Een compliment? Dat zal wel sarcastisch bedoeld zijn, dacht turnster Elze Geurts jarenlang

Het is op voorhand al een opmerkelijk debuut: iemand die op 29-jarige leeftijd voor het eerst aan een EK meedoet. Dat zou in iedere sport opvallen, maar zeker in het turnen. Elze Geurts laat zien dat ook in de gymnastiekzalen een andere manier van topsport bedrijven loont.

Als kind kreeg ze van de keuzeheren meermaals te horen dat ze onvoldoende talent had voor het internationale wedstrijdcircuit. Te lang. Te zwaar. Niet lenig genoeg. Nooit zat ze in een nationale jeugdselectie. Dromen bleef ze wel, en doorzetten - wat echt niet altijd makkelijk was.

Eigen kunnen

Zeker in haar puberjaren was het een kunst om het geloof in eigen kunnen niet te laten ondermijnen door de negatieve oordelen. Later waren er meerdere ernstige blessures die maandenlange revalidaties vereisten. Dus ja, lacht Geurts, “het is een lange reis geweest. Heel lang.”

Vlak voor vertrek naar Italië schuift ze aan voor een gesprek. In Rimini vinden van donderdag tot en met zondag de Europese kampioenschappen voor vrouwen plaats. De locatie van het interview is een ontspanningsruimte in Topsportcentrum Rotterdam, waar de selectie zich voorbereidt op het toernooi.

Ze weerspreekt dat zij de kopvrouw is van de Nederlandse afvaardiging. Daar is ze te veel een teamspeler voor. Feit is dat zij de beste score neerzette in de twee kwalificatiewedstrijden. Haar coach Wolther Kooistra omschrijft haar als een ‘atypische turnster’. Verfrissend is ze zeker. Naast de 26 uur die ze wekelijks in krachthonken en op turntoestellen doorbrengt, loopt ze ook nog coschappen voor haar studie geneeskunde.

Positief coachen

Geurts praat op rustige toon. In haar vriendelijke ogen ligt een bedachtzame blik verscholen. Ze kent de waarde van woorden. Al in haar eerste antwoord noemt ze het belang van positief coachen.

Als jong talent zat ze korte tijd bij Topturnen Oost Nederland, een regionaal opleidingscentrum. Toen Geurts daar weg moest, belandde ze bij een ‘gewone’ club, maar de coaches ter plekke hielpen haar om ongewoon te blijven dromen. Ze ervaarde dat als een ‘switch in coachingsstijl’, zegt ze.

Turnz Amsterdam

Ook bij haar huidige vereniging Turnz Amsterdam Gymnastics, waar Kooistra en Claudia Werkhoven de leiding hebben, is de toon constructief. “Zij zijn extreem positieve trainers. De eerste jaren dacht ik vaak dat het sarcastisch bedoeld was als ze me een compliment gaven. Want ik vond mezelf helemaal niet goed. Het was zo anders dan ik vanuit mijn jonge jaren gewend was, dat het best lang duurde voordat ik begreep: als zij zeggen dat iets goed is, dan vinden ze het ook echt goed.”

De praktijk uit haar jonge jaren werkte op meer manieren lang door. Het centraal stellen van de weegschaal bijvoorbeeld: “dat heb ik helaas meegemaakt.” Hoe lichter hoe beter luidde het motto, en zie dat maar uit je hoofd te krijgen als je aan het groeien bent. “Dan kom je per definitie aan - wat natuurlijk gezond is, besef ik nu. Maar toen ik nog geen geneeskunde studeerde, was die bagage van vroeger lastig. Het is iets waar ik het grootste deel van mijn carrière moeite mee heb gehad.”

