Oorlog in Oekraïne

Oekraïne zwaar in defensief in Charkiv, meer dan 4.000 inwoners al gevlucht

In dit blog doet NRC verslag van de ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne. Lees meer artikelen in ons dossier.

Dit blog is gesloten

We sluiten dit blog nu af. Je kunt verder lezen over de Russische invasie van Oekraïne in ons nieuwe blog.

Zestien mensen onder het puin vandaan gehaald in Belgorod, dodental blijft onbekend

Er is onduidelijkheid ontstaan over het dodental als gevolg van het gedeeltelijk instorten van het flatgebouw van tien etages hoog in de Russische grensregio Belgorod. Waar eerder gesproken werd van ‘zeker zeven doden’ zijn vooralsnog geen lichamen gevonden.

Wel zijn inmiddels zestien mensen onder het puin vandaan gered, meldt het onafhankelijke Russische onderzoeksmedium The Insider. Veel van de slachtoffers zijn er ernstig aan toe. Nu de omwonenden uit hun huizen zijn geëvacueerd, zouden er nog tien mensen zijn vermist.

Over de toedracht van de instorting is nog niet meer bekend. Op videobeelden van het moment die rondgaan is een explosie maar geen oorzaak te zien. Het Russische ministerie van Defensie wijdt de schade aan de inslag van een Oekraïense ‘Totsjka-Oe’-raket. Er is ondersteunend bewijs geleverd voor deze theorie.

Wel ging vlak voor de explosie het luchtalarm af in Belgorod en werd gewaarschuwd voor raketten. Ook tonen lokale Telegramkanalen op andere plekken in Belgorod scherfschade van een aanval die zou zijn uitgevoerd rond het moment van de explosie. Zondag rond het middaguur, kort na de aanval meldde het Russische ministerie van Defensie nog dat de eigen luchtafweer bij het uitschakelen van een Oekraïense raket, schade aan een woongebouw had veroorzaakt. Of dat over dezelfde inslag gaat, is niet vermeld.

Oorzaak nog niet bekend
De Oekraïense autoriteiten hebben niet op de Moskouse aantijging gereageerd. Aan pro-Oekraïense zijde wordt op sociale media zonder doorslaggevend bewijs volop gespeculeerd over de mogelijkheid van een sabotage-actie van de Russische autoriteiten zelf.

Hoewel Kyiv zich in Belgorod in principe richt op militaire doelen, zijn er wel tientallen burgerdoden gevallen als gevolg van de aanvallen. Dit kan komen door afzwaaiers, gebrekkige Russische luchtafweer of slecht mikken. Volgens de lokale autoriteiten vonden 120 Russische burgers de dood als gevolg van de oorlog.

Oekraïne zwaar in defensief in Charkiv, meer dan 4.000 inwoners al gevlucht

Het Oekraïense leger moet tot het uiterste gaan in de noordelijke regio Charkiv, erkent Oleksandr Syrsky, de opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten. Op Telegram schrijft hij zondag over „zware defensieve gevechten” waarin de Oekraïners „er alles aan doen” om de Russen, die van verschillende kanten komen, te stoppen. Tientallen dorpen in Charkiv liggen onder zwaar Russisch artillerie- en mortiervuur, waardoor inmiddels meer dan vierduizend Oekraïners de regio zijn ontvlucht.

Oekraïne beweert stand te houden tegen de Russische overvloed aan artilleriegeschut en militairen, maar Rusland claimde zaterdag al vijf dorpen in de regio te hebben ingenomen. Zeker één Oekraïens bataljon heeft zich noodgedwongen teruggetrokken, schrijft persbureau AP.

Rusland heeft meermaals gezegd ten zuiden van Belgorod een lege ‘buffer-zone’ te willen instellen om voor de veiligheid van zijn eigen inwoners. Die lopen gevaar bij Oekraïense tegenaanvallen op militaire doelen in Belgorod. Het is niet duidelijk of het ingestorte flatgebouw in de gelijknamige stad, waardoor zondag tientallen mensen (zware) verwondingen opliepen, het gevolg is van een Oekraïense aanval. Rusland zegt van wel, Oekraïne heeft nog niet gereageerd.

