Russische vissersvloot meert aan in de Eemshaven, ‘sterke aanwijzingen’ van spionageactiviteiten

Russische koelschepen van het visserijbedrijf Norebo leggen iedere twee weken aan in de Eemshaven, vlakbij een militair terrein. Er zijn sterke aanwijzingen dat die betrokken zijn bij spionageactiviteiten voor het Kremlin, meldt het KRO-NCRV-onderzoeksprogramma Pointer zaterdag.

Al zeker sinds 2014 brengen zes koelschepen van Norebo bevroren kabeljauw naar koelhuizen in Velsen aan het Noordzeekanaal en naar de Eemshaven. Daarnaast zijn schepen van Norebo vaker verdacht van spionage en sabotage. Zoals de Taurus, een vissersschip van Norebo dat meerdere keren werd gespot in de buurt van Amerikaanse kernonderzeeërs. Patrick Bolder van denktank The Hague Centre for Strategic Studies noemt het „onbegrijpelijk” dat Norebo mag aanmeren in Nederland. „De veiligheidsaspecten zijn ondergeschikt gemaakt aan de economische belangen.”

Dat Rusland civiele schepen waaronder vissersboten gebruikt voor militaire doeleinden is geen geheim. In een strategisch document heeft president Vladimir Poetin de maritieme doctrine vastgelegd, met veel nadruk op de inzet van de vissersvloot voor spionage of aanvallen. Zeelieden worden van tevoren getraind en hun schepen aangepast zodat ze kunnen worden „opgenomen in de Russische strijdkrachten” en worden „voorbereid op operaties in oorlogstijd”.

De Eemshaven is van groot strategisch belang voor het westen, schrijft Pointer. Elf van in totaal vijftien internetkabels die Europa met Amerika verbinden, liggen daar op land. Daarnaast liggen er onder meer een krachtstroomkabel en gasleiding, en wordt gewerkt aan een munitiedepot van de NAVO. In de haven waar de Norebo-schepen aanmeren is vrij zicht op een defensieterrein.

In hoeverre Norebo nu in de praktijk tot de beschikking staat voor militaire doeleinden is onduidelijk. Wel is duidelijk dat het visserijbedrijf nauwe banden heeft met het Russische staatsapparaat. Norebo Holding nam sinds 2005 voor 600 miljoen dollar kleinere Russische visbedrijven over, schreef Follow The Money eerder. De overnames werden bekostigd via de Sberbank, de grootste Russische bank die grotendeels in handen van de staat is.

Norebo ontkent tegen Pointer dat het betrokken is bij militaire operaties van Rusland. „Norebo, haar groepsmaatschappijen en werknemers waren nooit, zijn niet en zullen niet betrokken zijn bij spionage of dergelijke. Dergelijke beschuldigingen zijn fantasie en grenzen aan populistische paranoia. Norebo houdt zich enkel bezig met de productie en levering van zeevruchten voor menselijke consumptie.”