Live formatie: VVD-jongeren willen Plasterk niet als premier
Volg hier de laatste ontwikkelingen rond de formatie.
Live
VVD-jongeren willen Plasterk niet als premier
De jongerenafdeling van de VVD wil niet dat Ronald Plasterk minister-president wordt. Dat heeft voorzitter Mauk Bresser vrijdagavond tegen de NOS gezegd. Daarmee sluit de JOVD zich aan bij de jongerenorganisatie van NSC, die eerder al aangaf niets in Plasterk te zien.
"Wij zijn echt tegen", zei Bresser, voorzitter van de JOVD. "Deze man gaat geen nee meer kunnen verkopen. Dat zie je al aan dat excuusbriefje over de kwestie met de dienstauto, vandaag in De Telegraaf. Hij is niet degene die de partijen gaat verbinden."
Via een ingezonden brief in De Telegraaf maakte Plasterk vrijdag excuses aan NSC-leider Pieter Omtzigt voor de onthulling dat Omtzigt zijn dienstauto had geleend tijdens de formatiegesprekken.
Eerder pleitte ook de jongerenorganisatie van Nieuw Sociaal Contract tegen Plasterk als premierskandidaat. "Heel leuk deze excuses, maar de vorige informateur Gom van Strien moest aftreden vanwege een fraudeonderzoek", schreef Jong Sociaal Contract eerder op X. "Waarom zou Ronald Plasterk dan wel premier mogen worden, nog tijdens een fraudeonderzoek? NSC, rug recht houden!" (ANP)
Twitter bericht wordt geladen...
Advocatenorde gaat onderzoek doen naar regeringsprogramma
De Nederlandse orde van advocaten gaat voor het eerst een regeringsprogramma toetsen op rechtsstatelijkheid. Een speciale commissie gaat voorstellen toetsen aan de criteria betrouwbaarheid van de overheid, fundamentele rechten en vrijheden van burgers en toegang tot het recht. De advocatenorde start het onderzoek wanneer het nieuwe kabinet het regeringsprogramma heeft uitgewerkt.
"In het hoofdlijnenakkoord staan de thema's asiel en migratie, goed bestuur en een sterke rechtsstaat en nationale veiligheid. Dit zijn onderwerpen die de commissie nader zal onderzoeken en zal beoordelen op rechtsstatelijkheid", zegt commissievoorzitter Elaine Mak. Zij is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschappen en Rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht.
De commissie gaat onder meer de totstandkoming en de gevolgen van een Asielcrisiswet onderzoeken. Ook de relatie tussen nationale wetgeving en Europese en internationale wet- en regelgeving zal "de bijzondere aandacht" van de commissie hebben. Dat geldt ook voor onderwerpen als vernieuwing van de democratie, de rechtsstaat en voorstellen over strafvervolging.
De advocatenorde doet sinds 2017 onderzoek naar de verkiezingsprogramma's, nu wordt ook een regeerprogramma onderzocht. Bij de verkiezingen van november vorig jaar werden in de programma's van PVV, VVD, BBB, NSC, JA21, CDA, FVD, Denk, BVNL en SGP voorstellen gevonden die "de toets aan de minimumnormen van de rechtsstaat" niet doorstaan. Vooral op het gebied van asiel en migratie deden partijen voorstellen die juridisch niet kunnen, zei de orde. (ANP)
Harbers ziet op infrastructuur 'geen breuk met het verleden'
Demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) ziet "geen breuk met het verleden" in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB als het om zijn portefeuille gaat. Verder wil hij weinig zeggen over de plannen. "Ik ga niet het hele coalitieakkoord recenseren."
Een volgend kabinet moet ervoor zorgen dat de rechten van omwonenden van Schiphol niet worden geschonden vanwege geluidshinder, maar wel "met behoud van de netwerkkwaliteit van Schiphol", staat in het akkoord. "Precies het fundament onder alle besluiten die we de afgelopen twee jaar hebben genomen", zegt Harbers.
Harbers zette zeventien infrastructuurprojecten op pauze vanwege een gebrek aan geld, personeel en stikstofruimte, en schoof het budget naar onderhoud elders. De beoogde coalitie wil dat die projecten weer worden "opgepakt". Of dat de komende kabinetsperiode al kan, durft Harbers niet te voorspellen. "Het is altijd heel lastig om in de toekomst te kijken." (ANP)
NSC-jongeren pleiten tegen Plasterk: ‘Rug recht houden’
De jongerenorganisatie van Nieuw Sociaal Contract (NSC) pleit op X tegen Ronald Plasterk als premierskandidaat. "Heel leuk deze excuses, maar de vorige informateur Gom van Strien moest aftreden vanwege een fraudeonderzoek", schrijft Jong Sociaal Contract op X. "Waarom zou Ronald Plasterk dan wel premier mogen worden, nog tijdens een fraudeonderzoek? NSC, rug recht houden!"
De NSC-jongeren verwijzen naar het onderzoek dat het Amsterdam UMC instelde na publicaties van NRC over patenten die Plasterk heeft aangevraagd. Plasterk werd daarmee miljonair, terwijl een andere wetenschapper en het Amsterdam UMC buitenspel stonden. Van fraude wordt in de NRC-publicaties niet gesproken.
NSC-leider Pieter Omtzigt en Plasterk botsten in een eerdere fase van de kabinetsformatie. Omtzigt betichtte toenmalig informateur Plasterk ervan dat hij stukken over financiële tegenvallers niet snel genoeg deelde, en liep weg van de formatietafel. In het daaropvolgende debat onthulde Plasterk dat hij zijn dienstauto aan Omtzigt had uitgeleend, toen de NSC-leider naar een hotel ging waar hij aan journalisten aankondigde dat hij weggelopen was.
Voor die onthulling biedt Plasterk deze vrijdag in De Telegraaf zijn excuses aan. "Ik hecht eraan te stellen dat ik dat niet had moeten doen; het was onnodig en misplaatst", schrijft hij in een brief. (ANP)
Leger des Heils: kabinetsplan voor kwetsbaarste burgers onduidelijk
Het is volstrekt onduidelijk wat dit kabinet gaat doen voor de kwetsbaarste burgers in ons land, stelt het Leger des Heils in een reactie op het eerder deze week gepresenteerde hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. "In de onderbouwing van de plannen missen de garanties voor deze groep en daar maken wij ons zorgen over", zegt bestuursvoorzitter Harm Slomp in een verklaring.
Volgens het Leger des Heils missen in het akkoord concrete maatregelen om de stijgende dakloosheid tegen te gaan. Verder wijst de organisatie erop dat de bed-bad-broodregelingen "simpelweg worden afgeschaft".
Ook is volgens het Leger des Heils niet helder hoe de nieuwe coalitie mensenhandel denkt aan te pakken. De organisatie zegt graag met nieuwe bewindspersonen om tafel te gaan "om oplossingen te vinden die wel garanties bieden voor de meest kwetsbare mensen in Nederland". (ANP)
Lees ook: Het nieuwe kabinet wil lagere belastingen en lager eigen risico
Plasterk biedt Omtzigt excuses aan in open brief
In een open brief in De Telegraaf biedt voormalig informateur en beoogd premier Ronald Plasterk NSC-leider Pieter Omtzigt excuses aan over hun eerdere aanvaring in de formatie.
"Sorry Pieter!", schrijft Plasterk in de ingezonden brief. De PvdA’er geeft toe dat hij een fout heeft gemaakt door uit de school te klappen over gebeurtenissen achter de schermen van de eerste formatieronde. "Ik had dat niet moeten doen."
De band tussen de partijleiders is de afgelopen maanden lang niet altijd goed geweest. In februari verliet Omtzigt de formatietafel om aan journalisten te vertellen dat NSC er genoeg van had. Om zich te verplaatsen naar een Haags hotel voor een heimelijk gesprek met journalisten, gebruikte Omtzigt de dienstauto van Plasterk, onthulde die laatste in een Kamerdebat. Daar heeft Plasterk spijt van, zegt hij in de open brief: "Het was onnodig en misplaatst."
