Welke geldstromen moeten volgens de protesterende Amerikaanse studenten vanwege de oorlog in Gaza stoppen?

Amerikaanse universiteiten zijn deels afhankelijk van donaties om wetenschappelijk onderzoek en beurzen te kunnen betalen. Als een universiteit een grote donatie ontvangt, wordt die vaak geïnvesteerd in bedrijven, bijvoorbeeld via aandelen of hedgefondsen. Sommige hiervan zijn volgens de demonstrerende studenten ‘medeplichtig aan de oorlog in Gaza’. Universiteiten zouden hun investeringen daarom moeten terugtrekken.

Het gaat bij deze donaties om forse bedragen, schrijft The Washington Post. Volgens een onderzoek onder 688 hogescholen en universiteiten, uitgevoerd door de National Association of College and University Business Officers (Nacubo), was het gemiddelde bedrag dat universiteiten in beheer hadden in 2023 ongeveer 209 miljoen dollar. Maar er zijn ook instellingen met meer dan vijf miljard dollar aan donaties. Koploper Harvard heeft ruim 50 miljard dollar aan schenkingen onder zijn hoede.

Studentengroepen bij Yale willen bijvoorbeeld dat hun universiteit haar geld weghaalt bij wapenfabrikanten die het Israëlische offensief steunen.

Boycot Google en Amazon

Maar het gaat niet alleen om beleggingen in wapenfabrikanten, ook ‘gewone’ bedrijven als Google en Amazon moeten worden geboycot, stellen studenten van de Columbia Universiteit in New York. Met deze bedrijven heeft de Israëlische overheid een contract van honderden miljoenen gesloten voor het gebruik van computerservers. Ook Microsoft ligt onder vuur, omdat het Israëlische ministerie van Defensie gebruikmaakt van de diensten van het technologieconcern.

Verder zouden universiteiten volgens diverse studentengroepen hun geld moeten weghalen bij vliegtuigbouwer Lockheed Martin, maker van onder meer het gevechtstoestel F-35. In Nederland bepaalde het gerechtshof in Den Haag eerder dit jaar dat het bedrijf geen reserveonderdelen meer voor dit toestel aan Israël mag leveren.

Studenten eisen verder dat hun universiteiten niet langer onderzoeksgeld accepteren van Israël voor projecten die de militaire inspanningen van het land ondersteunen. Ook willen ze meer transparantie over geld dat uit Israël komt en over de doeleinden waarvoor het wordt gebruikt.

Relatie met klimaatcrisis

Op sommige campussen heeft het protest zich verbreed naar investeringen in bedrijven die het klimaat schade toebrengen. Zo pleit een deel van de studenten van de Columbia Universiteit voor het terugtrekken van investeringen in fossiele bedrijven, omdat zij een relatie zien tussen de klimaatcrisis en de oorlog in Gaza.

Eerdere studentenprotesten over financiële banden tussen universiteiten en bijvoorbeeld de fossiele industrie hebben geleid tot tegenreacties van overheden. Zo werd in Texas (waar de olie- en gasindustrie sterk vertegenwoordigd is) in 2021 een wet aangenomen die de staat verbiedt zaken te doen met instellingen die energiebedrijven boycotten.

De studentenprotesten op diverse Amerikaanse campussen zijn volgens persbureau AP in veel gevallen begonnen door lokale afdelingen van organisaties als Students for Justice in Palestine en Jewish Voice for Peace.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft de pro-Palestijnse protesten aan Amerikaanse universiteiten ‘gruwelijk’ genoemd en eist dat de demonstraties, die hij als antisemitisch bestempelt, ‘worden gestopt’.