonstranten was er op dat moment contact met de UvA en was de universiteit bereid verder te onderhandelen, maar alleen wanneer het merendeel van de demonstranten het kamp zou verlaten. Middels een stemming besloten de demonstranten daar niet op in te gaan. “Dit kamp is de enige reden dat ze met ons willen praten, we blijven allemaal.”

Hoe eindigde het protest?

Iedereen was gebriefd over de mogelijke consequenties en juridische gevolgen. Via megafoons werd informatie gegeven.

Later op de avond werd omgeroepen dat mensen die niet in aanraking willen komen met de politie, moesten vertrekken. Voor hen werden versperringen opzijgeschoven. Buiten het bezette terrein stond een groep ‘steundemonstranten’.

Om 02.30 uur deelde de politie in een persbericht mee dat de driehoek van Amsterdam een opdracht tot ontruiming had gegeven, vanwege erfvredebreuk. Het protest zou voor een zeer onveilige situatie zorgen, mede door de barricades.

De ME en politie waren aanwezig met tientallen busjes, honden en een shovel, waarmee de barricades werden afgebroken. Rond 04.00 uur werden de laatste bezetters van het terrein gehaald. De groep die ook op het laatst weigerde te vertrekken, werd aangehouden voor erfvredebreuk.

Wat is de situatie nu?

De politie hield zo’n 125 mensen aan. Zij werden vervoerd naar een cellencomplex. Dinsdagochtend werden de eerste betogers weer vrijgelaten. Volgens de politie gaat dat gaat om mensen van wie de identiteit is vastgesteld. Zij blijven wel verdachten in deze zaak. De demonstranten van wie de identiteit nog niet bekend is, zitten nog vast. Bij de campus is politie aanwezig om de situatie in de gaten te houden.

Demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf (D66) noemt het ‘triest om te zien’ dat de politie moest ingrijpen. “Universiteiten zijn bij uitstek plekken voor debat en dialoog. Uiten van onvrede en emoties mag, maar doe dat op zo’n manier dat het voor iedereen veilig is en veilig voelt,” aldus Dijkgraaf.