Plasterk maakte naar eigen zeggen al eerder persoonlijke excuses: "Mij is veel gevraagd hoe ik erop terugkijk dat ik in het debat over de eerste informatieronde heb verteld dat de dienstauto van de informateur gebruikt was. Ik hecht eraan te stellen dat ik dat niet had moeten doen. Ik heb er nadien daarom persoonlijk mijn excuses voor gemaakt bij Pieter Omtzigt."
Donderdag meldde NRC dat de voordracht van Ronald Plasterk als kandidaat-premier door de PVV is vertraagd door twijfel bij Pieter Omtzigt. (ANP)
Coalitiepartijen willen ambassade verplaatsen naar Jeruzalem
Het is een opvallende zin in het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB: er zal worden gekeken naar verplaatsing van de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem. Maar drie van de vier coalitiepartijen maken duidelijk dat zo'n verhuizing er de komende jaren niet in zit.
De komende vijf jaar zie ik het niet gebeuren, zei Gijs Tuinman (BBB) toen hij tijdens een debat over Gaza over het zinnetje werd ondervraagd. Volgens hem kan er pas concreet over worden nagedacht als er een akkoord is tussen Israël en de Palestijnen. En dat is nu verder weg dan ooit.
"Met inachtneming van de oplossingen voor het Israëlisch-Palestijnse conflict en de diplomatieke belangen, wordt onderzocht wanneer verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem op een daartoe geschikt moment kan plaatsvinden", staat precies in het akkoord.
Oppositiepartijen hekelen de zin in het akkoord. De PVV pleit al jaren voor verplaatsing van de ambassade.
In het verleden stond bijna altijd in een regeerakkoord dat het nieuwe kabinet een tweestatenoplossing nastreeft, met zowel een Palestijnse als een Israëlische staat. Ook dat is niet terug te vinden in het hoofdlijnenakkoord. VVD, NSC en BBB zeggen nog steeds volledig achter de tweestatenoplossing te staan. (ANP)
Oekraïense ambassade te spreken over steun in coalitieakkoord
De Oekraïense ambassade in Den Haag noemt het belangrijk dat de nieuwe Nederlandse coalitie Oekraïne wil blijven steunen in de oorlog tegen Rusland. In het coalitieakkoord staat dat Nederland de Oekraïners “politiek, militair, financieel en moreel” blijft steunen.
De Oekraïense ambassade zegt de formatie op de voet te hebben gevolgd, maar denkt niet dat er wezenlijk iets zal veranderen met de komst van een nieuwe regering. “We verwachten, op basis van dit akkoord en de brede steun voor Oekraïne in het Nederlandse parlement, dat de alomvattende en volwaardige steun voor ons land in de strijd voor vrijheid en democratie in Oekraïne en Europa als geheel zal worden voortgezet.”
In het coalitieakkoord staat ook dat de eigen bijdrage voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne wordt verhoogd. De Oekraïense ambassade gaat ervan uit dat dat beleid niet voor alle Oekraïners geldt. Ze verwacht een andere aanpak voor “Oekraïners die nu enkel afhankelijk zijn van de steun van uw land en die niet zo’n ‘persoonlijke bijdrage’ kunnen leveren”. (ANP)
Lees ook: Boeren blijven vooral in onzekerheid, ondanks alle gestes van het nieuwe kabinet
Vakbond FNV bezorgd over toekomst media- en cultuursector
Vakbond FNV maakt zich zorgen over de toekomst van de media- en cultuursector door de voorgestelde maatregelen in het donderdag gepresenteerde hoofdlijnenakkoord. "Dit is slecht nieuws voor de Nederlandse omroepsector én voor de democratie", laat Andrée Ruiters, vakbondsbestuurder van FNV Media & Cultuur, weten.
De vakbond wijst onder meer op het plan om vanaf 2026 100 miljoen te bezuinigen op de NPO. "Het zorgt voor onzekerheid bij duizenden mensen bij de publieke omroepen, maar ook voor iedereen die indirect bij de NPO betrokken is", aldus Ruiters. "Als vakbond staan we voor een sterke vitale sector en daarom zijn we zeer kritisch over dit hoofdlijnenakkoord." FNV Media & Cultuur benadrukt ook het "cruciale belang van de publieke omroep voor onze democratie". Dat er ondanks dit belang wordt bezuinigd op de publieke omroep, beschouwt FNV als onverantwoord. (ANP)
Lees ook: Met vergaande asielplannen zoekt de nieuwe rechtse samenwerking bewust de grenzen van de wet op
CNV schrikt van bezuinigingen
CNV is geschrokken van de bezuinigingen die het aankomende kabinet wil doorvoeren. Volgens de vakbond is bestaanszekerheid een holle frase gebleken voor de formerende partijen, terwijl ze daar de verkiezingen mee wonnen. “Maar met dit akkoord zagen ze flink aan de financiële positie van miljoenen werkenden”, stelt CNV-voorzitter Piet Fortuin.
Fortuin verwacht dat de bezuiniging werkende mensen treft, met name mensen die al weinig verdienen. Zo gaat het minimumloon niet omhoog en wordt de WW volgens de bond ingekort. “Dit zijn voor ons flinke alarmbellen”, aldus de vakbondsvoorzitter.
Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV.Beeld Hollandse Hoogte / ANP Jongeren worden in het akkoord nauwelijks genoemd en vooral gebruikt als “pinpas om voor andere plannen te betalen”, vindt CNV Jongeren. “In tijden waar jongeren door afgelopen kabinetten structureel zijn benadeeld, waardoor ze een laag inkomen hebben, te maken hebben met hoge schulden en geen eigen woning kunnen betalen, doet een aantal van deze maatregelen er een schepje bovenop.” CNV Jongeren wil dat het nieuwe kabinet jongeren meeneemt in hun keuzes, “in plaats van ze te behandelen als een geldpot”.
Het huidige minimumloon is volgens de jongerentak van CNV onleefbaar. Ook zeggen de coalitiepartijen volgens de vakbondsjongeren niks over een verplichte stagevergoeding of maatregelen tegen stage-uitbuiting. “Deze combinatie van passiviteit en verslechterde voorwaarden zorgen er samen voor dat het alleen maar moeilijker wordt voor jongeren om een zelfstandig leven op te bouwen.” Vooral jongeren met een beperking en studenten zouden de dupe van de plannen in het akkoord zijn. (ANP)
Lees ook: Het financiële plan: de nieuwe coalitie wil eerst het zoet uitdelen, en daarna komt het zuur
COA over intrekken spreidingswet: 'Asielzoekers die op grasveld slapen bij Ter Apel weer dichterbij'
Het Centraal Orgaan Asielopvang (COA) maakt zich zorgen over het voornemen van de formerende partijen om de spreidingswet in te trekken. Volgens het COA kan dit er voor zorgen dat "gemeenten op de rem trappen en we mínder in plaats van méér duurzame opvangplekken voor elkaar krijgen".
Volgens het orgaan komt zo "het grasveld in Ter Apel weer dichterbij". Het COA doelt op het veld bij aanmeldcentrum Ter Apel waar in de zomer van 2022 honderden asielzoekers moesten overnachten omdat het centrum overvol was.
De spreidingswet is volgens het COA "hard nodig om meer stabiliteit in de asielopvang te krijgen en een einde te maken aan de huidige crisis". Het intrekken van de wet maakt het nog moeilijker om hun wettelijke taak uit te voeren, stelt het orgaan. (ANP)
Drukte rondom het opvangcentrum in Ter Apel.Beeld Arie Kievit Bezorgdheid over verhogen btw op boeken en kranten
De boekensector geeft aan "zeer bezorgd" te zijn over de plannen in het coalitieakkoord om het btw-tarief van boeken te verhogen van 9 naar 21 procent. Dit stellen stichting Collectieve Propoganda van het Nederlandse Boek (CPNB), Groep Algemene Uitgevers (GAU) en de Koninklijke Boekverkopersbond (KBb) in een gezamenlijke reactie.
