:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data115062186-4d7b52.jpg)
De van spionage verdachte topanalist Abderrahim El M. van terrorismecoördinator NCTV, handelde volgens het Openbaar Ministerie volgens een vast patroon. Hij printte staatsgeheime documenten op zijn werk, digitaliseerde die thuis en vloog enkele dagen later ermee naar Marokko. Daar deelde hij de informatie met de Marokkaanse inlichtingendienst, vermoedt het OM.
Dit bleek donderdagochtend op een pro-formazitting in de rechtbank in Rotterdam. El M. was een van de belangrijkste jihadexperts van de Nederlandse overheid. Bij de NCTV was hij de hoofdanalist op het gebied van jihadisme en salafisme, bij grote terrorismeonderzoeken van de politie vertaalde en duidde hij uitingen van jihadverdachten. Zelf heeft de analist geen uitleg gegeven over zijn handelen. Hij is volgens zijn raadsman gebonden aan zijn geheimhoudingsplicht bij onder meer inlichtingendienst AIVD en de landelijke eenheid van de politie.
Patroon in ‘lekgedrag’
Het OM heeft de afgelopen maanden in beslag genomen informatie vergeleken met de loggegevens van El M. bij de NCTV en herkende een patroon „in het lekgedrag”. De officier van justitie gaf daar meerdere voorbeelden van. Zo printte de analist op 9 mei 2023 staatsgeheime informatie bij de NCTV, op 10 mei digitaliseerde hij die thuis met een scanner en op 12 mei vloog hij naar Marokko. In juni gebeurde volgens het OM hetzelfde. El M. printte op 15 en 19 juni staatsgeheime informatie, op 22 juni digitaliseerde hij die thuis en nog diezelfde dag vloog hij naar Marokko. In juli ging het opnieuw zo. De gegevensdragers zou hij, soms leeg, mee terugnemen naar Nederland.
De informatie die hij printte raakte volgens het OM vaak „niet of nauwelijks” aan zijn oude of nieuwe functie. Vanaf begin mei 2023 was de topanalist onder meer begonnen aan eigen promotieonderzoek naar ondermijnende criminaliteit in relatie tot nationale veiligheid. Hij had vanaf toen volgens het OM helemaal geen toegang meer nodig tot staatsgeheime informatie.
Uit een ambtsbericht van de inlichtingendienst zou blijken dat El M. in Marokko contact had met medewerkers van de Marokkaanse inlichtingendienst. De namen van die medewerkers kwamen ook veelvuldig voor in de 46 terabyte data en in papieren documenten die het OM in beslag nam, vertelde de officier van justitie. Onder meer in een contactenlijst, in WhatsApp- en andere berichten, en in gespreksgegevens.
El M. zou leden van de Marokkaanse inlichtingendienst om „favours” vragen, volgens het OM. In een WhatsApp-bericht verzocht hij een medewerker van de Marokkaanse inlichtingendienst om hem in contact te brengen met de minister van Landbouw. Hij had „middelen” nodig nu zijn pensioen naderde. In een ander bericht bedankte hij een medewerker van de geheime dienst voor zijn fijne vakantie in Marokko.
Enorme berg aan documenten
Ook vond de rijksrecherche bij El M. thuis een notitie met daarop onder meer de woorden ‘documenten overzetten’, ‘normbeelden’, ‘Casablanca’ en ‘ISD-kaart’. Normbeelden wijst volgens justitie op staatsgeheime informatie. Het OM ziet de notitie als „extra bewijs” en zegt in de enorme berg aan documenten geen informatie te hebben gevonden die wijst op een ander scenario dan het delen van staatsgeheime informatie.
Op 7 oktober 2023 werd El M. gearresteerd op Schiphol, toen hij op het punt stond naar Marokko te vertrekken. Hij had op dat moment harde schijven en usb-sticks bij zich, met daarop ruim twintig staatsgeheimen en ruim honderd andere geheime documenten, daterend van 2007 tot 2023. Hij wordt nu formeel verdacht van het overdragen van staatsgeheime informatie aan derden en het schenden van zijn geheimhoudingsplicht vanuit zijn functie, van april tot en met oktober 2023.
De komende maanden gaat het OM verder met de „tijdrovende zoekslag” in alle documenten. Het verwacht het onderzoeksdossier half september compleet te hebben. El M. zit nog altijd vast.