Hongerige spelers, hoge intensiteit en heel veel doelpunten: het wonderjaar van PSV

Ergens rond de klok van kwart over twee werd zondagmiddag ‘officieel’ wat ‘officieus’ al maanden in de lucht hing. De 25ste landstitel in de clubgeschiedenis van PSV, in een voor een kampioen zeldzaam dominant seizoen.

Al begin december was er een gat van tien punten geslagen met Feyenoord, de nummer twee en de regerend kampioen, die eigenlijk nooit enig uitzicht had op titelprolongatie. De kloof met Ajax is zelfs historisch groot, waardoor het grote publiek de interesse in PSV’s race naar de titel wel enigszins verloor. En omdat de club qua media-aandacht sowieso traditioneel achter Ajax en Feyenoord komt, kan ondersneeuwen welke krachttoer dit jaar in Eindhoven is geleverd. Dat zou onterecht zijn. Deze machtsgreep van PSV kwam er in het eerste jaar van een nieuwe trainer met een nieuwe manier van spelen – na vijf seizoenen van mislukking en frustratie bovendien.

Slechts één moment was er lichte twijfel – ook binnen PSV zelf, zo hoorde trainer Peter Bosz vorige week in een gesprek met een speler. Die vertelde hem wat hij dacht in de rust van de uitwedstrijd tegen Excelsior. Het stond nog 0-0, na de 3-1 nederlaag een paar dagen eerder bij NEC.

Eén nederlaag in negen maanden eredivisie

Bosz: “Door het hoofd van die speler schoot: het zal toch niet? Maar na rust kwam het tegen Excelsior goed. Ik vind dat bij een topclub hoort dat je nooit twee keer achter elkaar verliest. NEC is nog steeds onze enige nederlaag in negen maanden eredivisie. Verder hebben alleen Feyenoord, Borussia Dortmund en Arsenal ons één keer verslagen, in de beker en de Champions League. Het is echt niet vanzelfsprekend hoe wij hebben gepresteerd.”

Hoe deze titel te duiden? “De titel van het mentale,” zeiden Bosz en aanvoerder Luuk de Jong laatst al eens.

“En het is ook het kampioenschap van de ‘oehs’ en de ‘ahs’, wat mij betreft,” zegt de trainer. “Die heb ik vaak gehoord tijdens onze thuiswedstrijden. Johan Cruijff zei het ooit mooi: ‘Als je met 3-0 voorstaat, dan kun je vlak voor tijd beter nog twee keer de paal of de lat raken dan dat je 4-0 maakt.’ Want daar praten mensen dan nog over op weg naar huis. Als je naar PSV komt kijken, zie je als toeschouwer altijd veel kansen, een hoge intensiteit, veel variatie in doelpunten en soms ook die bal op de paal in de slotminuut. Ik ben er trots op dat mijn spelers zo vaak dit voetbal op de mat hebben gelegd.”

Meer dan alleen goede spelers

Terug naar de ‘titel van het mentale’. In een sport van steeds kleinere marges valt het op: met Internazionale en Napoli de afgelopen twee seizoenen in Italië, Bayer Leverkusen nu in Duitsland en PSV in de eredivisie blijkt steeds één ploeg veel constanter dan de rest. Dat is niet alleen een kwestie van goed spelen of de beste spelers hebben: individueel zijn de voetballers van PSV echt niet negen punten beter dan die van Feyenoord. Met elkaar als collectief kennelijk wel.

Het verschil zat hem bijvoorbeeld in de resultaten direct na Europese duels. PSV pakte in die potjes 100 procent van de punten. Dat deden ze in topduels, tegen subtoppers, middenmoters en kleintjes. Feyenoord morste wel in die weken. En na de bekerzege in januari tegen PSV volgde een 0-0 in De Kuip tegen FC Twente. Tel er twee keer gelijkspel bij de competitiestart en een 0-0 bij laagvlieger FC Volendam bij op en het verschil in de stand is logisch verklaard.

De titel is dus terug in Eindhoven, bij de club die voor het laatst in 2018 de beste was. “Ik proefde de honger naar succes toen ik kwam,” zegt Bosz. “Ook dat is een pijler onder deze titel: spelers met honger, in combinatie met nieuwe ogen die dwingen in de dug-out.”

Het is meteen de uitdaging voor volgend seizoen: hoe breng je dan weer dezelfde mindset erin? Hoe roep je weer dezelfde honger op in een groep? Deels door meer te gaan roteren met de huidige selectie, deels door te kiezen voor doorselecteren, denken Bosz en de directeuren Earnest Stewart en Marcel Brands.

Sportieve prikkel

PSV denkt van zijn meest bepalende spelers alleen Johan Bakayoko zeker kwijt te raken, gezien de vele belangstelling die er al langere tijd voor hem is. Eén of twee stamspelers die vertrekken, dat wordt gezien als logisch. Zoiets past bij de plaats van Nederlandse topclubs in de voedselketen van het voetbal. Bosz: “Als je maar zorgt dat je kwaliteit terughaalt.”

Wat daarnaast zorgt voor een sportieve prikkel: de vernieuwde Champions League. Nu het de club financieel voor de wind gaat, zullen die inkomsten voor het eerst sinds 2011 weer gedeeltelijk worden begroot. In het beleidsplan komt als nieuwe ambitie om vier keer per vijf seizoenen Champions League te spelen, zolang de eredivisie twee vaste plekken in het hoofdtoernooi houdt.

Bosz: “Het belangrijkste voor mij is: meteen weer zorgen dat je goed voetbalt, straks in augustus. Een seizoen als dit ga je in resultaten niet overtreffen, dat is haast onmogelijk. Dat weten we en dat hoeft ook niet. Voor mij begint het altijd met goed voetbal en dat kan ook zonder dat je hetzelfde puntenaantal haalt.”

[kader]

Michael Jordan als inspiratie

Toen Peter Bosz begon bij PSV, gaf hij alle spelers een boek. In Relentless: from good to great to unstoppable vertelt de personal trainer van onder anderen basketballers Michael Jordan en Kobe Bryant over de mindset en de mentale groei van dergelijke wereldtoppers. “Ik las het boek en was erdoor geraakt. Het leek me een mooie aftrap voor het werken met mijn groep bij PSV,” zegt Bosz nu.

“Iedereen vindt zichzelf een winnaar, maar wat is er nu echt voor nodig om een winnaar te zijn? In het boek worden drie gradaties van winnaars aangegeven. De hoogste gradatie is de ‘cleaner’. Dan heb je de zwarte band. Ik heb ze ieder een boek gegeven en ik kom er tot op de dag van vandaag op terug, samen met mijn assistent Rob Maas. Dan vragen we aan een speler: vind jij jezelf al een cleaner? Ben je al iemand die zich niet laat tegenhouden door wat dan ook en die ook van zijn medespelers het maximale eist?”

Michael Jordan was de ultieme cleaner in zijn beleving van topsport. Jordan kreeg zijn teamgenoten bij de Chicago Bulls eens zover dat ze na een mislukte play-offserie in de NBA afspraken: we gaan niet op vakantie, we trainen de hele zomer door, want dit mag ons nooit meer overkomen. Bosz: “Nu denk ik dat je sowieso vakantie nodig hebt, maar het geeft aan hoever Jordan wilde gaan voor succes.”