Bewonderaar van Thatcher, Trump en Enoch Powell hoopt de metropool Londen te veroveren

Tijdens een recent televisiedebat haalde de Londense burgemeester Sadiq Khan even diep adem alvorens een hartenkreet te slaken. ‘Ik heb in drie raadsverkiezingen gevochten,’ zo stelde hij vast‘. Ik heb drie keer gestreden om een Lagerhuiszetel. Dit zijn mijn derde verkiezingen om het burgemeesterschap, en deze Tory-kandidaat is de gevaarlijkste met wie ik dus dusver te maken had.’ Het vermeende gevaar zat tegenover hem, in de persoon van Susan Mary Hall. ‘Dat is een buitensporige opmerking’, reageerde de 69-jarige kandidaat van de Conservatieve Partij beledigd.

Voor Khan – die bij zijn twee voorgaande verkiezingen voor het burgemeesterschap van de Britse hoofdstad de Tory-kandidaten Zac Goldsmith en Shaun Bailey had verslagen – schuilt het gevaar van Hall niet zozeer in haar huidige electorale positie. Weliswaar slinkt Khan’s voorsprong in de peilingen, maar de 53-jarige sociaal-democraat geldt nog steeds als favoriet in de strijd om Londens burgemeesterschap. Waar Khan met zijn persoonlijke aanval tijdens het debat aan refereerde, zijn de uitingen van zijn voornaamste rivaal op sociale media.

Door de jaren heen gaf Hall via Twitter en opvolger X haar steun aan de voormalige Amerikaanse president Donald Trump. Ook gaf ze haar goedkeuring aan de omstreden opmerking van oud-minister Suella Braverman dat het Verenigd Koninkrijk kampt met een ‘invasie’ van immigranten. Verder ontpopte Hall zich tot een bewonderaar van de Conservatief Enoch Powell, die eind jaren zestig van de vorige eeuw waarschuwde voor ‘bloed in de Britse straten’ als uitvloeisel van massa-immigratie. Haar eigen partij lijkt zich voor Hall te schamen.

Burgemeester van ‘Londonistan’

Tevens feliciteerde Hall de omstreden commentator Katie Hopkins nadat deze Khan had getypeerd als ‘een tepelhoge burgemeester van Londonistan’. Het gebruik van laatstgenoemde term voor de Britse hoofdstad – twintig jaar geleden gemunt door de Franse inlichtingendienst – wordt beschouwd als islamofobie. In andere tweets uitte Hall zich positief over Brexit en negatief over Notting Hill Carnival, het jaarlijkse zomerfeest van de Caribische gemeenschap in Londen. Dat kleurrijke feest loopt volgens Hall te vaak uit de hand.

Al deze tweets zijn niet echt een aanbeveling als je de ambitie hebt burgemeester te worden van Londen, een eurogezinde, sociaal-liberale metropool, die op dit moment voor naar schatting drie miljoen mensen van buitenlandse komaf een thuis is. Halls profiel verschilt sterk met dat van Boris Johnson, die in 2008 ‘City Hall’ veroverde en vier jaar later werd herkozen als Londens burgemeester. ‘Bojo’ profileerde zich als een vrijzinnig Conservatief – een politicus van wie indertijd nog werd aangenomen dat hij voorstander was van het Britse EU-lidmaatschap.

In haar race tegen Khan en diens voorsprong in de niet geheel betrouwbare peilingen put Hall hoop uit een sluimerende volksopstand in de Londense buitenwijken. Daar heerst ongenoegen over de tolheffing voor oudere auto’s die de burgemeester heeft ingevoerd. Een jaar geleden leidde dit ertoe dat het oude kiesdistrict van Boris Johnson, Uxbridge & South Ruislip, in Conservatieve handen bleef – tegen de landelijke trend in. Naast boosheid bestaat in deze contreien ook de vrees dat de sociaaldemocraat in zijn derde termijn rekeningrijden zal invoeren.

Bewonderaar van Thatcher

Hall’s liefde voor auto’s gaat ver terug: ze is de dochter van een garagehouder uit Noord-Londen. Als jonge vrouw leerde ze auto’s uit elkaar halen, iets dat zeker in die tijd nog een ‘mannending’ was. Later werkte ze onder meer als telefonist en bij hondenraces. Met haar man, een kapper, runde ze een schoonheidssalon. Mede omdat ze vaak de enige vrouw was in een mannenwereld, werd Hall een bewonderaar van de Britse premier Margaret Thatcher. Het verklaart ook waarom ze als vijftiger actief werd in de stadspolitiek.

Hall kopieerde tijdens haar campagne een bekende fout van haar heldin. Als minister van Onderwijs besloot de toen nog jonge, enigszins naïeve Thatcher tot afschaffing van gratis schoolmelk, wat haar indertijd de hardnekkige bijnaam Thatcher, the Milk Snatcher opleverde. Hall stelde op haar beurt voor kinderen uit rijke milieus voortaan te laten betalen voor de schoollunch. In de beeldvorming werd dat vertaald als een voorstel om alle kinderen hun gratis middagmaaltijd af te nemen. Het toonde Halls onervarenheid in de politieke arena.

Een jaar geleden won ze in de aanloop naar de burgemeestersverkiezing de kandidatuur namens de Conservatieve Partij, ten koste van de advocaat Mozammel Hossain. Als grote onbekende leek ze een makkie te zijn voor Khan, die mede vanwege zijn achtergrond als sociaal-liberale zoon van een Pakistaanse buschauffeur goed ligt bij Londenaren in de diverse wijken rondom het centrum. Maar vlekkeloos verloopt Khans burgemeesterschap niet: de gemeentebelastingen zijn onder zijn bewind flink toegenomen, er is woningnood en de criminaliteit loopt uit de hand.

Saaier dan Livingstone en Johnson

De wat saaie Hall - saai vergeleken bij Ken Livingstone en Boris Johnson - richt zich in haar strijd in Khan’s bolwerken vooral op dat laatste: de aanpak van criminaliteit. Ze belooft meer agenten, en het op orde stellen van het politiekorps – het Londense korps kampt met een slecht imago. Omstreden is Halls voornemen tot herinvoering van het door Khan afgeschafte stop & search-beleid, het preventief fouilleren van met name zwarte jongeren. Hall heeft verklaard dat straatgeweld een probleem vormt binnen de zwarte gemeenschap, een uitspraak die tot ophef leidde.

Na een teleurstellende tweede termijn als burgemeester heeft Khan beterschap beloofd, erop wijzend dat hij meer steun zal krijgen zodra er een Labourregering is aangetreden – de parlementsverkiezingen vinden voor het einde van het jaar plaats. De burgemeester geniet de steun van The Evening Standard, het avondblad van Londen. Bovendien wist Khan in de aanloop naar de burgemeestersverkiezing van de prijzen van het openbaar vervoer tijdelijk te bevriezen. En Halls hoop? Dat haar stadsgenoten wat minder vaak op Twitter en X zitten dan zijzelf.