Voor Amerikaanse studenten is een vrij Palestina het begin van een wereldwijde revolutie

Het pro-Palestina protest bij de Columbia universiteit in New York gaat nauwelijks meer over het lot van de Palestijnen. Een honderdtal studenten en medestanders dat woensdagmiddag buiten de afgesloten hekken van de campus in New York in een cirkeltje loopt, eist dat hun universiteit de banden verbreekt met bedrijven die zakendoen in Israël. Maar de groep scandeert vooral „gerechtigheid” en tegen de politie en het universiteitsbestuur. Enkele demonstranten houden foto’s vast van Palestijnse kinderen die sinds de invasie van Gaza omkwamen. Veel meer dragen posters van UAW, de vakbond die recent succes boekte tegenover autofabrikanten en ook veel universiteitsmedewerkers representeert. In een toespraakje wordt erbij stilgestaan dat het 1 mei is, de Dag van de Arbeid.

Studenten zijn boos op Columbia-voorzitter Minouche Shafik omdat zij, in samenspraak met burgemeester Eric Adams, maandagavond een forse politiemacht inschakelde om een einde te maken aan een wekenlang ‘solidariteitskampement’ op het universiteitsterrein en de kortstondige bezetting van een collegegebouw. Ruim honderd mensen werden gearresteerd en de campus werd schoongeveegd. Ook op andere universiteiten werd afgelopen dagen geweld gebruikt tegen demonstranten. Actievoerders zijn geschorst en kunnen mogelijk niet afstuderen.

Na die actie mogen alleen studenten die in de paar studentenhuizen binnen de hekken wonen het terrein nog op. Politie, particuliere beveiligers en beugelsloten aan de zwarte hekken houden ieder ander buiten. In ieder geval tot de afstudeerceremonie die over twee weken plaats moet vinden. Achter het hek hebben de verwijderde tentjes gele vlekken achtergelaten in het gras en liggen onderdelen voor het opbouwen van podia en tribunes klaar.

Samuel Hellmann (29) is een van de vakbondsdemonstranten. Als promovendus geeft hij ook les en hij staat hier „om te protesteren tegen politie op mijn werkplek en tegen mijn werkgever die medeplichtig is aan genocide”. In een gesprekje van tien minuten citeert hij, vanonder zijn donkerblonde snor, meermaals Karl Marx.

„Dit is onderdeel van wereldwijd bewustzijn tegen onderdrukking. Opstand is noodzakelijk om de macht te ontwrichten”, zegt Hellman. Hij is begaan met Palestina, zeker. Maar de keffiyeh, de geblokte Palestijnensjaal die hij draagt, is voor hem meer symbool van internationaal links verzet. ‘Palestine will free us all’, is een slogan van demonstranten die hopen dat een eigen staat voor de Palestijnen het begin zal zijn van een wereldwijde revolutie.

Masterstudente Clara (24), die vanwege negatieve reacties op de protesten niet met haar achternaam in de krant wil, sloot zich enkele weken geleden aan bij de groep die een deel van de campus bezette. „Ik ben Joods, en ik had veel discussies met vrienden die deels voor en deels tegen zijn. Ik vond uiteindelijk dat ik me toch moest inzetten voor de bevrijding van mensen die onderdrukt worden.” Om die reden demonstreerde ze enkele jaren geleden met de Black Lives Matter-beweging. „Dit is onderdeel van dezelfde strijd tegen imperialisme en kolonialisme.”

‘Wereldwijde intifada’

Lang niet alle Joodse studenten denken er zo over. Eerstejaars Yakira Galler (20) voert haar eigen kleine protest: voor de vrijlating van de Israëlische gijzelaars. Links op haar borst draagt ze een stukje tape met het getal 208 erop: het aantal dagen dat de mensen die bij de aanslag door Hamas op 7 oktober werden ontvoerd vastzitten. „Het hele protest op Columbia is uit de hand gelopen. De universiteit is de grip op haar studenten kwijt en heeft disproportioneel opgetreden. De protestbeweging is de controle op de meest radicale deelnemers kwijt”, zegt zij.

„De meeste demonstranten zijn vreedzaam en werkelijk begaan met het leed van anderen, maar er werd ook veel kortzichtigs, hatelijks en antisemitisch gezegd.” Met name de oproep „voor een wereldwijde intifada” die zij hoorde, geeft haar en anderen een sterk gevoel van onveiligheid. „Ik ben ook heel erg voor een staakt-het-vuren, een einde aan al het menselijk leed, maar dat is gewoon een oproep voor meer geweld tegen Joden.”

Demonstranten zeggen antizionistisch te zijn, tegen de Joodse staat Israël, niet antisemitisch. Dergelijk onderscheid wordt door veel mensen als hypocriet gezien: vrijwel niemand zal zichzelf ooit als racist omschrijven. Actievoerders hebben opgeroepen tot het doden van zionisten, het afbranden van Tel Aviv, steun gescandeerd voor Hamas en tegendemonstranten met Israëlische vlaggen aangewezen als „volgende doelwit” van die terroristische organisatie.

