Dodenherdenking

In totaal vier aanhoudingen verricht op de Dam

Op 4 mei herdenkt Nederland de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op diverse plaatsen in het land vinden ceremonies plaats, om 20.00 uur is in Amsterdam de Nationale Herdenking. Daarbij zijn dit jaar extra veiligheidsmaatregelen genomen, vanwege mogelijke verstoringen. In dit blog volgt NRC de belangrijkste ontwikkelingen.

Nog drie aanhoudingen verricht op de Dam

Er zijn zaterdagavond tijdens de Dodenherdenking op de Dam nog drie aanhoudingen verricht, meldt de Amsterdamse politie. Kort na aanvang van het stiltemoment werden een man en een vrouw met de Oegandese nationaliteit aangehouden. Ze hoorden vermoedelijk bij de 53-jarige man uit Amstelveen die net daarvoor was aangehouden omdat hij een spandoek tevoorschijn haalde. Hij wilde aandacht vragen voor de politieke situatie in Oeganda.

Kort na het stiltemoment werd een 24-jarige man uit Nijmegen aangehouden. Dat gebeurde naar aanleiding van een 112-melding over een livestream op TikTok waarin iemand op de Dam „uitingen” deed waardoor „het vermoeden bestond” dat diegene voor een verstoring zou gaan zorgen.

Eerder op zaterdag werd een 41-jarige man aangehouden op verdenking van het delen van „opruiende uitingen” op sociale media omtrent de herdenking.

Alle vijf de aangehouden personen zijn inmiddels weer vrij, laat de politie zondagochtend desgevraagd weten.

Ook elders in het land rustige dodenherdenking

Ook buiten Amsterdam is de Dodenherdenking rustig verlopen. Gemeenten waren in het hele land extra alert op verstoringen uit protest tegen de oorlog in Gaza. De Haagse politie hield verscherpt toezicht op de herdenking op de Waalsdorpervlakte, in de duinen tussen Den Haag en Wassenaar. Deze was vrij toegankelijk en verliep zonder incidenten. Ook in Rotterdam bleef het rustig.

De herdenking in Westerbork stond dit jaar in het teken van het laatste transport op 13 september 1944 met een groep ‘onbekende kinderen’. Zij waren zonder ouders in Westerbork aangekomen en wisten vaak alleen hun onderduiknaam. De kinderen werden in mei 1945 in Theresienstadt door de Russen bevrijd.

Reportage: Demonstreren? ‘Dat doe je niet tijdens een herdenking’

Tussen de vele politieagenten staan Henri Krijnen (45) en Suzanne van Beest (41) hun pizza salami en pizza margherita op te eten. Als tafel gebruiken ze één van de wegversperringen – die moeten voorkomen dat voertuigen op mensenmassa’s inrijden. Zometeen gaat het stel uit Druten (Gelderland) naar de Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Maar het moet eerst nog door de toegangspoorten hier op het Rokin.

Lees hier de hele reportage over de Nationale Herdenking:

Lees ook: Demonstreren? ‘Dat doe je niet tijdens een herdenking’

In beeld: dit was de Nationale Herdenking op de Dam

Politie meldt: één aanhouding op de Dam

Bij het begin van de twee minuten stilte op de Dam heeft de politie een man weggeleid die een spandoek tevoorschijn haalde. Dat meldt een woordvoerder van de Amsterdamse politie desgevraagd aan NRC. De man ging mee zonder verzet en is aangehouden. Volgens het ANP hoorde de man bij een groepje demonstranten dat aandacht vroeg voor de politieke situatie in Oeganda. De overgebleven demonstranten lieten zich tijdens de twee minuten stilte niet horen.

Twee minuten stilte op de Dam rustig verlopen, weinig bezoekers

De twee minuten stilte tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam is rustig verlopen. Vanwege angst voor onrust en veiligheidsrisico’s werden er dit jaar meerdere strenge regels ingevoerd rondom het bijwonen van de dodenherdenking op de Dam.

Eerder op zaterdag heeft de politie in Amsterdam een man aangehouden die op sociale media opriep te schreeuwen tijdens de dodenherdenking. Dit soort taferelen hebben dus niet plaatsgevonden.

Volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei zijn er slechts 4.400 aanwezigen op de Dam: ongeveer 3.000 bezoekers en de rest genodigden. Hoewel er een stuk minder mensen bij de dodenherdenking in Amsterdam mochten zijn dit jaar vanwege de strengere regels, waren er toch zeker 10.000 plekken beschikbaar.

In beeld: Bezoekers worden eerst gefouilleerd, en mogen daarna de Dam op

Dit jaar is er tijdens de Nationale Herdenking op de Dam de helft minder bezoekers aanwezig dan voorgaande jaren: maximaal 10.000 in plaats van 20.000. Het werkelijke aantal aanwezigen ligt vermoedelijk nog lager.

Vanwege veiligheidsredenen moesten bezoekers zich vooraf online aanmelden. Ook werden mensen voor ze de Dam op konden gefouilleerd en zijn straten in de buurt afgezet. Aanwezigen mogen geen lange of scherpe voorwerpen meenemen, zoals vlaggen. In Amsterdam is veel politie op de been.

Op deze beelden zie je hoe de Dam langzaam volliep met bezoekers.

Politie houdt man aan die online opriep tot verstoring dodenherdenking

De politie in Amsterdam heeft zaterdagochtend een man aangehouden die op sociale media opruiende berichten had geplaatst over de Nationale Herdenking op de Dam. Het zou gaan over een 41-jarige man, meldt de politie volgens persbureau ANP.

