Het Westen is in verval, en het is aan ons burgers om dat te stoppen

Nu de doden zijn herdacht en de vrijheid is gevierd, kunnen we vooruitkijken: hoe ziet de toekomst van de vrije wereld eruit? In twee woorden: nogal zorgelijk. Niet eens zo lang geleden beschikte het Westen over de grootste militaire macht, het hoogste welvaartsniveau en de best functionerende politieke instituties. Maar dat staat allemaal op de tocht.

De militaire onkunde spreekt voor zich: het lukt de Navo niet eens om Oekraïense soldaten voldoende munitie te sturen. Rusland vuurt minstens vijfmaal meer granaten af, en zonder de pas goedgekeurde Amerikaanse hulp zou dat verschil verdubbelen. Oekraïne vecht al de gehele oorlog met één arm op de rug gebonden, terwijl de economie van Rusland minuscuul is vergeleken met die van de Navo-landen. Maar ze beloven te weinig, en leveren te laat.

Ook de rijkdom staat onder druk. In tijden van klimaatverandering wordt de welvaart afhankelijk van het vermogen om snel te verduurzamen, en leiding te geven aan de wereldeconomie van morgen. Maar het Westen dreigt het tegen China af te leggen: het land van Xi heeft inmiddels een machtige positie opgebouwd in grondstoffen, batterijen, zonnepanelen, windturbines en elektrische auto’s. Toegegeven: een elektrisch China is beter dan een fossiel China. Maar het is een blamage economisch afgetroefd te worden door een dictatuur die zijn burgers opsluit in heropvoedingskampen.

Het Westen strijdt tegen dictators

Blijft over het politieke systeem. Het westerse bestuur van de jaren negentig had veel te leren over institutioneel racisme, vrouwenongelijkheid en grensoverschrijdend gedrag, maar de fundamenten van de democratische rechtsstaat, waaronder de godsdienstvrijheid en bepaalde fatsoensnormen, waren vanzelfsprekend. Nu legt een aanhanger van de omvolkingstheorie een krans tijdens dodenherdenking, worden Duitse politici door knokploegen in elkaar geslagen, is de kans groot dat extreemrechtse, Poetin-gezinde politici flink winnen bij de Europese verkiezingen en lijkt de helft van Amerika nogmaals in zee te willen gaan met Donald Trump, die zijn dagen slijt voor de strafrechter.

Dus ja, het ziet er grimmig uit. Dat wil niet zeggen dat er geen hoop is. Oekraïne heeft de oorlog nog lang niet verloren, Joe Biden zou Trump kunnen verslaan, en met uitzondering van vlees en vliegen komt het duurzaamheidsbeleid op gang. Maar de westerse wereld moet opboksen tegen dictators die van hun onderdanen schier eindeloze offers kunnen vragen, en zich geen zorgen hoeven te maken over zoiets als het winnen van verkiezingen. Terwijl wij hobbelen van een zelfgecreëerd asieldrama naar zelfveroorzaakte stikstof- en watercrises, maken zij plannen voor de langere termijn.

Als de vrije wereld de dictators wil verslaan, zullen haar inwoners net zo vastberaden en geduldig moeten zijn. Ze zullen door de propaganda van populisten heen moeten prikken. Ze zullen de opgefokte fixatie op migratie en de noden van ‘het volk’ in moeten ruilen voor een nuchtere discussie over het algemeen belang. Ze zullen soevereiniteit in moeten leveren, zodat Europeanen samen, als een eenheid, op het wereldtoneel een vuist kunnen maken.

Dan is er misschien een kans om het verval te stoppen.