Weer een onleesbare brief van de gemeente? Gooi hem in de kliko bij het Meldpunt voor Onbegrijpelijke Zaken

Amoveren. “Huh? Wat bedoelt u?” Tja, nu zegt Bas Tebbe van hulptroepen ‘Huh? Wat bedoelt u?’ het zelf. Amoveren is een woord dat nogal eens gebruikt wordt bij deze gemeente Dalfsen. Dat blijkt uit de kliko-input bij Meldpunt voor Onbegrijpelijke Zaken, een rondreizend circus dat vandaag stopt in Dalfsen op de donderdagmarkt. Geuren van de stroopwafelkraam en de viskraam mengen zich.

De gemeente Dalfsen laat in een recente brief weten de kassencomplexen van een tuinderij in de richting van Zwolle te willen ‘amoveren’. Ook aan de Dommelerdijk is het raak. Diverse bijgebouwen kunnen zich verheugen op amoveren.

Zeg zelf, stelt Tebbe, het woord amoveren an sich klinkt onschuldig en lieflijk. Als iemand zegt: zal ik je tuintje amoveren? Zeg je wie weet: kom toch langs! Tebbe: “Totdat je ziet wat het echt betekent, zoals ik nu op mijn mobiel.’’ Amoveren is een vriendelijke manier om te zeggen: we gaan de boel slopen. “Onze job nu is de bewoners uitleggen wat het betekent en de gemeente aangeven dat dit simpeler kan. Amoveren? Zeg slopen, of afbreken.’’

Zo’n vijf jaar geleden startte dit meldpunt voor moeilijke taal van overheden, vooral gemeenten. Tebbe: “We ontdekten dat zij soms onbegrijpelijk en ongrijpbaar zijn voor burgers. In taal, in boodschap. Maar ook in organisatorische dingen als toeslagen, procedures en inspraakmomenten.”

Dommig huh

Tebbe en de zijnen zagen aan de andere kant een taboe. “Burgers leggen de lat hoog, ze vinden dat ze alles moeten begrijpen. Denken vaak: ‘Huh? Wat bedoelt u?’ Maar ze durven dat niet te vragen. Vraag dat juist wel! De overheid moet voor iedereen te begrijpen zijn.’’ Van de wat dommig gevonden zucht ‘Huh?’, wil dit loket een krachtige kreet maken: ‘Huh, help, ik begrijp het niet!’

De medewerkers van het meldpunt houden workshops, trainingen en doen onderzoek bij overheden om ze eenvoudiger te maken, in taal en structuur. En ze houden drukbezochte zogenoemde kliko-acties, zoals vandaag. Dan kunnen mensen brieven met onbegrijpelijke taal in een gele kliko gooien.

Wethouder André Schuurman speelt geen verstoppertje als de gemeente Dalfsen aangesproken wordt. Hij besluit deze ochtend pontificaal naast Tebbe te komen staan en als loketmedewerker te fungeren. Snapt hij dat het loket langskomt? “Je communicatie wil je goed voor elkaar hebben, maar het zit nooit helemaal snor.” Ziet hij weleens teksten van zijn ambtenaren, waarvan hij denkt: ‘O nee’? “Heel eerlijk? Ik heb zojuist nog een persbericht gekregen. ‘Dit gaat zo niet de deur uit’, heb ik gezegd. Te veel werkwoorden, te veel komma’s, lange zinnen.’’

‘We kunnen echt iets teweegbrengen’

Gea Zandink meert aan. Ze is van Stichting Philadelphia Zorg, een zorginstelling voor mensen met onder meer een lichte verstandelijke beperking. Er komt in het centrum wellicht nieuwbouw. Tebbe: “Ja, deze vraag kreeg ik net ook van een andere man, die met een envelop kwam. Is deze bouw een voldongen feit? Heb ik inspraak, zo ja: hoe? Ook daarin kan de gemeente in brieven duidelijker verwijzen.”

Deze vraag gaat meer over structuren, procedures en informatievoorziening, schetst Tebbe. “Denk niet dat alleen ouderen ons bezoeken, hoor. In Gorinchem zeiden jongeren totaal niet te weten wat hun rechten en plichten zijn na hun achttiende. Dat de leerplicht bijvoorbeeld vervalt, maar dat jongeren wel huurtoeslag kunnen aanvragen en ze een huis mogen huren. Dat koppelden wij terug.’’ Gorinchem maakte daarop een app voor 18-jarigen, waarin ze precies hun rechten en plichten als volwassene konden vinden. “Zie, dan kunnen wij echt iets teweegbrengen.’’

Transparant op het voorhoofd

Toch even een advocaat van de duivel zijn. Is het soms niet bewust dat ambtenaren en overheden vaag, mistig en met moeilijke woorden communiceren? Zodat burgers die niet indringend lezen, niet doorhebben dat ze beroep kunnen aantekenen tegen dat ene wooncomplex, of recht op die toeslag hebben? Tebbe: “Er zijn drie smaken. Ambtenaren met een blinde vlek en beroepsdeformatie, ambtenaren die goedwillend simpel willen zijn en enkelen die het helaas moedwillig niet zijn. Alle drie geven wij feedback. Maar die laatste smaak is wel een perverse prikkel en wat crimineel, vind ik.’’

Wethouder Schuurman: “Ik wil dat transparant op mijn voorhoofd staat. Soms moeten er natuurlijk wettelijke en juridische termen in brieven. Juist om burgers ook op rechten te wijzen. Maar dan kan er altijd een makkelijkere bijzin bij.’’ Tebbe: “Wij amoveren, ofwel: wij gaan lekker slopen.’’ Schuurman lacht en steekt zijn neus in de zon. “Precies.”

Lees ook:

Nochtans, implementeren, evident: ambtenaar op les om wollige taal af te leren

De ‘Direct Duidelijk Brigade’ gaat ambtenaren helpen om duidelijker te schrijven. Dat is hard nodig, zegt taalkundige Wim Daniëls. ‘Ingewikkeld taalgebruik is een hardnekkig probleem.’