De btw-verhoging zal volgens de koepels tot een prijsverhoging van boeken leiden en daarbij ook een daling van de verkoop.
"En dat in een tijd waarin het belang van lezen door iedereen onderkend wordt en de leesvaardigheid onder druk staat. In het vandaag gepresenteerde hoofdlijnenakkoord staat zelfs dat leesvaardigheid absolute prioriteit krijgt en ook het bevorderen van de Nederlandse taalvaardigheid een kerntaak wordt van de kennisinstellingen in het hoger onderwijs", stellen de koepels in hun reactie.
"We moeten er met zijn allen voor zorgen dat lezen zo laagdrempelig voor iedereen beschikbaar blijft. Een verhoging van het btw-tarief past daar niet bij."
NVJ: 'Totaal onverantwoorde maatregel'
In het coalitieakkoord staat ook het plan om de btw-tarief over dagbladen en tijdschriften te verhogen van 9 naar 21 procent. Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) noemt deze maatregel "totaal onverantwoord" en stelt dat het plan de private journalistiek het hardste raakt."Wij pleiten voor een stevig nultarief, zoals in het Verenigd Koninkrijk", zegt Bruning op Villamedia, de website over journalistiek van de NVJ. Hij beschrijft dat de regeling een negatieve impact heeft op de publieke functie die private media vervullen.
Ook de NDP Nieuwsmedia, de Nederlandse brancheorganisatie van de nieuwsbedrijven, is ontzet over de voorgenomen btw-stijging. "‘Dagbladen ondergaan een moeilijke transitie naar een digitale toekomst. Deze voorgenomen btw-verhoging maakt journalistiek voor de burger veel duurder en daarmee voor veel burgers minder toegankelijk", zegt directeur Herman Wolswinkel tegen Villamedia.
Wereldnatuurfonds: 'Akkoord veronachtzaamt natuur'
Het Wereldnatuurfonds (WNF) maakt zich zorgen over de natuur door de plannen in het hoofdlijnenakkoord. "Het akkoord veronachtzaamt het belang van de natuur als basis voor onze brede welvaart en een gezonde leefomgeving", stelt directeur Jelle de Jong van WNF Nederland.
De organisatie is bang dat ingrepen in het Transitiefonds, het Klimaatfonds en het Nationaal Groeifonds slecht zullen uitpakken voor de verduurzaming van het land. WNF waarschuwt dat de druk op biodiversiteit en waterkwaliteit nog altijd "onverminderd hoog" blijven.
Verder is de natuurorganisatie kritisch over het plan om Natura-2000 gebieden te herzien. "Dit zal niet zorgen voor sterke natuurgebieden als vervuilers ondertussen meer ruimte krijgen".
Blij is het WNF wel met aandacht voor het programma 'Ruimte voor de Rivier', "waarbij de natuur als bondgenoot wordt ingezet op het waarborgen van waterveiligheid en drinkwatervoorziening". (ANP)
Wat staat er op het spel voor de NPO?
100 miljoen euro, zoveel wil de nieuwe coalitie vanaf 2026 bezuinigen op de publieke omroep. De partijen schrijven in het akkoord dat betrouwbare informatievoorziening in een rechtsstaat van 'wezenlijk belang' is en ze willen de NPO hervormen 'zodat de journalistiek - inclusief het veelzijdige aanbod - kwalitatief hoogwaardig vormgegeven en gewaarborgd wordt'.
Het bedrag van 100 miljoen is lager eerdere bezuinigingen die boven de formatietafel hingen. Gesproken werd eerder over 200 tot 300 miljoen. De VVD wilde 400 miljoen korten op de omroep, PVV het hele bestel zelfs afschaffen, NSC wilde niet bezuinigen maar wel een net eraf.
De NPO wil graag in gesprek met het nieuwe kabinet over de hervormingen, liet het vanochtend in een reactie weten. Om die goed door te voeren vraagt de omroep om een verlenging van de erkenning van de omroep tot 2029, twee jaar langer dan gepland. Hervormingen zijn nodig, benadrukt de NPO, omdat de bezuiniging van 100 miljoen anders 'verdergaande gevolgen' kan hebben.
Voor het mei-reces spraken mediaredacteur Nienke Schipper, chef politiek Niels Markus en presentator Christoph Schmidt over wat er op het spel staat als de omroep op de schop gaat. Luister de aflevering van de politieke podcast Haags Halfuurtje hieronder terug.
Luister hier onze podcast 'Haags Halfuurtje':
Video wordt geladen...
Veel asielplannen in het coalitieakkoord in strijd met wet en internationale verdragen
Asieladvocaten en -juristen stellen dat veel van de asielplannen in het coalitieakkoord in strijd zijn met de wet of internationale verdragen. Het uitroepen van een asielcrisis en het versoberen van de asielopvang houden geen stand bij de rechter, stelt Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en Juristen Nederland (VAJN).
Eikelboom vreest dat de maatregelen veel leed zullen veroorzaken en asieladvocaten daarom vaak in actie moeten komen. "Als deze maatregelen worden ingevoerd, dan zal dat leiden tot heel veel procedures. Niet omdat we dat graag doen, maar de regering laat ons dan geen andere mogelijkheid omdat ze dan rechten van mensen afpakt".
PVV, VVD, NSC en BBB schrijven in het akkoord dat zij het hele stelsel van asiel en migratie op de schop willen nemen. Zo wordt de spreidingswet ingetrokken en komt in plaats daarvan een tijdelijke asielcrisiswet. Daardoor worden asielzoekers voor maximaal twee jaar gedwongen zich te registreren en wordt de asielaanvraag opgeschort. De opvang wordt tijdens de opschorting beperkt en versoberd, staat in het akkoord.
De VAJN stelt dat van meerdere van deze maatregelen al langer duidelijk is dat deze onwettelijk zijn. Dit geldt bijvoorbeeld over een beslis-stop op asielaanvragen. "Mensen hebben recht asiel aan te vragen en daar binnen redelijke termijn een beslissing op te krijgen", aldus Eikelboom.
Asielmaatregelen zoals de formerende partijen willen invoeren kunnen volgens de VAJN alleen in buitengewone situaties worden ingevoerd. "Dan heb je het over iets als een natuurramp. Maar een zelfgecreëerde situatie van overbelasting of, nog erger, zoals het er nu op lijkt een bewuste poging om Nederland onaantrekkelijker te maken voor asielzoekers, dat zal door een rechter nooit geaccepteerd worden." (ANP)
Denk-leider Van Baarle: 'Akkoord van extreemrechtse slopers'
Partijleider van Denk, Stephan van Baarle, spreekt tegen de NOS van een "inktzwarte dag voor Nederland" nu er een coalitieakkoord van "extreemrechtse slopers" op tafel ligt. Hij stelt dat er in de plannen van de formerende partijen veel wantrouwen is tegen minderheden in Nederland, zoals vluchtelingen en Nederlandse moslims.
Van Baarle vindt dat "de agenda vol moslimhaat en discriminatie" van PVV-leider Geert Wilders in het akkoord terecht is gekomen. Hij benadrukt daarnaast dat bezuinigingen op gemeenten, onderwijs en zorg armoede in stand houdt en niet vermindert. "Dat is mensen in ellende laten", aldus de partijleider. (ANP)
Oxfam Novib: coalitiepartijen keren de wereld de rug toe
Oxfam Novib maakt zich ernstige zorgen over de gevolgen die de plannen van de nieuwe coalitie kunnen hebben op de positie van Nederland en die van de meest kwetsbaren in de wereld. Volgens de hulporganisatie blijft er 'vrijwel niets' over van de internationale samenwerking waar Nederland om bekendstaat. "Internationale afspraken worden uitgehold, het hulpbudget gedecimeerd en urgente klimaatambities verwaterd."
