Na twee weken hervatten PVV, VVD, NSC en BBB vandaag de gezamenlijke gesprekken over de vorming van een nieuw kabinet. Het wordt een cruciale week waarin de partijen het eens moeten worden over een hoofdlijnenakkoord. "De druk is heel bewust opgevoerd, nu moeten de partijleiders keuzes maken en knopen doorhakken", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Vooral financiën wordt gezien als het lastigste struikelblok."
Als deze week dus goed verloopt moet er op 15 mei een hoofdlijnenakkoord liggen, waarna er een kabinet wordt gevormd dat dat akkoord uitwerkt tot een regeerprogramma.
Doorrekenen plannen
Als, als als, want dan moet er deze week wel overeenstemming worden bereikt. Het wordt dus 'cruciaal', zeggen ook informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf.
Het Centraal Planbureau (CPB) rekende de afgelopen twee weken de plannen van de formerende partijen door. Het gaat om maatregelen die de afgelopen weken zijn bedacht en besproken door de partijleiders en hun secondanten, onder leiding van de informateurs.
Knopen doorhakken
Afgelopen vrijdag waren die berekeningen van het CPB klaar. En dus moeten er in deze 'finaleweek' knopen worden doorgehakt en compromissen worden gesloten.
Want na 15 mei zijn de informateurs niet meer beschikbaar, zoals ze zelf eerder vertelden:
Informateurs duidelijk over einddatum: na 15 mei ons niet bellen
Informateur Van Zwol verwacht deze week de nodige 'discussies' tussen de onderhandelende partijen. Die partijen moeten volgens hem voorstellen deels 'uitruilen', maar er moet ook worden gezocht 'naar samenhang' in het akkoord.
Van Zwol zei twee weken geleden er vertrouwen in te hebben dat ze eruit gaan komen. Wel wees hij erop dat er nog 'een paar grote onderwerpen' zijn die nog wel moeten worden afgerond. "Of dat nou gaat om de woningbouw, de toekomst van de landbouw, van de agrarische sector."
Informateur Dijkgraaf wees er op dat het vertrouwen tussen de onderhandelaars de afgelopen weken was gegroeid. "Zonder nou te zeggen dat het allemaal 100 procent is. Maar je merkt wel, ze snappen beter van elkaar hoe ze in het hele verhaal zitten."
Deze relatieve rust van de afgelopen weken betekent volgens de partijleiders niet dat er in die periode niets is gebeurd. Er is gewoon doorgewerkt en er zou ook onderling contact zijn geweest.
Toespraak Wilders
Daarnaast hadden de partijleiders de afgelopen week ook hun eigen verplichtingen. Zo sprak PVV-leider Geert Wilders op een bijeenkomst in Hongarije van rechts-conservatieve partijen. Naar die toespraak werd met grote interesse uitgekeken. Er werd rekening mee gehouden dat Wilders stevige uitspraken zou doen die mogelijk de formatie verder zou bemoeilijken.
Maar Wilders zei tijdens die toespraak niets wat de formatie verder in gevaar zou kunnen brengen. Hij onderstreepte juist dat hij zich bewust is van zijn verantwoordelijkheid als grootste partij van Nederland, en sprak de hoop uit dat de formatie zou slagen.
'Druk bewust opgevoerd'
"Heel bewust hebben beide informateurs de druk verhoogd: nu moeten de politieke leiders écht besluiten, écht compromissen sluiten. De lastigste punten de financiële afspraken. Hoeveel financiële wensen kunnen worden vervuld? En migratie ligt ook gevoelig: hoe streng wordt het nieuwe migratiebeleid? Het worden spannende dagen", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
"Op basis van de verkiezingsuitslag en uitgesproken coalitievoorkeuren zou een akkoord tussen deze rechtse partijen mogelijk moeten zijn. Maar achter de schermen blijf je toch ook twijfel horen. Onderlinge verhoudingen blijven broos. Wil Wilders wel? Blijft de hele NSC-fractie binnenboord? Alles komt nu aan op de formatiefinale."
Alles over de kabinetsformatie
Alle video's en artikelen over de kabinetsformatie vind je hier.