Oekraïners ontvluchtten afgelopen zaterdag per bus de regio Charkiv. Foto Sergey Kozlov/EPA

‘Zeker 7 doden en 15 gewonden bij ingestort flatgebouw in Russische Belgorod na Oekraïense aanval’

In de Russische stad Belgorod nabij de grens met Oekraïne zijn bij een instorting van een flatgebouw zeker zeven doden gevallen. Dat meldden verschillende Russische persbureaus, waaronder Interfax, zondag op basis van informatie van lokale hulpdiensten. Volgens lokale gouverneur Vyacheslav Gladkov is de instorting, meerdere verdiepingen zouden het gedeeltelijk hebben begeven, een gevolg van een Oekraïense aanval. Oekraïense autoriteiten hebben vooralsnog niet op de Russische beschuldigingen gereageerd.

Naast zeker vijftien gewonden zouden zeker tien mensen vermist vastzitten onder het puin. Nadat lokale autoriteiten onmiddellijk reddingsacties in hadden gezet stortte later op de middag het dak van gebouw te midden van de zoektocht naar overlevenden. Op beelden is te zien hoe omstaanders de rampplaats ontvluchten terwijl de instorting van het dakdeel grote stofwolken veroorzaakt.

Volgens het Russische persbureau Interfax was eerder instortingsgevaar ontstaan bij de aangrenzende gebouwen van het tien verdiepingen tellende flatgebouw. Daardoor hebben de lokale autoriteiten de omliggende gebouwen geëvacueerd. De instorting volgde kort nadat in de regio Belgorod tot vijf keer toe het luchtalarm had geklonken.

Belgorod, de regionale hoofdstad van de gelijknamige zuidelijke grensregio, ligt op zo’n veertig kilometer van de Oekraïense grens. Het wordt sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne regelmatig onder vuur genomen door Kyiv. Hoewel Oekraïne zich daarbij in principe richt op militaire doelen, zijn er wel al meerdere burgerdoden gevallen als gevolg van de aanvallen.

De instorting, mogelijk na een Oekraïense aanval, volgde kort nadat in de regio Belgorod tot vijf keer toe het luchtalarm had geklonken.
Foto AFP

Lokale gouverneur: 1.175 mensen geëvacueerd uit Charkiv na nieuw Russisch offensief

Zeker 1.175 mensen zijn de afgelopen 24 uur uit de Oekraïense regio Charkiv geëvacueerd. Dat heeft de gouverneur van de aan Rusland grenzende grensregio, Oleh Synjehoebov, zaterdag bekendgemaakt op Telegram. De evacuatie volgt op een nieuw Russisch offensief van vrijdag, waarbij gepantserde voertuigen door de Oekraïense verdedigingslinies van de regio probeerden te breken. Het is vooralsnog niet duidelijk in hoeverre dat gelukt is.

Synjehoebov laat weten dat Rusland de afgelopen 24 uur artillerie- en mortierbeschietingen heeft uitgevoerd op zeker dertig nederzettingen in de regio. Volgens de Oekraïense lokale autoriteiten werden ook tientallen Russische aanvallen afgeslagen door het Oekraïense leger. Vrijdag werd onder meer het dorp Vovtsjansk onder vuur genomen, waardoor zeker twee mensen werden gedood en minstens vijf mensen gewond raakten.

Waar de geëvacueerde bewoners uit Charkiv in veiligheid worden gebracht, is niet bekend. Het merendeel van de lokale bewoners is Charkiv uit eigen houtje ontvlucht met de auto. Wie daar niet toe in staat is krijgt hulp van lokale autoriteiten. Twee jaar geleden slaagde het Oekraïense leger erin om Russische troepen die het gebied waren binnengedrongen weer te verdrijven. De afgelopen maanden is het Russische leger de regio blijven bestoken. Op haar beurt sprak het Russische ministerie van Defensie zaterdag van het afslaan van een reeks Oekraïense aanvallen — 21 raketten en 16 drones — in de Russische regio’s Volgograd, Belgorod en Koersk.

De lokale brandweer probeert de schade van een Russische raketaanval op vrijdag, in de Oekraïense regio Charkiv te beperken. Foto Vyacheslav Madiyevskyy/Reuters

Nieuw steunpakket VS voor Oekraïne van 400 miljoen dollar

De Verenigde Staten hebben vrijdag een nieuw militair steunpakket ter waarde van 400 miljoen dollar (ruim 371 miljoen euro) aangekondigd voor Oekraïne. Dat melden internationale persbureaus. Het pakket zal volgens een Amerikaanse overheidsfunctionaris voornamelijk bestaan uit artillerie, munitie voor raketafweersystemen, antitankmunitie, gepantserde voertuigen en handvuurwapens.