Oxfam is met name bezorgd over de voorgenomen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking en het klimaat, en het aanpassen van het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties. Ook is er volgens de organisatie "geen aandacht voor het versterken van rechten voor vrouwen en lhbtiq+-personen".
"We leven in een tijd van grote conflicten en miljoenen mensen in nood en op de vlucht, terwijl de klimaatcrisis zowel dichtbij als veraf grote uitdagingen met zich meebrengt. Je zou dan verwachten dat de politiek een stevige stap vooruitzet, omdat wij als land een verantwoordelijkheid dragen en zelf belang hebben bij een stabiele, solidaire en welvarende wereld", zegt algemeen directeur van Oxfam Novib Michiel Servaes. "Helaas lijkt de nieuwe radicaal-rechtse coalitie precies het tegenovergestelde te doen." (ANP)
Bosma: partijen extreemrechts noemen is een nazi-vergelijking
Voorzitter van de Tweede Kamer Martin Bosma vindt niet dat partijen of leden in de Tweede Kamer extreemrechts mogen worden genoemd. "Ik vind dat een nazi-vergelijking", zei hij donderdag in een debat. Hij onderbrak daarmee Laurens Dassen (Volt), die de PVV een extreemrechtse partij noemde. "Ik vind niet dat we leden of partijen van de Staten-Generaal voor extreemrechts moeten gaan uitmaken", aldus Bosma.
Jesse Klaver (GroenLinks) maakte daarop een punt van orde. "Ik vind dat u hier over de schreef gaat", aldus Klaver over de voorzitter. "Ik vind het echt ongepast dat u collega Dassen op deze manier op aanspreekt. De wijze waarop wij hier politieke partijen benoemen, mogen we echt zelf weten."
"Extreemrechts is niet per se een nazi-vergelijking", zegt ook Derk Boswijk (CDA). Volgens hem is er echt een verschil tussen Dassen die extreemrechts gebruikte als aanduiding voor de PVV en een nazi-vergelijking.
Jan Paternotte (D66) wijst de voorzitter er ook op dat hij zelf de term extreemlinks "aan de lopende band heeft gebruikt" en zelf ook extreemlinks heeft vergeleken met nazisme. Christine Teunissen (PvdD) benoemt dat het belangrijk is om een verschil te kunnen maken tussen rechts en extreemrechts gedachtegoed in de Kamer. (ANP)
Informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf overhandigen het eindverslag en het hoofdlijnenakkoord van de formatieronde aan Kamervoorzitter Martin Bosma.Beeld ANP Gemengde reacties op afschaffen salderingsregeling
Formerende partijen in Den Haag hebben een ommezwaai gemaakt als het gaat om de salderingsregeling, een voor particuliere zonnepaneelbezitters erg gunstige manier om hun investering terug te verdienen. In het hoofdlijnenakkoord staat dat die regeling per 2027 verdwijnt, terwijl coalitiepartijen PVV en BBB enkele maanden geleden nog tegen een geleidelijke afbouw vanaf 2025 stemden. De reacties van brancheverenigingen zijn gemengd.
Techniek Nederland, belangenbehartiger van installateurs, is 'ontstemd' over de afschaffing van de salderingsregeling in 2027. Die haalt het herstel van de zonnestroombranche volgens voorzitter Doekle Terpstra onderuit. Hij hekelt ook het feit dat de regeling niet geleidelijk wordt afgebouwd. In het in februari door de Eerste Kamer weggestemde voorstel ging het nog wel om een stapsgewijze afschaffing.
De koepelorganisatie voor energiebedrijven Energie-Nederland is juist opgetogen. Door de salderingsregeling worden zij juist op kosten gejaagd. Consumenten met zonnepanelen mogen namelijk hun op zonnige dagen teveel opgewekte stroom, die ze terugleveren aan het stroomnet, wegstrepen tegen het verbruik op andere dagen. Energieleveranciers 'betalen' zo met dure stroom als de vraag groot is, terwijl ze zonnestroom krijgen op momenten van een groot aanbod en lage of zelfs negatieve prijzen.
"Het besluit om de salderingsregeling in een keer af te schaffen, wordt breed gesteund. Een concrete datum in de nabije toekomst biedt zekerheid voor consumenten met zonnepanelen en ook voor degenen die ze nog willen aanschaffen", meldt Energie-Nederland. Energieleveranciers kunnen zo ook de extra kosten die ze bij zonnepaneelbezitters rekenen weer afschaffen, voorspelt de brancheclub. (ANP)
Coalitie kiest voor kernenergie
De nieuwe coalitie wil meer kernenergie, blijkt uit het akkoord. De bouw van twee nieuwe kerncentrales wordt doorgezet en er komen twee extra kerncentrales bij. Daarbij willen de partijen ook kijken naar de mogelijkheid om meerdere kleinere kerncentrales te bouwen. In maart stemde een meerderheid van de Tweede Kamer al voor de bouw van de twee extra kerncentrales.
Wat betekent het als Nederland kiest voor kernenergie? In het nieuwe seizoen van de Klimaatkwestie, een podcast van Trouw, onderzoeken we de gevolgen, kansen én haken en ogen deze energievorm.
Luister hier onze podcast 'De Klimaatkwestie':
Video wordt geladen...
Bontenbal mist visie en leiderschap in akkoord
CDA-leider Henri Bontenbal stelt dat in het hoofdlijnenakkoord "een aantal dingen staan die wij goed vinden". Toch mist hij visie en leiderschap en "ontbreekt het erg aan gemeenschapszin", in de plannen, wat Bontenbal jammer vindt. Hij hekelt dat de partijen bezuinigen op maatschappelijke diensttijd en jongeren daarom geen "kans geven om zich in te zetten voor de samenleving na hun tijd op de middelbare school".
Bontenbal vindt het positief dat het nieuwe kabinet verder gaat de arbeidsmarkt te hervormen en inzet op volkshuisvesting. Daarnaast is het CDA blij met de houding die de vier partijen hebben als het gaat om Defensie: de NAVO en steun aan Oekraïne.
De manier waarop de formerende partijen de asielproblematiek op willen lossen noemt Bontenbal "wensdenken" en "niet realistisch". (ANP)
Vluchtelingenwerk: 'Nieuw kabinet ontwricht asielsysteem'
Vluchtelingenorganisatie Vluchtelingenwerk Nederland spreekt zich hard uit over de aangekondigde asielmaatregelen in het hoofdlijnenakkoord. "Deze maatregelen zijn niet alleen vaak ongefundeerd en contraproductief. Ze ontwrichten het asielsysteem en zijn bedoeld om vluchtelingen het zo onaangenaam mogelijk te maken in Nederland" zegt Frank Candel, voorzitter van VluchtelingenWerk Nederland.
De formerende partijen schrijven in het gepresenteerde akkoord over een hervorming van hele asiel- en migratiestelsel. Het zou gaan om het "strengste toelatingsregime voor asiel" en het "omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit". De spreidingswet moet worden afgeschaft en er komt een tijdelijke asielcrisiswet. Asielzoekers moeten volgens het akkoord worden gedwongen zich te registreren voor een periode van maximaal twee jaar terwijl de asielaanvraag wordt opgeschort. Tijdens deze opschorting wordt de opvang beperkt en versoberd.
Volgens Vluchtelingenwerk wil het nieuwe kabinet er vooral "streng uit zien" maar is het niet bezig met "het oplossen van problemen".
"De maatregelen maken het asielbeleid onuitvoerbaar. Ze zorgen voor meer werkdruk bij de IND, langere wachttijden voor de asielprocedure, minder opvangplekken en een langere verblijfsduur in de opvang van asielzoekers", stelt de organisatie. Ook zou de invoering van de maatregelen jaren duren "terwijl er nu direct opvangplekken en minder werkdruk nodig zijn", aldus VluchtelingenWerk Nederland. (ANP)
Vakbond FNV: Akkoord 'rechtstreekse aanval op vakbeweging'
De grootste vakbond van Nederland, FNV, ziet het hoofdlijnenakkoord als een rechtstreekse aanval op de vakbeweging. De bond is ontstemd over voorgenomen bezuinigingen op het ambtelijk apparaat en over het plan om het minimumloon niet te verhogen.
