Arts in opleiding is geregeld slachtoffer van discriminatie

Artsen in opleiding voelen zich zeer regelmatig gediscrimineerd. Dat blijkt uit een enquête onder 2142 studenten die ten tijde van het onderzoek een Nederlandse geneeskundeopleiding volgden of maximaal een halfjaar waren afgestudeerd.

Ruim een op de tien bachelorstudenten heeft discriminatie ervaren tijdens de studie, of ervaart dat nog steeds. Onder masterstudenten is dat zelfs een op de vier. Het onderzoek werd uitgevoerd onder leden van De Geneeskundestudent, de belangenvereniging voor geneeskundestudenten die in totaal zo’n 15.000 leden telt.

“Dit kan en mag natuurlijk niet”, zegt Hajar Rotbi, voorzitter van de organisatie. “We wisten wel dat er grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt, maar het verbaast me toch dat ook het gevoel van discriminatie zo groot is.”

Dat masterstudenten meer klachten melden dan bachelorstudenten, is niet zo verwonderlijk. In die periode lopen de studenten namelijk veel stages in de praktijk, bijvoorbeeld in het ziekenhuis. Ze staan dan onder aan de hiërarchische ladder en dat maakt ze extra kwetsbaar.

Vrouwen zijn ‘minder goede chirurgen’

Masterstudenten geven aan dat zij zich vooral gediscrimineerd voelen vanwege hun gender. Zo schrijft een van de (anonieme) respondenten bijvoorbeeld dat haar stagebegeleider vrouwen ‘minder goede chirurgen’ vindt, en dat zij ‘op hun top zijn als ze kinderen baren’.

Die vorm van discriminatie treft overigens niet alleen vrouwen. Zo voelden enkele mannelijke co-assistenten zich onwelkom op de afdeling gynaecologie. ‘Ik heb er bijzonder weinig kunnen doen omdat ik nergens bij mocht zijn’, schrijft een man. ‘Dat ging soms gepaard met ongepaste opmerkingen.’

Regelmatig kwamen die kwetsende opmerkingen rechtstreeks van de stagebegeleiders van de betreffende studenten, zegt Rotbi. “Dat versterkt het gevoel van onmacht. Je zit als student immers ook in een afhankelijkheidsrelatie.”

Ook discriminatie op afkomst

Ook discriminatie op afkomst komt vaak voor. Een respondent zei bijvoorbeeld veel last te hebben van ‘microagressies’, opmerkingen die op het eerste gezicht vriendelijk overkomen maar dat in feite niet zijn. ‘Dan zei iemand bijvoorbeeld: Oh, jij bent wel een slimme Antilliaan.’ Onder bachelorstudenten komt deze vorm het meest voor, meer dan discriminatie op geslacht.

Rotbi denkt dat het onderzoek een representatieve afspiegeling is van alle Nederlandse geneeskundestudenten. De enquête ging over veel meer dan alleen discriminatie, waardoor niet enkel studenten met een negatieve ervaring reageerden. Meer dan vier op de vijf respondenten heeft geen migratieachtergrond.

Grensoverschrijdend gedrag in ziekenhuizen

In november bleek al dat grensoverschrijdend gedrag in de brede zin een groot probleem is binnen de Nederlandse ziekenhuizen. In een enquête van vakblad Medisch Contact meldde meer dan de helft van de deelnemende artsen en geneeskundestudenten dat zij op enig moment in de studie of op de werkvloer grensoverschrijdend gedrag hadden ervaren.

Daarbij gaat het niet alleen om discriminatie, maar ook om zaken als seksueel wangedrag, machtsmisbruik of pesten. De plegers van het ongewenste gedrag bleken vaak hogergeplaatsten, zoals medisch specialisten.

Lees ook:

Botbreuken en doodsbedreigingen, zorgmedewerkers leggen werk neer om geweld

Het proberen af te bijten van vingers of het breken van een sleutelbeen. Zorgmedewerkers vragen aandacht voor toenemende agressie van patiënten.