EU trekt ultieme strafprocedure in nu Polen rechtstaat versterkt
De ingrijpende procedure lag al jaren stil, maar had kunnen leiden tot het afnemen van het stemrecht van Polen in de EU. Het doorzetten van de straf is aan de andere EU-lidstaten, en die hadden daar weinig trek in. Sommige vrezen dan zomaar de volgende te kunnen zijn. Polen had in ieder geval de afgelopen jaren rugdekking van lotgenoot Hongarije, waartegen dezelfde zogeheten artikel 7-procedure loopt.
De Europese Commissie heeft de EU-landen en het Europees Parlement ingelicht over haar voornemen om de procedure tegen Polen in te trekken. Zodra die daarop hebben kunnen reageren, neemt de commissie een definitief besluit.
Nieuw hoofdstuk
"Vandaag markeert het begin van een nieuw hoofdstuk voor Polen", zegt commissievoorzitter Ursula von der Leyen op X. "Na zes jaar denken we de artikel 7-procedure te kunnen afsluiten." Eerder dit jaar gaf Brussel ook al miljarden euro's uit het Europese coronaherstelfonds vrij waarop Polen aanspraak maakte. Die waren bevroren uit zorg over de uitholling van de democratische spelregels in Polen.
Afgelopen najaar maakte de rechts-nationalistische regering die de afgelopen jaren voortdurend ruziede met Brussel, plaats voor de EU-gezinde regering van voormalig EU-kopstuk Donald Tusk. Die werkt aan het terugdraaien van wijzigingen in de Poolse rechterlijke macht waarmee de vorige regering haar greep op de rechtspraak had versterkt.
Hervormingsinspanningen
Het intrekken van de strafprocedure "is de vrucht van hard werk en vastberaden hervormingsinspanningen", meldt Von der Leyen. Ze ziet niet langer "een risico op een ernstige inbreuk op de rechtstaat". Ook al zijn de hervormingen nog niet geheel ingevoerd en afgerond en kan de rechts-nationalistische president die bijvoorbeeld nog ophouden, erkennen EU-bronnen. De "oriëntatie" in Warschau is volgens hen zo veranderd dat de commissie erop vertrouwt dat het gevaar voor de Poolse rechtstaat voorlopig is geweken.