Voorzitter Tuur Elzinga verwacht dat FNV de komende jaren hard gaat botsen met het nieuwe kabinet. "Dit gaat alle perken te buiten", zegt Elzinga. Hij ziet geen enkele noodzaak voor een aangekondigde nullijn voor ambtenaren en bezuinigingen op de WW en andere sociale zekerheden. "De overheidsfinanciën zijn kerngezond". Hij laat weten dat de vakbond zich zal opmaken voor een "keiharde strijd" tegen deze "onzalige plannen". (ANP)
Ouwehand: 'Donkere dag voor Nederland'
Esther Ouwehand, partijleider van de Partij voor de Dieren, spreekt op X van een 'donkere dag voor Nederland'. 'Radicaalrechtse partijen hebben niks te zoeken in het centrum van de macht', schrijft ze over de aangekondigde coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. 'We zullen dit beangstigende politieke project keihard bestrijden'. (ANP)
Van der Plas over rode diesel: 'Scheelt boeren 28 cent per liter'
BBB-leider Van der Plas benadrukt tijdens aanvullende vragen na de persconferentie dat ze het meest trots is op de terugkeer van 'rode diesel'. "Dit scheelt boeren zo 28 cent per liter", stelt ze.
Rode diesel is diesel of gasolie die onder een lager accijnstarief valt en daarom goedkoper is. De brandstof is alleen bedoeld voor bepaalde beroepen. Nu mogen alleen schepen (zolang dit geen pleziervoertuigen zijn) de diesel gebruiken. In het hoofdlijnenakkoord staat nu dat ook boeren, tuinders en loonwerkers de brandstof in de toekomst mogen gebruiken.
SP-leider Dijk: Een kabinet voor 'rijk rechts'
Jimmy Dijk, partijleider van de SP, ziet te weinig "sociale vooruitgang" in het hoofdlijnenakkoord, terwijl "de mensen van ons land dit nodig hebben". Hij verwacht dat het kabinet van de formerende partijen er vooral zal zijn voor "rijk rechts".
"Het eigen risico wordt niet afgeschaft, maar slechts gehalveerd en dat pas in 2027. De huren blijven onverminderd hoog. De verhoging van het minimumloon wordt teruggedraaid", somt Dijk op. "Daarmee zal dit akkoord onze samenleving niet versterken, maar verder verdelen en de ongelijkheid vergroten. Zo wordt er weer niets gevraagd van de grote vermogens en recordwinsten".
De partijleider laat weten dat de SP klaar is om harde oppositie te voeren tegen het nieuwe kabinet. (ANP)
Jetten ziet 'luchtkastelen op drijfzand' in akkoord
D66-leider Rob Jetten stelt dat het gepresenteerde hoofdlijnenakkoord vol staat met "luchtkastelen op financieel drijfzand." Hij stelt dat de samenwerking tussen PVV, NSC, VVD en BBB een "wankele coalitie" is met een akkoord dat geen antwoorden biedt op de problemen van veel mensen. "Niet voor het onderwijs, klimaat, de zorg en de woningbouw. Het is een akkoord dat Nederland terug achter de dijken plaats met minder samenwerking in de EU".
Jetten is ook ontevreden met bezuinigingen op onderwijs en klimaat in het akkoord. Hij mist daarnaast keuzes voor de zorg. "Echte keuzes blijven uit, dat is teleurstellend. Grote problemen worden vooruitgeschoven". (ANP)
Timmermans over akkoord: 'Rampzalig voor werknemers en overheid'
Frans Timmermans, fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA reageert op het hoofdlijnenakkoord. Hij noemt de afspraken "rampzalig voor werknemers" en spreekt over "bestaanszekerheid van directeuren en aandeelhouders." Deze laatste groep is wordt volgens Timmermans door het akkoord "gespekt".
"Ze hebben allemaal beloofd het minimumloon te verhogen en dat gebeurt niet. Dat is slecht nieuws voor de werkende mensen."
Timmermans gaat niet in op vragen over Ronald Plasterk als premier. Ook de formerende partijen gaan beantwoorden geen vragen over premierskandidaten. "De vier partijen zwijgen hierover als het graf", zegt Timmermans. "Daar voeg ik me bij".
Wilders over asielplannen: ‘Als dit niet werkt, werk niets’
In een toelichting over het nieuwe 'strengste asielpakket ooit' dat in het hoofdlijnenakkoord is vastgelegd, beschrijft PVV-leiders Wilders op de persconferentie de maatregelen als een soort laatste redmiddel. "Als dit niet werkt, werkt niets."
Van der Plas: ‘We hebben elkaar gevonden’
Als laatste van de partijleiders spreekt BBB-leider Caroline van der Plas. "We zijn verschillende partijen, maar we hebben elkaar gevonden", zegt ze over de formatiegesprekken.
2024-05-16 09:46:04 DEN HAAG - Caroline van der Plas (BBB) tijdens de presentatie van het hoofdlijnenakkoord. De vier partijen PVV, NSC, VVD en BBB hebben een akkoord bereikt voor een nieuw kabinet. ANP KOEN VAN WEELBeeld ANP Ook Van der Plas noemt een lijst van speerpunten van haar partij die terug zijn te zien in het hoofdlijnenakkoord. Ze noemt de terugkeer van 'rode diesel' voor de landbouw, beter openbaar vervoer op het platteland en de bescherming van hoogwaardige landbouwgrond. Daarnaast spreekt ze over een einde van de afbouw van veestapels en de verandering van de naam van het ministerie van landbouw. Dit wordt nu het ministerie van LVVN: landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur.
Omtzigt: ‘Extraparlementair kabinet zal bestaan uit experts’
Ook Pieter Omtzigt, politiek leider van NSC spreekt op de conferentie over een "bijzondere dag." Het extraparlementair kabinet dat de partijen samen aan de hand van het hoofdlijnenakkoord willen vormen, zal volgens Omtzigt "bestaan uit experts."
Hij spreekt over punten in het akkoord waar zijn partij zich al langer hard voor maakte. Zo noemt hij de invoering van een regionaal kiesstelsel en een constitutioneel hof. Ook spreekt hij van een bouwimpuls van 7,5 miljard euro en "meer grip op studentenmigratie."
"U zult een grote verscheidenheid blijven zien tussen ons ten opzichte van andere partijen in het verleden", concludeert de NSC-leider. Over de coalitiesamenwerking stelt hij: "We zijn vier verschillende partijen en dat zullen we blijven."
Yesilgöz: ‘Wij zien jullie zorgen’
Na Wilders neemt VVD-leider Dilan Yesilgöz het woord. "Wij zien jullie zorgen", zegt ze. Yesilgöz benadrukt dat er met het coalitieakkoord maatregelen komen om ervoor te zorgen "dat er minder mensen ons land binnenkomen." Ook spreekt ze over "meer lucht en zuurstof voor ondernemers" in haar statement op de persconferentie.
Tenslotte noemt de VVD-leider ook de oorlog tussen Rusland en Oekraïne: "We blijven investeren in de strijd tegen Poetin. Nederland heeft een een stabiel landsbestuur nodig dat ons land veilig houdt en onze vrijheden en manier van leven verdedigt en beschermt."
Persconferentie van start. Wilders: ‘We schrijven geschiedenis vandaag’
De coalitiepartijen lichten in een persconferentie het hoofdlijnenakkoord toe. Geert Wilders (PVV) opende de conferentie met de woorden "we schrijven geschiedenis vandaag." De leider van de grootste politiek partij van Nederland stelt dat "De zon weer gaat schijnen in Nederland." Ook spreekt hij van de terugkeer van grenscontroles en een daling van de accijns op brandstof in 2025.