Het steunpakket is onderdeel van een in april aangenomen wet die 95 miljard dollar (ruim 89 miljard euro) vrijmaakt voor hulp aan onder meer Israël en Taiwan. 60,8 miljard daarvan (zo’n 57 miljard euro) is voor Oekraïne bestemd. Volgens dat steunpakket kan president Biden een bedrag van acht miljard dollar naar eigen inzicht uitgeven aan geschikte wapensteun voor Oekraïne zonder goedkeuring van het congres. Het nieuwe steunpakket is daar onderdeel van.

De extra wapensteun is hard nodig voor Oekraïne: eerder op vrijdag werd melding gemaakt van een doorbraak van de Russen in de Oekraïense verdedigingslinie bij Charkov. Met een gepantserde grondaanval openden de Russen zo een nieuw front in het noordoosten van Oekraïne, nadat de oorlog lange tijd in het oosten en zuiden werd gevoerd.

Brandweerlieden blussen een brand als gevolg van een Russische aanval op een gebouw in Charkov. Foto Sergey Kozlov/EPA

Russen steken met tanks grens met Charkiv over en proberen terrein te veroveren

De Russische strijdkrachten hebben vrijdag geprobeerd om met gepantserde voertuigen door de Oekraïense verdedigingslinies van de regio Charkiv te breken, bij het dorp Vovtsjansk. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Defensie. Niet duidelijk is of de Russen erin geslaagd zijn daadwerkelijk terrein te veroveren. Volgens de gouverneur van Charkiv zouden de Oekraïners „geen meter” hebben toegegeven, maar een Oekraïense militaire bron meldt aan persbureau Reuters dat Rusland ongeveer een kilometer aan terrein heeft veroverd. Oekraïne stuurde maandag versterking naar de noordoostelijke regio op enkele tientallen kilometers van de Russische grens.

De Oekraïense strijdkrachten wisten de Russen in 2022 uit Charkiv te verdrijven, maar sinds een paar maanden is het weer behoorlijk onrustig in de regio. Het dorp Vovtsjansk werd vrijdagochtend beschoten en gebombardeerd. Bij een raketaanval in het dorp kwamen twee mensen om het leven en raakten vijf anderen gewond. In een dorp verderop kwam ook iemand om het leven door beschietingen, meldt de gouverneur op Telegram. De meeste inwoners zijn inmiddels met de auto uit het gebied vertrokken. Lokale autoriteiten helpen mensen zonder auto om weg te komen.

De Oekraïense president Zelensky heeft in een persconferentie laten weten dat Oekraïne al voorbereid was op de pogingen van Rusland om door te breken aan de grens bij Charkiv en dat Rusland mogelijk binnenkort nog meer troepen stuurt. De Russische president Poetin liet in maart van dit jaar al weten een bufferzone in Oekraïne nodig te hebben om Rusland te beschermen tegen Oekraïense bombardementen. Sindsdien is de regio Charkiv zwaar getroffen, onder meer met aanvallen op de elektriciteitsvoorzieningen in het gebied.

Brandweermannen helpen op de plek waar net een bom is ingeslagen in de regio Charkiv. Foto Vyacheslav Madiyevskyy/Reuters

Gouverneur: acht mensen gewond geraakt in Russische stad Belgorod door Oekraïense luchtaanvallen

In de Russische stad Belgorod zijn in de nacht van woensdag op donderdag acht mensen gewond geraakt door Oekraïense luchtaanvallen. Dat meldt de gouverneur van de regio Belgorod, Vyacheslav Gladkov op Telegram. Belgorod grenst aan Oekraïne.

Volgens Gladkov zouden zeven volwassenen en één kind gewond geraakt zijn. Vijf slachtoffers, onder wie een 11-jarig meisje, zijn gewond geraakt door granaatscherven. Zij werden overgebracht naar een ziekenhuis. De overige drie slachtoffers kregen ter plekken medische hulp.

Door aanvallen zouden ongeveer vijftig woongebouwen en bijna veertig auto’s vernield zijn. Ook zou het zakelijke centrum van de regio vernield zijn. Op Telegram heeft Gladkov foto’s gedeeld van de vernielingen. Daarop zijn verwoeste appartementen en verbrande auto’s te zien. Het Oekraïense leger heeft voorlang geen reactie gegeven op het nieuws.