Antisemitische incidenten zijn voor landelijke Republikeinen reden om alle universiteitsprotesten hard te veroordelen. De protesten braken uit na de Israëlische invasie in oktober en zwollen weer aan toen het Congres vorige maand extra miljardenhulp aan Israël goedkeurde. Conservatieve politici hebben opgeroepen tot het vertrek van bestuursvoorzitter Shafik omdat ze de demonstranten niet eerder en harder aanpakte. Bestuurders van andere universiteiten stapten al op nadat ze politiek onder vuur kwamen.

Huisvoorzitter Mike Johnson trok recent naar Columbia om daar een toespraak te houden en werd er uitgejouwd. Maar de studenten hier zijn niet het publiek dat de Republikein in dit verkiezingsjaar wil bereiken: hij wil gehoord worden door kiezers die onvoorwaardelijk achter Israël staan. Deze kiezers zien de studenten als ontspoorde, elitaire Democraten en hechten veel belang aan law and order. De beelden van de gemaskerde demonstranten die een universiteitsgebouw barricadeerden tot de politie ingreep doen het uitstekend op rechtse media. De bezetting van het bijna lege collegegebouw is al vergeleken met de bestorming van het Capitool toen daar in 2021 de uitslag van de verkiezingen werd geformaliseerd.

Probleem voor Biden

President Joe Biden heeft een probleem aan beide flanken van zijn partij: enerzijds de gematigde kiezers die Johnsons kritiek delen, anderzijds de linkse demonstranten en jongeren in het algemeen, die vinden dat hij veel te weinig doet voor Gaza en andere progressieve doelen. In 2020 wist Biden beide groepen te verenigen in hun afkeer van Donald Trump, maar peilingen wijzen uit dat die aversie is afgenomen. Niet onder studenten op Columbia, in een staat die een zekerheid is voor elke Democratische presidentskandidaat. Zij zeggen totaal niet bezig te zijn met de verkiezingen van november. Een enkeling mompelt wel dat „het alternatief nog erger is”, maar anderen zeggen liever thuis te blijven dan te stemmen op iemand die zij zien als medeplichtig aan genocide. Die beschuldiging kan Biden in andere, cruciale staten de overwinning kosten.

Eerstejaars student Galler verbaast zich erover dat studenten die hoog opgeven over hun vrijheid van meningsuiting weinig tolerant zijn tegenover haar tegengestelde mening of enige nuance. „Mensen hebben hun volledige identiteit opgehangen aan het zijn van socialerechtvaardigheidsstrijder. En de universiteit heeft het daar zelf naar gemaakt: die selecteert op activisme, wokeness.”

Zij bedoelt dat instituten als Columbia aanstaande studenten niet alleen beoordeelt op hun hoge cijfers, maar ook op hun maatschappelijke betrokkenheid en persoonlijke worstelingen. Die moeten ze in sollicitatie-essays optekenen om een plekje op de universiteit te bemachtigen.

Lees ook dit opinie-artikel over de universiteitsbestuurders

Bovendien gaat Columbia er prat op dat haar studenten in 1968 in verzet kwamen tegen de oorlog in Vietnam en segregatie. Ze bezetten de centrale Hamilton Hall en het universiteitsbestuur schakelde de politie in – die toen beduidend meer geweld gebruikte dan deze week. Iedereen die aankomt op Columbia krijgt les over hoe de studenten aan de goede kant van de geschiedenis stonden, niet de autoriteiten. „We moeten nog maar zien of het steunen van Hamas de goede kant van de geschiedenis is”, zegt Galler, die zichzelf zionist noemt.

De demonstranten zijn ervan overtuigd dat ook zij later positief beoordeeld zullen worden. Niet toevallig bezetten ook zij Hamilton Hall. „Ja, daarmee hebben technisch de wet overtreden”, zegt vakbondsman Hellmann, die daar overigens niet zelf binnenging. „Maar het was voor een hoger doel.”

Nieuwe aanwas

Als het protest is afgerond en veel studenten zich naar een protest elders in de stad haasten, staat Suleyman Ahmed (22) eenzaam voor het hek van Columbia. Ahmed draagt de lichtblauwe toga en hoed waarin hij over twee weken hoopt af te studeren tijdens een groot festijn op het universiteitsterrein. Toen hij vier jaar geleden zijn middelbare school in Chicago afrondde, was „de hele ceremonie online”. De generatie die door coronamaatregelen werd geteisterd aan het begin van hun studie, dreigt nu klem te raken tussen demonstranten en universiteitsbesturen die daar geen raad mee weten. „Laat mij alsjeblieft deze prestatie wél vieren”, zegt hij met een sip gezicht.

Toch neemt Ahmed de demonstranten niets kwalijk. „Ik was zelf helemaal niet met de protesten en het Midden-Oosten bezig. Ik raakte pas geïnteresseerd toen het bestuur en de politie totaal overtrokken reageerden. Ik zie dit in het licht van het politiegeweld dat George Floyd doodde” en de Black Lives Matter-beweging in 2020 ontketende. Hij weet het zeker, zelfs al komt er een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, „deze protesten zullen niet uitdoven”. Voor zijn toga houdt Ahmed een zelfgemaakt kartonnen bordje met de tekst ‘No Cops on Campus’.