2024-05-16 09:34:03 DEN HAAG - Geert Wilders (PVV) tijdens de presentatie van het hoofdlijnenakkoord. De vier partijen PVV, NSC, VVD en BBB hebben een akkoord bereikt voor een nieuw kabinet. ANP KOEN VAN WEELBeeld ANP "We houden van jullie en onze inwoners, Nederland wordt weer van ons", concludeert Wilders zijn de opening van de conferentie.
Nederlandse gemeenten bezorgd over gevolgen asiel en migratie
De vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) laat weten zich zorgen te maken over de maatregelen op het gebied van asiel en migratie in het hoofdlijnenakkoord. Volgens de gemeenten roept het akkoord vragen op over "de uitvoerbaarheid van de voorstellen over asiel en migratie." Ook zijn er zorgen over de gevolgen van deze maatregelen.
In het hooflijnenakkoord staat onder andere het plan om de spreidingswet af te schaffen, de wet die de verdeling van asielzoekers in Nederland mogelijk maakt.
NVJ: 'Bezuinigingsplannen NPO vallen mee'
De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) vindt de bezuinigingsplannen in het hoofdlijnenakkoord op de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) meevallen "gegeven de eerdere voornemens van PVV en VVD om fors op de omroep te bezuinigen of deze zelfs af te schaffen", zegt Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ.
Vanaf 2026 willen de formerende partijen 100 miljoen euro bezuinigen. Op dit moment krijgt de NPO ruim 940 miljoen euro. De VVD wilde eerdere 400 miljoen bezuinigen en de PVV wilde de NPO afschaffen. (ANP)
Milieudefensie: 'Te weinig om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen'
Klimaatorganisatie Milieudefensie reageert teleurgesteld op het nieuwe hoofdlijnenakkoord.
"Het nieuwe kabinet denkt te kunnen regeren buiten de werkelijkheid van de rechtsstaat, de natuur en het klimaat. En doet veel te weinig om gevaarlijke klimaatverandering te stoppen, terwijl uit nieuw onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat de gevolgen daarvan Nederland nu al kopzorgen geven", stelt directeur Donald Pols.
Polst stelt dat klimaatgeld naar "schijnoplossingen" en "het pamperen van grote vervuilende bedrijven" gaat, ten koste van mensen, de planeet en ontwikkelingssamenwerking. (ANP)
LTO: 'Perspectief voor tuinders en boeren'
Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) spreekt zich tevreden uit over het nieuwe akkoord. "Dit geeft boeren en tuinders perspectief", zegt voorzitter Ger Koopmans in tv-programma Goedemorgen Nederland van omroep WNL. Koopmans vindt het belangrijkste onderdeel van het akkoord dat "boeren voortaan zelf verantwoordelijk worden voor het halen van de milieudoelstellingen".
De formerende partijen stellen in het akkoord dat Nederland niet meer een ambitieuzer natuurbeleid moet voeren dan de rest van Europa. Daarnaast wil de coalitie geen gedwongen krimp van de veestapel en geen gedwongen onteigeningen van boerenbedrijven.
Agractie: 'Boer weer aan het roer'
Ook boerenorganisatie Agractie is tevreden met het hoofdlijnenakkoord. "We zien dat idealisme plaatsmaakt voor realisme. Zo kunnen boeren straks bouwen op een langjarige visie, waarbij op voorhand duidelijk moet worden dat doelstellingen haalbaar en betaalbaar zijn. Pas dan kunnen we samen stappen vooruit zetten", aldus de organisatie.Volgens Agractie is er in de ogen van de boeren de afgelopen jaren "veel afgebroken" en zijn de boeren "financieel hard geraakt" door "vele onrealistische doelstellingen op het gebied van stikstof, water en klimaat." In het nieuwe hoofdlijnenakkoord staat daarentegen "de boer weer aan het roer." (ANP)
Eerste kritische reacties van vakbonden en maatschappelijke organisaties: 'Bestaanszekerheid blijkt holle frase'
Verschillende organisaties spreken zich uit over het coalitieakkoord dat deze nacht verscheen.
Unicef Nederland
Unicef Nederland geeft aan zich grote zorgen te maken over de voorgenomen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking en de asielplannen die in het hoofdlijnenakkoord staan. De organisatie uit ontevredenheid over het plan om de spreidingswet te schrappen, de wet die op dit moment de verdeling van asielzoekers over het land moet regelen."Zonder deze wet zullen gemeenten, omwonenden, uitvoeringsorganisaties en bovenal asielzoekerskinderen niet weten waar ze aan toe zijn", zegt Suzanne Laszlo, directeur van Unicef Nederland.
Ook bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking noemt de organisatie "onbegrijpelijk", gelet op de vele crises in de wereld. "De plannen zullen grote gevolgen hebben voor de huidige en toekomstige generaties van kinderen wereldwijd."Elf maatschappelijke organisaties
Elf maatschappelijke organisaties reageren gezamenlijk op het hoofdlijnenakkoord. Ze stellen in een verklaring bezorgd te zijn over de voorgenomen bezuinigingen op het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De organisaties zeggen dat het nog onduidelijk is waar de bezuinigingen zullen neerslaan.Wel is het duidelijk dat de bezuinigingen "Het aanzien en de afspraken van Nederland in het buitenland zullen aantasten. Hiermee breekt deze coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB een vitaal netwerk af dat in decennia is opgebouwd", aldus de verklaring die wordt onderschreven door onder meer ActionAid, Both ENDS, CARE Nederland, Clean Clothes Campaign, Hivos, The Hunger Project, Partos, Save the Children en SOMO.
CNV
Vakbond CNV geeft aan geschrokken te zijn over een aantal bezuinigingen die de formerende partijen in willen voeren. "Met dit akkoord zagen ze flink aan de financiële positie van miljoenen werkenden", zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. Hij doelt op de plannen in het akkoord om het minimumloon niet te verhogen. Ook noemt de vakbond dat de WW wordt ingekort.Bestaanszekerheid is volgens CNV daarom een "holle frase" gebleken van de formerende partijen. Fortuin verwacht dat deze bezuinigingen werkende mensen treft, met name mensen die weinig verdienen. "Dit zijn voor ons flinke alarmbellen", aldus Fortuin. (ANP)
Dit zijn de hoofdlijnen van het nieuwe coalitieakkoord
De PVV, VVD, NSC en BBB hebben afspraken gemaakt in het coalitieakkoord op hoofdlijnen. Dit zijn de belangrijkste punten:
Minder migratie
De partijen willen het hele stelsel van asiel en migratie hervormen, schrijven ze in het hoofdlijnenakkoord. Het gaat om 'het strengste toelatingsregime voor asiel en het omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit'. Daarvoor sneuvelt de fel bevochten en al door beide Kamers aangenomen spreidingswet van demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (VVD).In plaats daarvan komt een tijdelijke Asielcrisiswet 'met crisismaatregelen om de acute instroom en opvang van asielzoekers voor de komende tijd te bestrijden'. Voor een periode van maximaal twee jaar worden asielzoekers gedwongen zich te registreren en wordt de asielaanvraag opgeschort. De opvang wordt tijdens de opschorting beperkt en versoberd, staat in het akkoord.
De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden "zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet". Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen.
Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt 'fors beperkt'. De samenwerkende partijen verwachten dat de jaarlijkse uitgaven uiteindelijk met 1 miljard euro dalen als minder asielzoekers naar Nederland komen.
'Het is hard nodig grip te krijgen op arbeidsmigratie', vinden de beoogde coalitiepartijen. Ze willen daarom kritisch kijken 'wie wij nodig hebben en wie ons nodig heeft'. Dat zal bijvoorbeeld gebeuren als nieuwe bedrijven zich hier gaan vestigen. Daarnaast zijn ze van plan om maatregelen te nemen tegen malafide uitzendconstructies. Kennis- en studiemigratie mag ook een tandje minder van de coalitie in wording.