Klassieke bouw

Geurts heeft niet de bouw die bij het klassieke beeld van een turnster past. Met haar 1.65 meter is ze de langste van het Nederlands team. Op het mondiale podium is ze naar eigen zeggen echt heel groot. Ze steekt er niet alleen qua lengte bovenuit, vertelt ze, ook in aantallen kilo’s. “Ik weet nu dat dat niet betekent dat ik geen fitte sporter ben. Het laat alleen zien dat ik relatief meer spiermassa heb, wat bijvoorbeeld in mijn voordeel werkt op mijn favoriete onderdeel sprong.”

Op de WK van 2021 - het enige internationale titeltoernooi waar ze eerder aan meedeed - zette ze in de kwalificatieronde zelfs de tweede score neer, achter regerend olympisch kampioene Rebeca Andrade uit Brazilië. In de finale eindigde ze als achtste.

Misstanden

Het is absoluut een hoogtepunt tot nog toe. Grote droom blijft het winnen van een medaille op een EK of WK, net als deelname aan de Olympische Spelen. Naar Tokio was ze mee als reserve. Dat beide doelen haalbaar lijken, is extra interessant in het licht van de discussie over de misstanden in haar sport.

Bij Turnz zit Geurts in een klankbordgroep die nadenkt over hoe het beter kan en moet in de toekomst. Ze denkt actief mee over een pedagogisch verantwoord prestatieklimaat en het gewenste aantal trainingsuren. Terugkijkend is ze blij dat ze zelf een normale middelbare schooltijd heeft gehad. Ze mocht de gymles overslaan en andere lessen zolang haar resultaten goed bleven. “Maar ik maakte duidelijk meer uren op school dan ik de jongere meiden tegenwoordig zie doen. Dat vind ik een punt van zorg.”

Normaal sociaal persoon

“Ik heb echt een leuke tijd gehad. Voor het eerst had ik ook vrienden buiten het turnen en dat heeft mij veel gebracht in mijn ontwikkeling tot een normaal sociaal persoon. Tot iemand die in teams kan samenwerken en die andere perspectieven kan zien.”

“Ook in de zaal voelde ik me goed. Ik ben van mezelf vrij perfectionistisch, maar ik trainde in een groep met mensen die turnen puur als hobby zagen. Als ik dan gefrustreerd was als iets niet lukte, zag ik de rest gewoon genieten omdat ze de sport leuk vonden en het gezellig was. Dat gaf wel wat lucht aan de situatie.”

Confronterend

“Alleen op de wedstrijden vond ik het soms moeilijk om te merken dat ik minder goed was dan leeftijdsgenoten die wel in een topsportsetting trainden. Mijn coaches benadrukten steeds dat ik naar mezelf moest kijken en mijn eigen vooruitgang. Dus dat probeerde ik. Toch was het confronterend en turnde ik het liefst wedstrijden in het buitenland, om even helemaal los te komen van de hele Nederlandse selectie.”

Uiteindelijk kreeg Geurts op haar 23ste voor het eerst een uitnodiging om zelf bij de Oranjeselectie aan te sluiten. Een mijlpaal voor haar, helemaal omdat ze hersteld was van twee gescheurde achillespezen. “Dat is een leeftijd waarop turnsters vroeger klaar waren met hun carrière. Ik vind het mooi om te laten zien dat turnen een volwassen sport is en niet meer alleen voor kleine, jonge meisjes.”

Iets heel kleins

Maar vlak na de WK van 2021 raakte ze weer zwaar geblesseerd. Ze scheurde een kruisband in haar knie. Voor de derde keer lag ze er bijna een jaar uit. Haar studie hielp haar daarmee om te gaan. “Voor een sporter is je voorste kruisband afscheuren de grootste nachtmerrie, maar als ik het vergelijk met andere dingen die ik in het ziekenhuis tegenkom, dan is het eigenlijk iets heel kleins.”

Geurts staat anders in het leven dan de gemiddelde topturnster. “Omdat ik meer van het normale leven heb meegemaakt.” Dat ze een voltijds studie heeft gevolgd, maakt ‘de transitie na de topsport’ straks ook makkelijker, denkt ze. Maar voorlopig is ze nog niet klaar met turnen. Haar eerste EK moet nog beginnen.