Een verwoest gebouw in de Russische regio Belgorod. Foto Region Vyacheslav Gladkov/Telegram/Reuters

EU-lidstaten akkoord: winsten op bevroren Russische banktegoeden gaan naar Oekraïne

EU-lidstaten zijn het eens over het gebruiken van 3 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden voor steun aan Oekraïne. Na weken van soms moeilijke onderhandelingen, bereikten ambassadeurs van de Europese lidstaten in Brussel woensdag een akkoord over het lange tijd omstreden plan, laat Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag weten.

De roep om het Russische geld te gebruiken klinkt al sinds het begin van de aanvalsoorlog in 2022. Destijds bevroor de Europese Unie voor in totaal meer dan 200 miljard euro aan tegoeden van de Russische centrale bank als sanctie.

Maar dat geld daadwerkelijk confisqueren en doorsluizen stuitte op grote juridische en politieke bezwaren van EU-landen. Daarom is nu voor een omweg gekozen: louter de winsten die gemaakt worden door de bedrijven die de bevroren tegoeden beheren, kunnen worden gebruikt.

Toch is het akkoord een doorbraak: nog maar een half jaar geleden maakten sommige EU-landen, waaronder Duitsland, ook bezwaar tegen deze constructie. Maar door de groeiende financiële en militaire nood van Oekraïne en na nieuwe juridische analyses, kantelden de opvattingen de afgelopen maanden.

‘Geen sterker symbool’

In een verklaring haalde Von der Leyen het akkoord binnen als een belangrijk signaal. „Er is geen sterker symbool en geen beter gebruik van dat geld mogelijk dan Oekraïne en heel Europa een veiliger plek te maken om te leven.”

Wel werd de afgelopen weken nog druk gediscussieerd over de precieze bestemming van het geld. Afgesproken is nu dat het voor het grootste deel (90 procent) naar militaire steun voor Oekraïne gaan en de overige 10 procent apart wordt gehouden voor eventuele juridische kosten, of anders voor begrotingssteun wordt gebruikt.

Discussie was er recent ook over de belasting die België heft op de winst van Euroclear, de effectenbeheerder die de meeste tegoeden onder zich heeft. Die 25 procent zou immers afgaan van het totale beschikbare bedrag voor Oekraïne. België benadrukte steeds dat geld zelf óók over te maken naar Oekraïne, maar andere EU-landen wilden garanties dat het land dat dan niet aftrok van haar eigen overige bijdragen. Nu is dat inderdaad vastgelegd.

Nu ambassadeurs akkoord zijn, moeten ministers ergens de komende weken nog instemmen. Volgens de Commissie kan het eerste geld deze zomer dan al richting Oekraïne gaan.

Ursula von der Leyen in overleg met Volodymyr Zelensky. Foto Abaca Press

Kyiv meldt nieuwe reeks Russische aanvallen op verschillende energievoorzieningen

De Russische luchtmacht heeft woensdag opnieuw verschillende energie-infrastructuren met drone- en raketaanvallen onder vuur genomen. Dat melden Oekraïense autoriteiten woensdag op Telegram. Drie energiecentrales uit het Sovjettijdperk zouden daarbij ernstige schade hebben opgelopen.

De aanvallen troffen onder meer stroomopwekkings- en transmissiefaciliteiten in de regio’s Poltava, Kropyvnytsky, Zaporizja, Lviv, Ivano-Frankivsk en Vinnytsja.Volgens de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Ihor Klymenko raakten in totaal drie mensen gewond, van wie twee in de regio Kyiv en één in Kropyvnytsky.

De Oekraïense luchtmacht laat weten dat 39 van de 55 Russische raketten en 20 van de 21 Russische aanvalsdrones uit de lucht werden gehaald. Het Oekraïense energiesysteem geldt al sinds het begin van de Russische invasie als belangrijk militair doelwit van Moskou. Volgens Kyiv zijn 350 reddingswerkers bezig met het beperken van de schade aan de verschillende energievoorzieningen en dertig huizen die werden getroffen. In verschillende regio’s werd noodgedwongen de stroomvoorziening uitgeschakeld.