Besparen én investeren
De formerende partijen hebben in hun hoofdlijnenakkoord afgesproken om uiteindelijk 14,7 miljard euro per jaar te bezuinigen. Daar staat ook 14,7 miljard euro aan extra uitgaven (lastenverlichtingen en investeringen) tegenover. Dat gaat samen met lastenverzwaringen van 4,6 miljard euro. Per saldo gaan de uitgaven uiteindelijk met 4,7 miljard euro per jaar omlaag. De bezuinigingen, extra uitgaven en lastenverzwaringen gaan vanaf 2025 elk jaar een stap omhoog, totdat die zijn opgebouwd tot de genoemde bedragen.Maximumsnelheid terug naar 130 km/u
De maximumsnelheid op de snelweg gaat waar dat kan weer terug naar 130 kilometer per uur. Deze is op snelwegen is op dit moment overdag beperkt tot 100 kilometer per uur, in verband met de te hoge stikstofneerslag in veel kwetsbare natuurgebieden.De vier partijen zeggen verder in het akkoord dat actie nodig is om de bereikbaarheid in heel Nederland op orde te houden en verder te verbeteren. Daarbij telt elke regio, benadrukken ze. Zo vinden PVV, VVD, NSC en BBB dat bij besluiten over spoorverbindingen niet alleen de focus moet liggen op de grote steden, maar dat per regio moet worden bekeken wat er nodig is.
Geen CO2-heffing voor bedrijven
Het plan om grote vervuilende bedrijven vanaf 2028 meer te laten betalen voor hun CO2-uitstoot gaat van tafel.In april werd bekend dat het demissionaire kabinet de heffing op een deel van de CO2-uitstoot van vervuilende bedrijven vanaf 2028 verder wil verhogen, om die bedrijven ertoe aan te zetten sneller te vergroenen. Met het geld dat de maatregel zou opleveren, zouden bedrijven met een lagere uitstoot worden ontzien, was het idee.
Geen gedwongen krimp veestapel of onteigening
Gedwongen krimp van de veestapel is niet aan de orde en ook gedwongen onteigening van boeren niet. Voor elk agrarisch bedrijf moet apart worden vastgesteld aan welke doelen ze moeten voldoen aangaande natuur, waterkwaliteit, klimaat en luchtverontreiniging.Niet elk gebied in Nederland hoeft meer als kwetsbaar te worden bestempeld. Dat geeft meer ruimte om mest te kunnen uitrijden en zo meer stikstof te mogen uitstoten.
Voor boeren, tuinders en loonwerkers komt de rode diesel terug, dat is diesel waarop een aanzienlijk lagere accijns wordt geheven.
Openbaar vervoer voor heel Nederland
De bereikbaarheid in heel Nederland moet worden verbeterd. Daarbij telt elke regio, benadrukken de partijen. Zo vinden PVV, VVD, NSC en BBB dat bij besluiten over spoorverbindingen niet alleen de focus moet liggen op de grote steden, maar dat per regio moet worden bekeken wat er nodig is. Ook moet het busvervoer tussen dorpskernen in het landelijk gebied beter, staat in het hoofdlijnenakkoord.Het nieuw te vormen kabinet wil ook dat de aanleg van de Lelylijn doorgaat, de spoorverbinding tussen Noord-Nederland en Lelystad waarover al jaren wordt gesproken. Onlangs keurde het Europees Parlement de treinverbinding goed. De vier partijen willen dat de bouw van de lijn begint in Groningen, hebben ze in het akkoord vastgelegd. Daarin pleiten ze ook voor het aansluiten van vijf treinstations op het netwerk van internationale hogesnelheidslijnen. Welke stations dat moeten worden staat niet vast, maar Hengelo, Venlo, Heerlen, Groningen en Zwolle worden als voorbeeld genoemd.
Sneller bouwen en betaalbaar wonen
Er worden nieuwe gebieden aangewezen waar grootschalige woningbouw kan plaatsvinden. En het aantal 'struikelblokken' moet omlaag: bouwen in het buitengebied of op het eigen erf moet makkelijker worden. Daarnaast moet 'coöperatief wonen' aantrekkelijk worden gemaakt door het wegnemen van de financiële en juridische belemmeringen.Bij nieuwbouw moet gemiddeld minimaal 30 procent sociale huur zijn. En als het gaat om koopwoningen: de vier partijen tornen niet aan de hypotheekrenteaftrek, de onroerendezaakbelasting wordt aan een maximum gebonden door afspraken met gemeenten en de fiscale positie van de eigen woning blijft ongewijzigd om onzekerheid op de woningmarkt tegen te gaan.
De partijen willen een coördinerende minister voor woningbouw. Die gaat de regie voeren op ruimtelijke ordening en bepaalt waar nieuwe huizen worden gebouwd, hoeveel en voor welke groepen (jongeren, ouderen, dak- en thuislozen). Het streven is om 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. Verder moet het makkelijker worden om een woonbestemming te geven aan kantoren en bedrijfsgebouwen, en ook het permanent bewonen van recreatiewoningen moet worden gedoogd.
NPO moet hervormen en 100 miljoen inleveren
De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) moet vanaf 2026 structureel 100 miljoen euro inleveren. De partijen willen dat de NPO inzet op digitalisering en het bereiken van een jonger publiek.De publieke omroep moet worden hervormd 'zodat de journalistiek - inclusief het veelzijdig aanbod - kwalitatief hoogwaardig vormgegeven en gewaarborgd wordt', staat in het akkoord. "Toekomstbestendigheid en transparantie van kosten staan daarbij voorop."
Partijleiders willen Richard van Zwol als formateur
Richard van Zwol wordt formateur, staat in het verslag van de inmiddels twee oud-informateurs. De vier fractievoorzitters van PVV, VVD, NSC en BBB vonden het 'met het oog op de continuïteit in de kabinetsformatie' handig om Van Zwol of zijn mede-informateur Elbert Dijkgraaf te vragen. "De heer Van Zwol is bereid een opdracht tot formatie te aanvaarden en hierover verslag uit te brengen."
Akkoord nu definitief; PVV, VVD, NSC en BBB vormen kabinet
Het rechtse kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB komt er. De vier partijleiders en de informateurs hebben een definitief akkoord gesloten, zo bleek na een laatste overleg dat vlak na middernacht begon. Eerder hadden de vier fracties tijdens urenlang fractieberaad de plannen al goedgekeurd. Bij alle partijen was de instemming unaniem. Wel wilden VVD, NSC en BBB nog enkele tekstuele wijzigingen bespreken en dat is gelukt.
Nu het akkoord definitief is, kan het samen met het eindverslag van de informateurs naar de Tweede Kamer. Kamervoorzitter Martin Bosma neemt de stukken nog in de nacht in ontvangst, waarna ze publiek worden. Donderdagochtend geven de partijleiders een toelichting op de plannen.
De Tweede Kamer zal volgende week debatteren over het akkoord. De vier partijen hebben al een meerderheid van 88 van de 150 zetels.
De komende dagen zal PVV-leider Geert Wilders de naam van de formateur bekendmaken, die een nieuw kabinet gaat samenstellen. Naar verwachting is dat Ronald Plasterk, een oud-PvdA-minister die bij het begin van de formatie betrokken was. Ingewijden bevestigen zijn naam, maar officieel wil niemand iets zeggen.
Van der Wal geraakt: stikstofbeleid is niet overeind gebleven
Het stikstofbeleid van het demissionaire kabinet blijft niet overeind in het akkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Dat zegt Christianne van der Wal, demissionair minister voor Natuur en Stikstof en VVD-Kamerlid, na het overleg van haar fractie over het akkoord. "Dat raakt me. Ik heb natuurlijk tweeënhalf jaar keihard gewerkt en geknokt. Ik heb er ook best een hoge prijs voor betaald. Maar ja, politiek is een hard vak."
