In ‘Queen Angelito’ onderzoekt ’Ntianu Stuger de twee tegenstrijdige kanten van de romantische liefde

Bij het grote publiek werd Eartha Kitt (1927-2008) vooral bekend door haar rol als catwoman in de televisieserie Batman in de jaren zestig, en als de zangeres van het kerstliedje ‘Santa Baby’ (1952). Het leven en werk van deze Amerikaanse beroemdheid vormden voor actrice ’Ntianu Stuger (1998) de belangrijkste inspiratiebron bij het maken van haar eerste solovoorstelling: A night with Queen Angelito. Het waren enerzijds Kitts schaamteloosheid en bijna hypnotiserende onaantastbaarheid tijdens optredens, en anderzijds haar opvallend kwetsbare opstelling in interviews, die Stugers ‘crush’ op de zangeres veroorzaakten, vertelt ze in interviews.

Een groot deel van Stugers toneeltekst bestaat uit uitgeschreven quotes van Kitt. Onvertaald, in een rappe, Engelse woordenstortvloed laat Stuger haar versie van Kitt aan het woord. Het charisma waarmee de jonge actrice meteen na opkomst het podium in bezit neemt, heeft inderdaad wel iets weg van de podiumprésence van Kitt. Verleidelijk, onbevreesd, larger than life is Stuger hier. In Klein Bellevue staat een wereldster te spelen.

Net als Eartha Kitt stelt Stugers vamp zich afwijzend op als het gaat om de romantische liefde. „Men have constantly wanted to lay me down, but they never seem to want to pick me back up”, zegt ze over haar romantische ervaringen met mannen. En: „What does it mean to fall in Love? To fall in Love tells us we come to Love with no will, no capacity to choose.” Daar past ze voor. Mannen hebben niet lief, beweert ze, ze bezitten, of proberen dat op z’n minst. In plaats van je aandacht te richten op hen, doe je er volgens haar beter aan om fatsoenlijk van jezelf te houden. „Don’t let the world guilt you into thinking that’s arrogance or narcissism”, zegt ze. „That is survival.”

Lees ook ‘De toneelschool was mijn vorm van rebellie’

Andere stem

Een andere stem die Stuger bij het maken van A night with Queen Angelito inspireerde, was die van de Amerikaanse schrijver, hoogleraar en politiek activist bell hooks (1952-2021). Ook zij heeft gedurende haar carrière het nodige over de liefde opgemerkt. „Jonge mensen zijn cynisch over liefde”, schreef ze een kwart eeuw geleden in haar boek All about love. Ze verlangden er nog wel naar, maar dat verlangen woog nog maar nauwelijks op tegen hun angst voor afwijzing en verlating.

All about love is te lezen als een pleidooi voor overgave, met alle risico’s van dien. Die ongeremde overgave aan de liefde zou volgens hooks niet alleen het eigen leven verrijken, maar ook als antigif kunnen dienen tegen de onderdrukking van het patriarchaat, dat er immers op gebrand is te onderdrukken en te controleren. Maar, vraagt Stuger zich hardop af, „Als overgave over macht gaat, net als het patriarchaat en kapitalisme en imperialisme, net als alle systemen die gestructureerd zijn rondom dominantie en onderdrukking, waarom zouden we het dan in godsnaam ooit doen? Wat hebben al die systemen ons geleerd? Wie zich overgeeft, verliest. Ik haat verliezen.”

In Stugers voorstelling zijn het die twee levenshoudingen die de concurrentie met elkaar aangaan: enerzijds de stoerheid en de ironie van de jonge vrouw, die zich pantsert tegen een zoveelste kwetsuur, en anderzijds het oprechte en kwetsbare relaas van een gebroken hart. Concreter: hoe fel Stugers hoofdpersonage zich ook afzet tegen de onderdrukkende mechanismen van de romantische liefde, het is diezelfde liefde (in de hoedanigheid van een ex) die ze maar niet uit haar hoofd krijgt. Hij noemde haar Lilith, naar de vrouw naast Adam in een alternatief Genesis-verhaal. (Deze Lilith was gelijk aan Adam, in tegenstelling tot de ondergeschikte Eva, die haar zou vervangen. Toen Adam en Lilith seks wilden hebben, kregen ze ruzie omdat Lilith weigerde om onderop te liggen. Ze vertrok. Tot in de twintigste eeuw zou ze worden geïnterpreteerd als duivel of heks.) Interessant wordt het als Stuger zich verliest in een seksuele fantasie over haar ex waarin zij door hem wordt overmeesterd. Het laat zien dat de machtsstructuren die ze hekelt niet alleen in de haar omringende mannen, maar ook in haarzelf verankerd zijn.

Stuger lijkt net langs de gedachte te scheren die haar prikkelende onderzoek naar Kitt en hooks nog een verdieping had kunnen doen stijgen. A night with Queen Angelito voelt als een aanzet, een eerste verkenning van perspectieven op de werkelijkheid die nog dreigen op te lossen als ijsklontjes in een glas water. Ze heeft daarmee een enerverend onderwerp te pakken. Het voedt de hoop dat Stuger, die vanaf volgend seizoen onderdeel zal uitmaken van het vaste ensemble van ITA, de kans krijgt om zich, naast haar werk als acteur, ook als maker verder te ontwikkelen.