Onder meer Zaporizja geldt sinds het begin van de Russische invasie als belangrijk militair doelwit van Moskou. Foto Andriy Andriyenko/AP

Oekraïne arresteert twee veiligheidsfunctionarissen voor moordcomplot op Zelensky

Oekraïne heeft twee mannen gearresteerd voor het voorbereiden van een moordaanslag op de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Dat maakte de Oekraïense geheime dienst, de SBOe, dinsdag bekend op Telegram. Andere militaire en politieke vertegenwoordigers, zoals hoofd van de militaire inlichtingendienst Kyrylo Boedanov, zouden ook doelwit zijn geweest.

De woordvoerder van de inlichtingendienst licht in een filmpje toe dat de verdachten twee ‘kolonels’ uit de Oekraïense veiligheidsdienst zijn. Ze zouden geheime informatie hebben gelekt aan ten minste drie agenten van de Russische veiligheidsdienst, en worden beschuldigd van verraad en het voorbereiden van een terroristische aanslag. Het netwerk waar de mannen deel van uitmaakten zou plannen hebben beraamd om Zelensky te gijzelen en te vermoorden. Om die redenen zou het netwerk zich volgens de SBOe richten op personen dichtbij het beveiligingsteam van president Zelensky, en ontving een van de verdachten drones en explosieven voor het moordcomplot.

Zelensky heeft vaker te maken met plannen voor een aanslag op zijn leven en wordt daarom zwaar beveiligd. In april werd er in Polen een man aangehouden op verdenking van bijdrage aan een Russisch moordcomplot op de Oekraïense president.

Persconferentie van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Kyiv op 29 april 2024, toen Secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, daar aanwezig was. Foto Roman Pilipey/AFP

Rusland kondigt nucleaire oefeningen aan vanwege ‘westerse provocaties’

Rusland heeft een militaire oefening aangekondigd waarbij met tactische kernwapens zal worden geoefend. Dat heeft het Russische ministerie van Defensie maandag bekendgemaakt. Rusland wil daarmee reageren op „provocerende bedreigingen van westerse functionarissen”. Het is niet duidelijk op welke provocaties Moskou doelt. Naar eigen zeggen zijn de militaire oefeningen gericht op het „waarborgen van de Russische territoriale integriteit en soevereiniteit”.

De laatste keer dat het Kremlin — dat zulke operaties vaker uitvoert — nucleaire tests aankondigde, was begin jaren negentig. Volgens Russische autoriteiten gaat het nu om militaire oefeningen „voor de voorbereiding en inzet voor het gebruik van niet-strategische kernwapens”.

Onder meer raketformaties uit het noorden van de Kaukasus en maritieme strijdkrachten zullen aan de operaties deelnemen. Of de bommen ook daadwerkelijk tot ontploffing zullen komen, is niet helemaal duidelijk. Tactische nucleaire wapens, waarvan Moskou er naar verluidt zo’n 2.000 in het bezit heeft, zijn bommen gemaakt voor het treffen van militaire doelen. Die zijn een stuk minder krachtig dan andere nucleaire bommen, waarmee hele steden van de kaart kunnen worden geveegd.

Volgens Moskou zijn de militaire oefeningen gericht op het „waarborgen van de Russische territoriale integriteit en soevereiniteit”. Foto Alexander Zemlianichenko/AP

Zes doden bij aanval op Russische grensregio Belgorod

Bij een droneaanval op de Russische grensregio Belgorod zijn zeker 6 doden gevallen en 35 mensen gewond geraakt. Dat laat de gouverneur van de regio maandag weten op Telegram. Volgens hem zijn voertuigen geraakt waarmee werknemers naar hun werk werden gebracht. De gewonde mensen zijn naar medische centra gebracht. Volgens Rusland zit Oekraïne achter de aanval.

Belgorod wordt vaker aangevallen sinds het begin van de invasie in Oekraïne. In december werden 25 mensen gedood door een aanval op de regio. In februari kwamen er ook zes mensen om het leven.

In de nacht van zondag op maandag viel Rusland Oekraïne aan met drones, waarvan de meeste uit de lucht werden geschoten door luchtafweersystemen.

Lees ook: Niet schuilen maar kijken: Russen in Belgorod zijn nog niet gewend aan aanvallen uit Oekraïne

Archiefbeeld van Russische raketten die worden gelanceerd vanuit Belgorod (18 april 2024). Foto Evgeniy Maloletka/AP

Welkom in dit blog

In dit blog volgt NRC de oorlog in Oekraïne en de ontwikkelingen die daarmee te maken hebben. Lees ons vorige blog hier terug.