Over het stikstofbeleid is 'goed gesproken', zegt Van der Wal. "Het is nu aan een nieuwe minister op het ministerie van Landbouw om te komen met een pakket van maatregelen. Om te kijken hoe je die doelen gaat halen. Want die doelen staan natuurlijk nog steeds in het coalitieakkoord." Van der Wal doelt waarschijnlijk op doelen om stikstofgevoelige natuur te herstellen.
Net als haar collega-kabinetslid en fractiegenoot Eric van der Burg blijft Van der Wal in de Kamer. "Ik heb vanavond een prachtig team gezien, waar ik onderdeel van ben. En ik ben ervan overtuigd dat we samen gaan strijden voor de liberale waarde waar ik zo voor sta. En dat doe ik heel graag straks ook vanuit die fractie."
Tevreden Wilders ziet dat elke partij veel heeft weggegeven
Volgens PVV-leider Geert Wilders hebben alle vier de partijen die een nieuwe regering gaan vormen veel moeten weggeven. Maar hij denkt dat ze allemaal 'heel tevreden kunnen zijn' met het hoofdlijnenakkoord dat PVV, VVD, NSC en BBB woensdag overeenkwamen. "Het is grosso modo een heel mooi akkoord."
Wilders zei dat kort voordat de vier partijleiders even voor middernacht opnieuw met de informateurs zouden overleggen om de laatste kleine wijzigingen aan te brengen in het akkoord van 25 pagina's. Alle fracties stemden unaniem in met het document.
In de volgende fase van de formatie wordt het kabinet samengesteld. De PVV-leider wilde niet zeggen of de posten al zijn verdeeld over de partijen. Het is de bedoeling dat 50 procent van de nieuwe bewindspersonen uit de coalitiepartijen zelf komt en de andere helft van buiten, zo hebben de vier partijen al eerder afgesproken.
Timmermans heeft grote zorgen over rechts kabinet
GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter Frans Timmermans maakt zich grote zorgen over het akkoord op hoofdlijnen tussen PVV, VVD, NSC en BBB. "Voor het eerst in de Nederlandse parlementaire geschiedenis komt radicaal-rechts in het centrum van de macht te staan. Dat is nogal wat. We krijgen dus echt een PVV-kabinet. Dat is historisch en dat bedoel ik niet in een positieve zin."
Timmermans zei dat een rechts kabinet de verdeeldheid in Nederland 'alleen maar zal aanjagen'. "Daar waar dat gebeurd is in andere landen, loopt dat niet goed af", waarschuwde hij in de Tweede Kamer.
BBB-leider Caroline van der Plas, die op dat moment ook aanwezig was, werd gevraagd naar de kwalificatie van Timmermans. Daarop zei Van der Plas dat haar partij deelneemt aan een 'centrumrechts kabinet', hetgeen door Timmermans werd verworpen.
Timmermans zegt dat het PVV-leider Geert Wilders te doen is om in het centrum van de macht te komen. 'Dat wordt nu mogelijk gemaakt door Yesilgöz en Omtzigt', zegt hij over de samenwerking tussen de VVD en de NSC. De voorman van GroenLinks-PvdA vroeg zich verder af of de kiezers van NSC en VVD deze uitkomst wel willen.
Over een eventueel premierschap van PvdA-lid Ronald Plasterk wilde Timmermans nog geen uitspraken doen, ook niet of Plasterk eventueel geen lid meer zou mogen blijven van de partij als hij premier wordt van een aanstaand kabinet. "Als het zover is, krijgt u echt wel een reactie."
VVD-fractie als laatste unaniem akkoord met afspraken over vorming rechts kabinet
De VVD-fractie in de Tweede Kamer heeft ook unaniem ingestemd met een rechts kabinet samen met de PVV, NSC en BBB. Dat zegt Yesilgöz na afloop van een uren durend fractieberaad in het Johan de Witthuis in Den Haag. Er zijn wel enkele "tekstuele dingetjes" die de fractie graag nog wil laten aanpassen.
De liberalen zijn als laatste klaar met hun oordeel over het onderhandelaarsakkoord. De fracties waren rond 17.00 uur begonnen aan hun fractieoverleg. De PVV was als eerste klaar, na ongeveer 2,5 uur overleg. Daarna volgde BBB en kort daarop NSC. De VVD begon iets later en deed er uiteindelijk meer dan zes uur over.
De VVD was sinds 2010 steeds de grootste partij in de Kamer, maar verloor die koppositie bij de verkiezingen op 22 november aan de PVV. Waar de liberalen samenwerking met de partij van Geert Wilders jarenlang uitsloten, zette Yesilgöz de deur daarvoor al tijdens de campagne op een kier. Hoewel zij aanvankelijk slechts een gedoogrol zag voor de VVD, doet de partij nu toch volwaardig mee. (ANP)
Akkoord: lager eigen risico, harder rijden en geen spreidingswet
Het beoogde nieuwe kabinet wil dat het eigen risico in de zorg wordt gehalveerd en dat 130 kilometer per uur mag worden gereden op de snelweg. Ook moet de NPO 100 miljoen euro inleveren en wordt de al aangenomen spreidingswet voor de opvang van asielzoekers niet uitgevoerd. Ingewijden bevestigen berichtgeving hierover van diverse media.
Verder wil het nieuwe kabinet aan de Navo-norm voldoen, maar de vier coalitiepartijen willen de begroting van het ministerie van Defensie niet nog verder verhogen. Dat betekent dat 2 procent van het bruto nationaal inkomen zal worden uitgegeven aan de krijgsmacht. (ANP)
NSC-fractie zegt unaniem ja tegen kabinet met PVV, VVD en BBB
De Tweede Kamerfractie van NSC stemt unaniem in met het akkoord dat partijleider Pieter Omtzigt heeft gesloten met PVV, VVD en BBB over een nieuw kabinet. Dat meldt Omtzigt na afloop van een fractievergadering waarin hij de plannen heeft toegelicht. Er zijn volgens hem nog wel enkele kleine puntjes die mogelijk anders kunnen worden geformuleerd.
Alleen de VVD-fractie heeft nog niet ingestemd met het akkoord. (ANP)
BBB-fractie stemt in met akkoord
De fractie van de BBB heeft haar goedkeuring uitgesproken over het akkoord dat de partij met PVV, VVD en NSC heeft geschreven. Eerder vanavond stemde de fractie van de PVV al in.
Fractieleider Caroline van der Plas zegt dat er wel een paar punten zijn die ze nog wil bespreken met de informateurs, ‘maar dat zijn kleine zaken’.
Het wachten is nu nog op de VVD en NSC. Bezwaren van de fractie van Nieuw Sociaal Contract lijken niet op komst, schrijft Wilma Kieskamp in een analyse. Wat de koers van het aanstaande kabinet betreft, zendt vooral de VVD woensdag signalen uit dat de fractie niet zomaar wil tekenen bij het kruisje. (Trouw)
De aanstaande premier wacht een zware taak met dit akkoord
De PVV gaat voor het eerst regeren. Geert Wilders zet de gewonnen verkiezingen om in een kabinet waarvan hij niet zelf premier wordt, maar wel de koers bepaalt.
Volgens de eerdere informateur Kim Putters moet juist een premier van buiten over zeer veel politieke en bestuurlijke vaardigheid beschikken. Bij een lossere band tussen kabinet en Tweede Kamer, zoals de vier partijen beogen, “hangt de samenwerking meer af van de aard en kwaliteit van de samenstelling van het kabinet”, waarschuwde Putters in maart.
PVV-fractie steunt akkoord dat Wilders sloot over nieuw kabinet
De Tweede Kamerleden van de PVV hebben unaniem ingestemd met de voorwaarden waaronder hun leider Geert Wilders een kabinet wil vormen met VVD, NSC en BBB. Zij staan achter het onderhandelaarsakkoord dat hij met deze partijen sloot, zo maakte Wilders bekend nadat hij de afspraken met hen had doorgenomen. (ANP)