Volgens de Telegraaf zei een politiewoordvoerder: „Deze man heeft sociale media-uitingen gedaan rond de dodenherdenking. Die zijn door het OM als strafbaar beoordeeld, waarna hij is meegenomen voor verhoor.” Het politieverhoor zou zaterdag aan het begin van de avond nog steeds bezig zijn.

De politie zegt niets over de identiteit van de man. Volgens de Telegraaf gaat het mogelijk om de Amsterdamse rapper Appa die opriep tijdens de dodenherdenking te „schreeuwen” voor Gaza. Die berichten zijn niet bevestigd. Op de Dam gelden dit jaar extra strenge maatregelen om verstoringen te voorkomen.

Grote kans op buien tijdens Nationale Herdenking op de Dam

Op de Dam in Amsterdam, maar ook elders in het land, is zaterdagavond grote kans op regen. Weeronline heeft de buiensituatie rond 20.00 uur in kaart gebracht en meldt dat de hevigste buien in Noord-Holland, Flevoland, Utrecht en Gelderland plaatsvinden.

Tijdens de dodenherdenking zal de temperatuur op de Dam rond de 11 graden liggen en staat er weinig wind. In het zuidelijke deel van het land is halverwege de middag grote kans op stevige buien die met onweer en hagel kunnen samengaan, volgens Weeronline. Voor Overijssel, Drenthe, Friesland, Groningen en de Waddeneilanden is het weerbeeld rond de dodenherdenking positiever. In die provincies blijft het op de meeste plaatsen droog en worden temperaturen tussen de 13 en 15 graden verwacht. (ANP)

Rustig verlopen herdenking in Tweede Kamer

De herdenkingsceremonie voor oorlogsslachtoffers in de Tweede Kamer verliep zaterdagochtend rustig. In de centrale hal spraken Kamervoorzitter Martin Bosma en Frank van Sprang, Inspecteur-Generaal van de Krijgsmacht, een kleine groep nabestaanden van gevallenen toe, en Kamerleden. Leerlingen van een school in Den Haag droegen gedichten voor en er werden drie kransen gelegd, waarna het gezelschap een minuut stilte hield.

Voor de Nationale Dodenherdenking op de Dam zaterdagavond zijn speciale veiligheidsmaatregelen getroffen in verband met mogelijke protesten wegens de oorlog in Gaza. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft ook berichten ontvangen van mensen die bezwaar hebben tegen de aanwezigheid van Kamervoorzitter en PVV’er Martin Bosma

Zoals elke dag in de Tweede Kamer sinds 1960 werd een bladzijde omgeslagen van de Erelijst van Gevallenen, een groot boek met bijna 18 duizend namen van militairen en verzetsstrijders die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog. „We herdenken helden in vele vormen: vechters, saboteurs, mensen die joden hielpen onderduiken”, zei Bosma. „18 duizend mensen die de hoogste prijs betaalden voor vrijheid.”

De bladzijde die deze zaterdag werd omgeslagen was die van verzetsleider Gerrit Kastein, die in februari 1943, door de bezetters gevangengezet in het Kamergebouw, uit het raam sprong en overleed. Kastein is een van de „ongeveer 250 duizend Nederlanders die de dood in zijn gejaagd, in de vijf jaar dat de parlementaire democratie buitenspel stond en het op het Binnenhof oorverdovend en pijnlijk stil was”, zei Bosma.

Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht Frank van Sprang waarschuwde voor het gevaar dat Nederland de dreiging van oorlog in Nederland vergeet. „Is het bewustzijn van het risico op oorlog te ver weggezakt?”, vroeg hij zich hardop af. „Ik ben bang van wel. Het gaat nog te goed in Nederland en dat ga je misschien pas zien als het voorbij is, en dan is het te laat.” Hij riep daarom op te luisteren naar de „verhalen van mensen die oorlog hebben meegemaakt.”

De eerste van de drie kransen werd gelegd door Bosma en voorzitter van de Eerste Kamer, Jan Anthonie Bruijn, namens de Staten-Generaal. Namens de ministerraad legden demissionair premier Mark Rutte en demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen een krans. Plaatselijke scholieren van de Johan de Witt scholengroep legden een derde krans.

Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma en luitenant-generaal der mariniers Frank van Sprang tijdens de jaarlijkse herdenking bij het nationaal monument erelijst van gevallenen in de Statenpassage van de Tweede Kamer. Foto Lex van Lieshout/ANP

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op diverse plaatsen in het land vinden ceremonies plaats, onder meer:

  • 11.00 uur: Herdenking Eerste en Tweede Kamer bij Nationaal Monument Erelijst van Gevallenen in Den Haag
  • 13.30 uur: Ceremonie op Nationaal Ereveld Loenen
  • 14.00 uur: Herdenking in Nationaal Monument Kamp Vught
  • 19.00 uur: Herdenking bij Nationaal Monument Westerbork
  • 19.30 uur: Herdenking op de Waalsdorpervlakte
  • 19.30 uur: Nationale Militaire Dodenherdenking op de Grebbeberg

Om 20.00 uur is op de Dam in Amsterdam de Nationale Herdenking. Daarbij zijn dit jaar extra veiligheidsmaatregelen genomen, vanwege de kans op onaangekondigd pro-Palestijns protest. Bij de Nationale Herdenking zijn ook koning Willem-Alexander en koningin Máxima aanwezig. Onder meer burgemeester Femke Halsema zal een toespraak houden.